هفته‌ی شانزدهم بارداری
آن‌چه برای فرزند شما رخ می‌دهد:
در شانزدهمین هفته از بارداری کوچولوی شما با 11 تا 12 سانتی‌متر قد و وزنی در حدود 110 گرم به اندازهی یک گلابی بزرگ شده است. فرزند دلبند شما اکنون خود را برای یک جهش رشدی آماده می‌کند تا در طی سه هفته‌ای که پیش رو دارد، وزنش حدوداً دو برابر شود و چند سانتی‌متر قد بکشد.
در این هفته دختر کوچولو یا آقا پسر شما که احتمالاً تا الآن پزشک با سونوگرافی توانسته جنسیت او را تشخیص دهد، بیشتر و بیشتر شبیه به تصورات و رؤیاهایتان شده است. پاهای کوچک او در این هفته بلندتر از قبل شده و دست‌هایش به قدری بلند شده‌اند که در حوالی این هفته می‌توانند به راحتی به هم برسند. با قوی‌تر شدن ستون فقرات، سر که پوست آن نیز در حال شکل‌گیری است، صاف‌تر از قبل قرار گرفته و صورتش کامل‌تر و دوست‌داشتنی‌تر به نظر می‌رسد. صورت او اکنون مژه و ابرو دارد و گوش‌ها و چشم‌هایش تقریباً در جای اصلی خود قرار گرفته‌اند تا ترکیب چهره‌ی زیبایی را برای این کوچولو رقم بزنند. چشم‌های جنین با وجودی که هنوز هم بسته هستند حرکات خود را به چپ و راست آغاز نموده و حتی نسبت به نوری که به سمت شکم شما تابیده می‌شود واکنش نشان می‌دهند. نکته‌ی هیجان‌انگیز اینجاست که از حالا به بعد جنین می‌تواند با دست‌های کوچکش از چشم‌های خود در مقابل نور محافظت نماید.
با رشد و قوی‌تر شدن عضلات صورت در این هفته ژست‌های چهره‌ی جنین مانند اخم و خنده‌ها واضح‌تر از گذشته به نظر رسیده و در اطراف چشم‌های کوچکش چروک‌های ریزی ایجاد می‌شوند. البته کنترل این حرکات هنوز برای او اندکی سخت است. اگر می‌توانستید فرزندتان را از نزدک ببینید احتمالاً متوجه می‌شدید که او اکنون چانه‌ای کوچک و دهانی خوش فرم دارد و لبخندی هم بر لبانش نقش بسته زیرا در رحم مادرش اتاقی گرم و نرم دارد و از همه چیز راضی است.
در نمای ظاهری لایه‌ی چربی زیر جلدی که به صورت عایق عمل می‌کند هنوز هم در زیر پوست جنین تشکیل نشده است و پوست به قدری شفاف و نازک بوده که رگ‌های ظریف خونی از ورای آن قابل مشاهده می‌باشند.
در هفته‌ی شانزدهم در درون بدن او اتفاقات زیادی در حال وقوع است، با رشد دیافراگم یا پرده‌ی شکمی، این خانم یا آقا کوچولو احتمالاً شروع به آروغ زدن می‌کند. در مواقعی که آروغ می‌زند ممکن است احساس کنید که او در شکم شما بالا و پایین می‌شود. ریه‌هایش در این هفته هم‌چنان در حال تکامل بوده تا او با تمرین نفس کشیدن برای زندگی خارج‌رحمی آماده‌تر شود. در هنگام تنفس دیافراگم پایین رفته و قفسه‌ی سینه جنین جلو می‌آید. هر تنفس او در این زمان تقریباً کمتر از یک ثانیه طول کشیده و حرکات تنفسی نیز الزاماً منظم نیستند. وروجک شما در بین هفته‌های 16 تا 24 بارداری حدود 8 ساعت از شبانه‌روز را به تنفس می‌پردازد و در هفته‌ی 24 بارداری حدود 3 ساعت از 24 ساعت را در حال تنفس است. به علاوه در هنگام تنفس ممکن است دهان خود را باز کرده و عمل بلع را انجام دهد. در بین هفته‌های 16 تا 26 بارداری رشد و نمو ریه‌ها بیشتر شده و در این زمان احتمالاً مایع آمنیوتیک به مقدار کافی وجود دارد تا به حرکات مؤثرتر قفسه‌ی سینه کمک نماید.
به تدریج دستگاه گردش خون او توانایی فوق‌العاده‌ای پیدا کرده و می‌تواند روزانه 25 لیتر خون را در سراسر بدن پمپاژ کند که این حجم در اواخر حاملگی به حدود 190 لیتر می‌رسد. دستگاه ادارای او نیز به اندازهی دستگاه گردش خون فعال بوده و مثل ساعت کار می‌کند. او در این مقطع از بارداری با تکامل بیشتر سیستم عصبی و برقراری ارتباط بین سیستم عصبی و عضلات می‌تواند حرکات هدفمند بیشتری را انجام دهد. این وروجک که قبلاً توانایی چنگ زدن را پیدا کرده بود، اکنون می‌تواند بند ناف را گرفته و با آن بازی کند. البته به دلیل اینکه هنوز خیلی کوچک و قدرتش کم است نمی‌تواند کار خطرناکی کند و به آن آسیب بزند. نگران نباشید، بند ناف که تا حوالی این هفته بزرگتر و پهن‌تر شده است، به همراه جفت که حالا در حدود 170 گرم وزن دارد، تمامی نیازهای جنین را تأمین می‌کنند. به تدریج سیستم دفاعی بدن هم شکل گرفته تا خیال شما را آسوده‌تر از قبل سازد.
آن‌چه در بدن شما رخ می‌دهد:
تبریک می‌گوییم، تنها 4 هفته باقی مانده تا به نیمه‌ی راه بارداری برسید. شما اکنون یک مادر تمام عیار هستید و اتفاقات خوبی برایتان در راه است. پوست شما در اثر افزایش 30 تا 50 درصدی حجم خون در گردش و هم‌چنین فعالیت بیشتر غدد چربی در اثر هورمون‌ها، شفاف شده و گونه‌هایتان مثل سیب سرخ درخشش خیره کننده‌ای دارد، به قدری که تحسین دیگران را برمی‌انگیزد. اگر تاکنون حالت تهوع شما از بین نرفته، کم کم آماده شوید تا در این هفته و یا چند هفته‌ی آتی با آن خداحافظی کنید. با از بین رفتن تهوع، کاهش نوسانات خلقی و افزایش شفافیت پوست روزبه‌روز احساس بهتری را تجربه می‌کنید. علاوه بر این انرژی‌تان هم نسبت به هفته‌های قبل بیشتر شده، به طوری که ممکن است بعد از یک روز کامل کاری حس نمایید که هنوز هم انرژی اضافی دارید. تمام این احساسات فوق‌العاده هستند، پس از آن‌ها نهایت لذت را ببرید.
اکنون شما در شانزدهمین هفته از بارداری هستید و بازه‌ی زمانی شگفت‌انگیزی را پیش رو دارید، چرا که حدوداً در بین هفته‌های 16 تا 20 حاملگی (که گاهی تا هفته‌ی 22 یا 24 هم طول می‌کشد) برای اولین بار حرکات وروجک‌تان را که «کوئیکینگ» نام دارد احساس می‌کنید. البته انتظار ضربات قوی یک کاراته‌کار را نداشته باشید. اولین ضربه‌های او به صورت احساس قلقلک، لرزش در شکم، ترکیدن حباب هوا و بال زدن یک پروانه به نظر می‌رسد. در هفته‌های بعد حرکات او قوی‌تر شده و شما مطمئناً لگد زدن جنین را حتی به صورت منظم‌تر احساس می‌کنید. از حالا به بعد حس خوب شما با احساس حرکات او کامل‌تر می‌شود. شما از این پس با همین حرکات با جنین‌تان در ارتباط خواهید بود، زیرا او با حرکاتش به شما پیغام می‌دهد که شرایط خوب است.
رحم اکنون بزرگتر شده و وزن آن به حدود 320 گرم رسیده است. قله‌ی رحم در این هفته در فاصله‌ی بین استخوان شرم‌گاهی و ناف قابل لمس است.در این زمان در حدود 200 گرم مایع آمنیون جنین را احاطه نموده که در هفته‌های بعدی بیشتر هم می‌شود تا به حفاظت از جنین کمک نماید. با بزرگتر شدن رحم، بیشتر از قبل احساس کشیدگی در شکم را تجربه می‌کنید و احتمال دارد گاهی اوقات کمردرد داشته باشید. به علاوه فشار رحم حامله بر روی عروق خونی که خون را از پاها برمی‌گردانند ممکن است منجر به گرفتگی پا، به خصوص در هنگام شب شود. در این هفته هم‌چنین بزرگتر شدن سایز سینه‌ها ممکن است بیشتر از قبل در نظر شما جلب توجه کند. سینه‌های شما سنگین و متورم شده‌اند و در این مرحله همان‌طور که در هفته‌ی پیش توضیح دادیم احتمالاً غدد شیری شروع به فعالیت کرده‌اند و وریدها با افزایش جریان خون، مشخص‌تر و احتمالاً قابل رؤیت می‌شوند.
علاوه بر این‌ها در این هفته ممکن است علائمی را که در هفته‌های پیش با آن روبرو شده‌اید مانند یبوست، افزایش ترشحات واژن، ورید‌های واریسی، احتقان بینی و التهاب و خونریزیِ لثه را هم‌چنان تجربه کنید.
همان‌طور که در هفته‌ی قبل گفتیم، این هفته زمان یکی دیگر از ویزیت‌های دوران بارداری شما فرا رسیده است. در این ویزیت فشارخون و ضربان قلب اندازه‌گیری شده، آزمایش ادرار برایتان درخواست شده، سایر آزمایشات تکمیل می‌شود و اگر نیاز باشد برایتان مکمل آهن تجویز می‌گردد. به علاوه پزشک ضربان قلب خانم یا آقا کوچولوی شما را هم می‌شنود و با اندازه‌گیری فاصله‌ی بین استخوان شرم‌گاهی و قله‌ی رحم شما قادر خواهد بود رشد وی را تخمین بزند. اگر شما سالم، زیر 35 سال سن و بدون سابقه‌ی خانوادگی مشکلات ژنتیکی و ارثی هستید احتمال اینکه تست‌های آزمایشگاهی اختصاصی مربوط به دوران بارداری (آزمایش آلفا فتوپروتئین سرم مادری، تست سه‌گانه، چهارگانه و آمنیوسنتز) برای شما درخواست شود کمتر است. تعدادی از این تست‌ها وجود دارند که در صورتی که خودتان درخواست دهید، پزشک‌تان تشخیص دهد و یا در مواردی که سن شما بالاتر از حد خاصی باشد، درخواست و انجام می‌شوند.
فعالیت‌های هفته‌ی شانزدهم بارداری:
اگر فرزند دیگری در خانه دارید حالا وقت مناسبی است که با او صحبت کرده و او را برای تولد خواهر یا برادرش آماده کنید تا شما را در این مراحل، که انتظار فرزند دیگری را می‌کشید همراهی نماید. برای آماده کردن بهتر فرزندتان می‌توانید از او بخواهید دستش را بر روی شکم شما قرار دهد و حرکات خواهر یا برادر کوچکش را احساس کند و بهتر این مسئله را درک نماید.
اگر احساس می‌کنید که با پیشرفت بارداری کارهایتان خیلی بیشتر شده و از عهده‌ی تمام این کارها برنمی‌آیید، از حالا به بعد وقت مناسبی است که با همسر خود درباره‌ی مسئولیت‌ها و تقسیم وظایف گفتگو کنید، او حتماً شما را درک خواهد کرد.
نگران نباشید:
آمنیوسنتز (در هفته‌ی 16 تا 18 بارداری) بسته به نظر پزشک و در موارد خاص برای اطمینان از سلامت جنین درخواست می‌شود. این آزمایش فقط 30 دقیقه زمان می‌برد و نتیجه‌ی آن 2 تا 3 هفته‌ی بعد آماده می‌شود. نگران نتیجه نباشید، اغلب والدین بعد از آمنیوسنتز خبرهای خوبی در مورد سلامت فرزندشان می‌شوند و بسیاری از نگرانی‌های آن‌ها تخفیف می‌یابد.
بایدها:
- هنوز هم ممکن است به علت کشیدگی رباط گرد توسط رحم در حال رشد، احساس درد تیزی در پهلوها کنید که البته غیرطبیعی نیست. در ویزیت این هفته‌ی خود، این موضوع را با پزشک مطرح کنید تا او مطمئن شود دردی که شما را آزار می‌دهد درد رباط گرد است و به شما اطمینان خاطر دهد.
- برای جلوگیری از ورم کردن پاها، چندین بار در روز و هر بار بیست دقیقه پاهایتان را بالاتر از سطح قلب قرار دهید تا از ورم پا جلوگیری کنید. در ضمن مراقب افزایش بیش از حد وزن هم باشید.
- سؤالات، نگرانی‌ها، ترس‌ها، احساسات، دردها و علایم خود را یادداشت کنید تا در ویزیت‌های دوران بارداری و ملاقات‌های خود با پزشک‌تان آن‌ها را با وی مطرح کرده و از او راهنمایی بخواهید.
- ممکن است گاهی احساس کنید که همسرتان بیش از حد در مورد تغذیه، استراحت و فعالیت‌های شما پرس‌وجو می‌کند و از این کارها خسته و کسل شوید. اما سعی کنید او را درک نمایید. همسرتان مسئولیت پدر شدن را احساس می‌کند و ممکن است نگران باشد. با او در مورد این احساسات صحبت کنید و برایش توضیح دهید بارداری یک فرآیند طبیعی است. حتی می‌توانید او را راهنمایی کنید که برای به دست آوردن آرامش، در مورد دوران بارداری مطالعه کند.
- ماده‌ی معدنی آهن نقش بسیار مهمی در تأمین سلامت شما و فرزندتان دارد و باید منابع آن را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
- مصرف آب کافی در بارداری بسیار مهم است. برای آگاهی از کمبود آب در بدن‌تان به ادرار خود توجه کنید. اگر ادرار شما شفاف و یا زرد کم رنگ باشد، آب کافی در بدن شما وجود دارد و اگر زرد کمرنگ تا نارنجی باشد، یعنی احتمالاً شما کم‌آب هستید و نیاز دارید مصرف آب را افزایش دهید. این نکته را به خاطر بسپارید که نوشیدن مواد کافئین‌دار مثل قهوه نه تنها به تأمین آب بدن کمک نمی‌کنند، بلکه اثر ادرارآور هم دارند و آب را از بدن شما خارج می‌کنند. مصرف میوه‌های آب‌دار مانند ملون و توت فرنگی هم برای تأمین آب بدن بسیار مفید است.
- بدن خود را در حالت مناسب نگه داشته و همیشه صاف بایستید تا رحم و سینه‌های در حال رشد شما به قوس کمر فشار نیاورند.
- استرس مادر در دوران بارداری می‌تواند بر روی سلامت جنین تأثیر بگذارد. برای تسکین استرس سعی کنید علل استرس‌زا را شناسایی و رفع کنید. نفس عمیق بکشید، خود را با شنا کردن، تماشای تلویزیون و مطالعه سرگرم کنید. با همسر و اطرافیان خود صحبت کنید و استراحت کافی داشته باشید.
نبایدها:
- در بارداری از مصرف خودسرانه‌ی دارو بپرهیزید و اگر سردرد دارید از خوردن آسپرین و بروفن خودداری کنید زیرا برای رشد و تکامل فرزند دلبندتان مضر است.
- هم‌چنین از مصرف غذاهای مانده، آماده و تهیه شده خارج از منزل پرهیز کنید. غذاهای کنسرو شده و آماده علاوه بر نداشتن ارزش غذایی کافی، حاوی مواد افزودنی و نگهدارنده بوده که برای سلامت شما و فرزندتان مضر می‌باشند.
- برای یک خانم باردار که در قبل از بارداری وزن طبیعی داشته، اضافه‌وزن در حدود 11-16 کیلوگرم در کل دوران بارداری طبیعی است. بنابراین برای کسب وزن در محدوده‌ی مناسب به میزان غذای مصرفی خود توجه کنید. البته اگر شما بارداری را با وزن بیشتر یا کمتر از میزان طبیعی آغاز کرده باشید، ممکن است پزشک شما توصیه کند کمتر یا بیشتر از این مقدار وزن اضافه کنید.
توصیه‌های مهم:
بسیاری از خانم‌ها در سه‌ماهه‌ی دوم بارداری تحقیقات خود را در مورد انتخاب یک متخصص کودکان ماهر برای دوران پس از تولد فرزندشان آغاز می‌کنند. در هر حال انتخاب متخصص اطفال مسئله‌ی مهمی بوده و بهتر است شما نیز از حالا به فکر آن باشید.
نویسنده و مترجم:
مینا فرخی
خطا در ورودی‌ها
ثبت موفّق