چندقلوزایی
بیشتر بارداری‌ها منجر به تولد یک فرزند می‌شود اما درصد کمی باعث چندقلوزایی می‌شود. بارداری که منجر به تولد دو یا تعداد بیشتری فرزند شود چندقلوزایی نامیده می‌شود. جنین‌های متولد‌شده ممکن است همسان یا غیرهمسان باشند. چندقلوهای همسان از یک تخمک لقاح‌یافته با یک اسپرم ایجاد می‌شوند که به دلایل نامشخصی تخمک لقاح‌یافته طی مرحله‌ي اول تکوین به دو یا چند جنین تقسیم می‌شود. این در حالی است که چندقلوهای غیرهمسان از لقاح تخمک‌های متعدد با اسپرم‌های مختلف ایجاد می‌شوند. چندقلوها شامل دوقلو، سه‌قلو، چهارقلو و در موارد معدودی تعداد بیشتری فرزند که هم زمان متولد شده‌اند می‌باشد. با این وجود در چند دهه‌ي اخیر درصد چند قلوزایی افزایش یافته است که بیشتر به دلیل داروهایی است که به زنان نابارور داده می‌شود و منجر به تخمک‌گذاری‌های متعدد می‌شود. زنانی که از روش‌های کمک‌باروری (ART) استفاده می‌کنند با احتمال بیشتری چندقلو باردار می‌شوند. افزایش این احتمال با توجه به نوع درمان‌های بارداری مورد استفاده می‌تواند متفاوت باشد. در روش لقاح آزمایشگاهی (IVF) چندین جنین در رحم قرار داده می‌شود. سایر درمان‌های دارویی مانند کلومید می‌تواند باعث تحریک رهایی چندین تخمک شود. با این حال بسیاری از درمان‌های بارداری اثری بر افزایش احتمال چندقلوزایی ندارند. حدود 25 درصد درمان‌های لقاح آزمایشگاهی به بارداری چندقلویی منجر می‌شوند. از دیگر علت‌های این امر افزایش سن باروری در زنان بوده که موجب چند قلوزایی می‌شود. تولد دوقلوها و قل‌های بیشتر، یک فرآیند بارداری منحصر به فرد است که بر روی نظام خانواده، توسعه‌ی جامعه و تکوین شخصیت افراد اثرگذار می‌باشد. زنانی که بارداری چندقلویی را تجربه می‌کنند بیشتر از بارداری‌های معمولی نیازمند توجه و مراقبت می‌باشند.
آمارها نشان می‌دهد که از هر ۳۰ فرد در اروپا و یا آمریکا، یک نفر از آن‌ها دارای یک خواهر و یا برادر دو قلو می‌باشد. این نرخ در آسیا به یک نفر در ۷۰ نفر می‌رسد.
کم‌ترین نرخ شیوع چندقلوزایی در کشور هاوایی، ژاپن و تایوان بوده که حدوداً دو تا هفت نفر از هر ۱۰۰۰ نفر می‌باشد. بر اساس نتایج گزارش‌شده، آمار چندقلوزایی به علت استفاده از تکنیک‌های کمک‌باروری (ART) در حال افزایش می‌باشد، در سال ۲۰۱۱ در آمریکا ۳۶ درصد تولدهای حاصل از IVF، دوقلو و ۷۸ درصد سه‌قلو بوده است. طول بارداری در انسان برای یک جنین در حدود ۴۰ هفته می‌باشد اما این زمان برای چندقلوزایی به طور متوسط کاهش می‌یابد. برای دوقلوزایی طول دوره‌ی بارداری ۳۶ هفته، برای سه‌قلوزایی ۳۲ هفته و برای چهارقلوزایی ۳۰ هفته می‌باشد. از آنجایی که تولدهای زودرس در نهایت برای سلامت کودکان عواقبی در پی دارد، تولد دوقلوها با راهکارهای خاصی نسبت به تولدهای معمول کنترل و هدایت می‌شود.
برخی چندقلوهای همسان از یک جفت استفاده می‌کنند با این حال به طور معمول در کیسه‌های آب مجزایی در رحم رشد می‌کنند. در موارد محدودی چندقلوهای همسان در یک کیسه‌ی آمنیوتیک قرار می‌گیرند. دو یا چند قلوهای غیرهمسان دارای جفت‌ها و کیسه‌های آمنیوتیک مجزایی هستند.
چندقلوهای همسان:
- همواره جنسیت و گروه خونی مشابهی دارند ؛
- گاهی کاملاً شبیه به نظر نمی‌رسند ؛
- ممکن است یکی از آن‌ها راست‌دست و دیگری چپ‌دست باشد ؛
- این چندقلوها مرتبط با سن، نژاد و سابقه‌ی خانوادگی شما نیستند.
چندقلوهای غیرهمسان:
- می‌توانند جنسیت و گروه خونی مختلفی داشته باشند ؛
- ممکن است بسیار متفاوت از هم به نظر برسند با رنگ مو و رنگ چشم متفاوت ؛
- ممکن است شباهت داشته باشند مانند شباهت بین خواهر و برادر :
- تولد دوقلوهای غیرهمسان معمولاً ارثی بوده و چندین بار در یک خانواده ممکن است رخ دهد.
انواع چند قلوها:
تک تخمکی (Monozygotic; Identical):
1/3 دوقلوها، دوقلوهای همسان هستند. در این موارد یک تخمک لقاح‌یافته ظاهراً در ابتدا به صورت طبیعی تقسیم می‌شود اما سپس به دلایل نامعلومی به دو بخش تقسیم می‌شود که هر بخش به یک فرد متمایز تکوین می‌یابد. از آن جایی که دوقلوهای همسان از یک تخمک تکوین پیدا کرده‌اند، از نظر ژنتیکی یکسان هستند مگر اینکه جهش حین تکوین رخ دهد. مکانیسم ایجاد این نوع دوقلو به طور کامل شناخته نشده و عوامل ژنتیکی مادر، عوامل محیطی محل تشکیل سلول تخم و سابقه‌ی خانوادگی می‌تواند در ایجاد این نوع دوقلو مؤثر باشد. برخی شواهد حاکی از این هستند که در بیشتر موارد محیط درون رحم منجر به تقسیم زیگوت می‌شود. دوقلوهای همسان به صورت اتفاقی ایجاد می‌شوند و این رخداد ارثی نیست ؛ گرچه تحقیقات اخیر اعلام کرده‌اند که شاید زمینه‌ي ژنتیکی در این مورد تأثیر داشته باشد. تولد دوقلوهای تک تخمکی (همسان) در سراسر جهان دارای یک نرخ ثابتی می‌باشد و از هر ۱۰۰۰ تولد، ۵/۳ تولد دوقلوی تک تخمکی می‌باشد. البته با استفاده از روش لقاح آزمایشگاهی، میزان تولد دوقلوهای همسان نیز افزایش یافته است.
در اکثر موارد این دوقلوها جنسیت یکسانی دارند (در موارد بسیار نادر، درصورتی که زیگوت XXY باشد، دوقلوهای تک تخمکی دختر/پسر متولد می‌شوند). در برخی موارد نادرترِ دوقلوزایی‌های غیرمعمول (Unusual Twinnings)، دوقلوهای همسان به دلیل نقص‌های کروموزومی، با جنسیت متفاوت متولد می‌شوند و در این شرایط کاریوتایپ دو فرد با هم یکسان نخواهد بود. دوقلوهای همسان می‌توانند مانند سایر خواهرها و برادر‌ها رفتاری کاملاً متفاوت داشته باشند. هریک از آن‌ها شخصیت جداگانه‌ای را پرورش می‌دهند تا به عنوان فردی خاص قابل تشخیص باشند. در بیشتر مواقع این کودکان تصویر آیینه‌ای یکدیگر هستند و همچنین گروه خونی، رنگ مو و رنگ چشم یکسانی دارند. معاینه‌ي اثر انگشت و علامت‌های دندانی می‌تواند آن‌ها را از هم تفکیک کند. در زمان بلوغ به اندازه‌ي زمان کودکی شبیه هم نیستند زیرا الگوی زندگی و اثرات خارجی از جمله زخم‌ها و آسیب‌های وارد شده آن‌ها را از هم تفکیک می‌کند. در صورتی که دوقلوهای همسان در کنار هم یا جداگانه دیده شوند، نشانه‌هایی از تفاوت‌های کاملاً مشخص مشاهده می‌شود.
دوقلوهای همسان DNA مشابهی دارند اما اثرات محیطی در طول زندگی آن‌ها چنان متفاوت خواهد بود که می‌تواند بر روشن یا خاموش شدن ژن‌ها تحت عنوان تغییرات اپی‌ژنتیکی اثر داشته باشد. هرچه دوقلوها سن بیشتری داشته باشند یا دورتر از هم و در محیط‌های مجزایی رشد پیدا کرده باشند تفاوت بیشتری نشان می‌دهند.
-
دوقلوهای آیینه‌ای (Mirror twins)
اصطلاح دوقلوهای آیینه‌ای درمورد دوقلوهای همسانی که ویژگی‌های معکوس دارند به کار می‌رود. به‌عنوان مثال یکی از فرزندان راست‌دست و یکی چپ‌دست باشد. یک‌چهارم دوقلوهای همسان ممکن است دوقلوهای آیینه‌ای باشند. این دوقلوها بازتاب یکدیگر هستند و اثرانگشت تقریباً مشابه و DNA مشابهی دارند. این دوقلوها در نتیجه‌ي تقسیم دیرهنگام تخمک لقاح‌یافته در روزهای نهم تا دوازدهم بعد از لقاح به وجود می‌آیند. گاهی طی این اتفاق اندام‌ها در جای معکوس قرار می‌گیرند به عنوان مثال قلب در سمت راست بدن.
-
دوقلوهای شبه همسان (Semi-identical twinning)
اصطلاح دوقلوهای شبه همسان به دوقلوهایی که از طرف مادر از لحاظ ژنتیکی مشابه اما از طرف پدر متفاوت هستند گفته می‌شود. دوقلوهای شبه همسان در نتیجه‌ی ادغام دو سلول اسپرم با یک تخمک ایجاد می‌شوند. موارد معدودی از دوقلوهای این چنینی شناسایی شده‌اند.
-
دوقلوهای نیمه‌همسان ؛ دوقلویی جسم قطبی (Half identical twins; Polar body twinning)
دوقلویی نیمه همسان زمانی رخ می‌دهد که اُاوسیت هنگام بلوغ خود پیش از لقاح، دو بار تقسیم می‌شود و سلول تخمک و اجسام قطبی را در مراحل مختلف تولید می‌کند و هر نیمه از آن، اسپرم جداگانه‌ای دریافت می‌کند. معمولاً این اجسام قطبی کوچک‌تر نقش مهمی در تولید مثل ایفا نمی‌کنند ولی امروزه برخی از دانشمندان معتقدند که برخی از دوقلوها می‌توانند نتیجه‌ي لقاح‌یافتن هم‌زمان جسم قطبی بزرگ‌تر و سلول تخمک با دو اسپرم باشند. این دوقلوها 75 درصد از نظر ژنتیکی مشابه هستند ولی نه کاملاً همسان و نه کاملاً غیرهمسان هستند. این دوقلوها در تمامی ژ‌ن‌های مادرشان و تنها نیمی از ژ‌ن‌های پدرشان مشترک هستند. وقوع چنین اتفاقی هم‌چنان به شکل یک فرضیه باقی‌مانده است و موردی برای آن گزارش نشده است.
به طور کلی:
- در صورتی که جدا شدن، یک تا سه روز بعد از لقاح صورت گیرد منجر به تشکیل دو نطفه با دو جفت و دو کیسه‌ی آب مجزا می‌شود. در سونوگرافی هیچ تفاوتی با دو قلوهای دو تخمکی ندارند که از دو تخم مجزا بارور شده‌اند. به این وضع دی‌آمنیوتیک‌ـ‌دی‌کوریونیک می‌گویند.
- در صورتی که جدا شدن بین روز چهار تا هشت بعد از لقاح صورت گیرد، دو قلوها در دو کیسه‌ي آب جداگانه قرار می‌گیرند ولی یک جفت مشترک دارند. یک پرده‌ی جنینی کیسه‌ها را از یکدیگر مجزا می‌کند. اگر جنین‌ها با دو جفت جداگانه باشند ضخامت پرده‌ي جنینی بیشتر از زمانی است که جنین‌ها جفت مشترک دارند. این وضعیت دی‌آمنیوتیک‌ـ‌مونوکوریونیکی نامیده می‌شود.
- در صورتی که جدا شدن در بین روزهای هشت تا سیزده بعد از لقاح صورت گیرد، دو قلوها در یک کیسه‌ی آب مشترک و با یک جفت مشترک تشکیل می‌گردند. این وضعیت که مونو آمنیوتیک‌ـ‌مونو کوریونیک نامیده می‌شود از نشانه‌های بارز تک تخمکی بودن دوقلوها می‌باشد. آمنیون مشترک (یا آمنیون و جفت مشترک) می‌تواند در بارداری عوارض ایجاد کند. به عنوان مثال بند ناف در جنین‌هایی با کیسه‌ی آمنیوتیک مشترک می‌تواند بپیچد و منجر به کاهش یا قطع خون‌رسانی به جنین در حال تکوین شود. همچنین محتوا و ذخیره‌ی خونی جفت، بین دو جنین مشترک است. عبور خون به صورت نامتناسب از یک جنین به جنین دیگر و از طریق رگ‌های خونی درون جفت مشترک صورت می‌گیرد و منجر به سندرم انتقال خون قُل به قُل می‌شود. حدود 50 درصد دوقلوهایی که جفت و کیسه‌ي آمنیوتیک مشترک دارند بر اثر پیچیدن بندناف از بین می‌روند.
- در صورتی که جدا شدن بعد از روز سیزدهم لقاح صورت گیرد، دوقلوهای به هم چسبیده‌ی مونوآمنیوتیک‌ـ‌‌مونو‌کوریونیک ایجاد می‌شوند که بی‌نهایت نادر هستند. این اتفاق با احتمال یک در هر 100 هزار بارداری به وقوع می‌پیوندد. گاهی به دوقلوهای به هم چسبیده، به علت شهرت چانگ و انگ بانکر، دوقلوهای به هم چسبیده‌ی اهل سیام، دوقلوهای سیامی نیز گفته می‌شود. بیشتر دوقلوهای به هم چسبیده، دوقلوهای آیینه‌ای نیز هستند.
هرچه ایجاد شدن دوقلو در زمان دیرتری از بارداری اتفاق بیفتد، ساختارهای بیشتری بین آن‌ها مشترک خواهد بود.
دو تخمکی (Dizygotic; Fraternal):
3/2 دوقلوها، دوقلوهای غیرهمسان هستند. یکی از علل اصلی تشکیل این نوع دوقلوها به چرخه‌ی تولید فولیکول برمی‌گردد. در این مرحله دو فولیکول بالغ شده و هم زمان دو تخمک بالغ و آزاد می‌شود. دو تخمک تولید‌شده هر کدام با یک اسپرم جداگانه بارور می‌شوند و جفت‌های جدا دارند. زمانی که قل‌های تشکیل‌شده از دو سلول تخم متفاوت منشاء می‌گیرند از لحاظ ژنتیکی شبیه به یکدیگر نمی‌باشند و حتی ممکن است جنسیت متفاوتی داشته باشند. تنها زن در این نوع دوقلوزایی نقش دارد و مرد نمی‌تواند در آزاد شدن بیش از یک تخمک در بدن زن نقشی داشته باشد. ژ‌ن‌هایی که باعث تحریک بیش از حد تخمدان‌ها (Hyperovulation) می‌شوند می‌توانند به ارث برسند. به همین دلیل اغلب این نوع دوقلوزایی را ارثی می‌دانند. بنابراین دوقلوزایی ناهمسان تحت تأثیر وراثت، نژاد، سن مادر و تعداد فرزندان قبلی می‌باشد و وابسته به این است که مادر، ژن دوقلوزایی ناهمسان را داشته باشد یا خیر. دو‌سوم این تولد‌ها منجر به تولد فرزندانی با جنسیت یکسان و یک‌سوم منجر به تولد فرزندانی با جنسیت مختلف می‌شود. درمان‌های باروری نیز میزان دوقلوزایی دو تخمکی را افزایش می‌دهد. برخی الگوهای دوقلوزایی غیرمعمول (Unusual Twinnings) به شدت کم هستند. در برخی موارد نادر دوقلوزایی ناهمسان، تخمک‌ها در زمان‌های مختلفی با برقراری چندین رابطه‌ی جنسی بارور می‌شوند. باروری تخمک‌ها در یک چرخه‌ی قاعدگی رخ می‌دهد (superfecundation) یا در موارد نادرتر، بعداً در دوران بارداری با انجام نزدیکی مجدداً لقاح رخ می‌دهد (superfetation). علت اینکه تعیین هویت برخی از دوقلوها وجود دو پدر متفاوت را نشان می‌دهد نیز می‌تواند این مورد باشد.
موارد زیر در زنان، احتمال رخ دادن دوقلوزایی دو تخمکی را افزایش می‌دهد:
-
از قبایل آفریقایی باشد (مردم آسیایی با احتمال کمتری دوقلوزایی دارند) ؛
- سنی بین 30 تا 40 سال داشته باشد ؛
- قدی و وزنی بیش از حد متوسط داشته باشد ؛
- لقاح بلافاصله بعد از توقف یا قطع قرص‌های خوراکی پیشگیری از بارداری رخ دهد ؛
- سابقه‌ي چندین بارداری در گذشته را داشته باشد.
سه تخمکی (Trizygotic; Fraternal):
سه‌قلوها می‌توانند از یک سلول تخم که به سه سلول تخم مجزا تقسیم شده است، حاصل شوند. در این صورت سه‌قلوها از نظر ژنتیکی یکسان هستند. همچنین اگر یکی از دو سلول تخم ایجاد شده به دو سلول تخم مجزای دیگر تقسیم شود نیز امکان سه‌قلوزایی وجود دارد. در این صورت دو تا از سه قلوها ژنتیکی شبیه هم ولی قل سوم ناهمسان محسوب می‌شود. در صورتی که سه‌قلوها از لقاح سه سلول تخمک ایجاد شوند، از نظر ژنتیکی شبیه هم نخواهند بود.
چهار تخمکی (Quadrazygotic):
زمانی که قل‌های تشکیل‌شده از چهار سلول تخم متفاوت منشاء می‌گیرند از لحاظ ژنتیکی شبیه یکدیگر نخواهند بود. امکان اینکه دو سلول تخم ایجاد شده از یک سلول تخمک، هر کدام به دو سلول تخم دیگر تقسیم شوند نیز وجود دارد که در این صورت دو دوقلوی همسان خواهیم دید.
حالت‌های مختلف سه قلوزایی و چهارقلوزایی در شکل زیر نشان داده شده است.
عوامل ژنتیکی دخیل در فرآیند چندقلوزایی:
زمینه‌های ژنتیکی سهم مهمی در تنوع در دوقلوزایی دارند. مطالعات نقشه‌برداری ژنتیکی در انسان و سایر گونه‌ها برای شناسایی ژن‌ها و مسیرهایی که در دوقلوزایی دو تخمکی نقش دارند آغاز شده است. ارتباط این نوع دوقلوزایی با ژ‌ن‌های آلفا‌ـ‌یک‌ـ‌آنتی‌تریپسین (SERPINA1; A1AT) و ژن FMR1 دخیل در سندرم ایکس شکننده هنوز قطعی نشده است و اثرات FMR1 احتمالاً از طریق افزایش پیری تخمدان‌ها به شکل غیرمستقیم اعمال می‌شود. مطالعات اخیر نیز نشان می‌دهند که جهش‌هایی در عامل رشد ویژه‌ي اُاوسیت یعنی GDF9، در دوقلوزایی دو تخمکی و نارسایی زودهنگام تخمدان اثر دارد. مطالعات آینده نشان خواهند داد که آیا جهش در GDF9 و BMP15، دوقلوزایی و نارسایی زودهنگام تخمدان‌ها را از طریق مکانیسم‌های مشترک تحت تأثیر قرار می‌دهند یا جهش‌های مختلف، این دو جنبه‌ی باروری انسان را تحت کنترل دارند.
ژن گیرنده‌ي هورمون محرک فولیکول (FSHR) و ژن آلفا‌ـ‌اینهیبین (INHA)، از ژ‌ن‌های کاندید در بروز چندقلوزایی بودند ولی تحقیقات اخیر ارتباط محکمی بین جهش در این ژن‌ها و افزایش احتمال دوقلوزایی پیدا نکرده است.
دیگر علل چندقلوزایی:
- استفاده از روش‌های کمک‌باروری (ART) از جمله لقاح خارج رحمی و انتقال چندین سلول تخم به رحم که در نهایت منجر به چند قلوزایی می‌شود ؛
- هورمون‌ها (گنادوتروپین‌‌ها)، داروها (کلومیفن‌سیترات) و دیگر عواملی که منجر به تخمک‌گذاری می‌شوند می‌توانند باعث تشکیل چندین سلول تخم و چندقلوزایی گردند ؛
- با افزایش سن مادر، نرخ چندقلوزایی چهار برابر بیشتر می‌شود. ۲۰ درصد زنان بالای ۴۵ سال که باردار می‌شوند دارای فرزندان چندقلو می‌باشند. یکی از دلایل اصلی بروز این حالت، واکنش بین سیگنال‌های هورمون‌های مترشحه از غده‌ی هیپوفیز و فرآیند تخمک‌گذاری می‌باشد. در زنان جوان پاسخ به هورمون FSH بسیار سریع می‌باشد و منجر به بلوغ یک فولیکول و یک تخمک می‌شود ولی در زنان مسن این پاسخ به موقع نمی‌باشد و منجر به چندقلوزایی می‌شود ؛
- داشتن سابقه‌ي خانوادگی ؛
- چاقی، مطالعات انجام شده نشان داده است مادران با BMI بالاتر از ۳۰ با احتمال بیشتری دارای فرزند دوقلو خواهند بود ؛
- افزایش دفعات بارداری ؛
- افزایش دفعات مقاربت ؛
- شروع زودهنگام قاعدگی به همراه دوره‌ی قاعدگی کوتاه ؛
- بارداری در فصل تابستان ؛
- تغییرات اپی‌ژنتیک.
علائم چندقلوزایی:
- تهوع زودهنگام و استفراغ بیش از حد در سه‌ماهه‌ي اول ؛
- افزایش وزن بیش از حد ؛
- کمر درد ؛
- افزایش اندازه‌ي رحم برای نگهداری چندین جنین ؛
- حرکات بیش از حد جنین‌ها در طول سه‌ماهه‌ي دوم و بعد از آن ؛
- افزایش واریس ؛
- یبوست ؛
- اشکال در تنفس ؛
- ابتلا به بواسیر ؛
- ایجاد سوءهاضمه به علت فشار زیاد رحم بزرگ‌تر بر روی معده.
خطرات چندقلوزایی:
- افزایش فشار خون در مادران که منجر به پره‌اکلامپسی می‌شود ؛
- ایجاد دیابت بارداری در مادران ؛
- کم‌خونی ؛
- افزایش مایع آمنیوتیک در رحم ؛
- عفونت مجاری ادراری ؛
- تولد زودرس و وزن کم نوزاد که منجر به عدم تکوین اندام و بافت‌های نوزاد می‌گردد ؛
- افزایش هزینه‌های نگهداری و بهداشتی این کودکان ؛
- تولد نوزادان دارای ناهنجاری‌های ژنتیکی، عدم تکوین جنین و افزایش میزان مرگ و میر نوزادان. مطالعات اخیر نشان داده است که اختلالات ژنتیکی از قبیل سندرم داون، فیبروز سیستیک و نقایص مادرزادی در بارداری‌های چندقلویی شیوع بیشتری نسبت به بارداری تک فرزندی دارد ؛
- افزایش تنش‌های فیزیکی، مالی، اجتماعی و روانی بر خانواده‌های دارای فرزندان چندقلو ؛
- سقط شدن یکی از دوقلوها (Miscarried twin). گاهی زنان باردار در معرض سقط زودهنگام قرار می‌گیرند. با این حال بارداری ادامه می‌یابد به طوری که یکی از دوقلوها سقط شده و دیگری قادر به ادامه‌ي مراحل تکوین خواهد بود ؛
- سندرم ناپدید شدن یکی از دوقلوها (Vanishing TwinSyndrome). این رخداد اولین بار در سال 1945 تشخیص داده شد. ممکن است طی بارداری یکی از جنین‌ها خود‌به‌خود سقط شود و بافت جنینی توسط جنین دیگر، جفت یا مادر جذب شود و گویی جنین ناپدید شده است. با وجود اینکه تخمین احتمال وقوع این رخداد دشوار است اما گفته شده که یک نفر از هر هشت نفر حیات خود را در ابتدا به صورت دوقلو آغاز کرده ولی از میان آن‌ها تنها یک نفر از هر هفتاد نفر، به همراه قل خود متولد می‌شود. به‌دلیل استفاده‌ی گسترده از سونوگرافی به‌خصوص برای لقاح آزمایشگاهی (IVF) که اسکن زودتر انجام می‌گیرد (حدود هفته‌های پنج یا شش)، در ابتدا جنین دوم قابل مشاهده است اما طی اسکن‌های بعد ناپدید می‌شود.
- دوقلوهای انگلی (Parasitic twins). گاهی یکی از جنین‌ها به طور کامل تکوین نمی‌یابد و شروع به ایجاد مشکلاتی برای جنین زنده‌ي در حال رشد می‌کند. در این هنگام یکی از جنین‌ها در مقابل دیگری مانند انگل عمل می‌کند. گاهی اوقات جنین انگلی جزئی غیرقابل تشخیص در جنین دیگر می‌شود. کایمرا (chimera) فردی است که کاملاً طبیعی است و عضو اضافه‌ای ندارد اما در واقع بعضی از بخش‌های بدن او از قل دیگر وی تکوین یافته است. فرد کایمر ممکن است از جنین دوقلوهای همسان (در این صورت غیرقابل تشخیص خواهد بود) یا از جنین‌های دو تخمکی (در این صورت با مقایسه‌ي کروموزومی بخش‌های مختلف بدن وقوع این امر قابل تشخیص خواهد بود) تکوین یافته باشد.
اقداماتی که در دوران بارداری چند قلویی می بایست انجام شوند عبارتند از:
- آزمایش دوره‌ای تحت نظر پزشک متخصص ؛
- استفاده از مواد غذایی حاوی کالری بالا، اسیدفولیک، کلسیم و آهن ؛
- استفاده از سبزیجات در رژیم غذایی ؛
- عدم استعمال دخانیات ؛
- عدم مصرف مشروبات الکلی ؛
- اجتناب از مصرف کافئین ؛
- اختصاص زمان زیادی برای استراحت.
در هنگام تولد، تشخیص اینکه دوقلوها همسان هستند یا غیرهمسان دشوار است. از راه‌های تشخیصی می‌توان تست DNA دوقلوها را نام برد. دوقلوهای همسان اطلاعات ژنتیکی مشابهی دارند در حالی که دوقلوهای ناهمسان نیمی از اطلاعات ژنتیکیشان مشترک است. از مزایایی که دوقلوهای همسان به دلیل شباهت زیاد از آن بهره‌مند می‌شوند امکان پیوند عضو بدون رد پیوند و با ماندگاری بالا است.
نویسنده و مترجم:
حسنا بابی نی
منابع:
خطا در ورودی‌ها
ثبت موفّق