مشکلات پستان پس از زایمان
تورم پستان
پر شیر بودن پستان‌ها طبیعی است. تورم پستان اغلب در روزهای سوم تا پنجم بعد از زایمان نمایان شده و معمولاً 12 تا 24 ساعت طول می‌کشد. علت آن تغییرات هورمونی ناگهانی و افزایش حجم شیر تولید‌شده در پستان‌ها است. تورم پستان به این معنی است که رگ‌های خونی در پستان پر خون شده اند. این امر باعث تجمع مایع در پستان‌ها شده و احساس سفتی، درد و تورم حتی در ناحیه‌ی زیر بغل ایجاد می‌کند. اگر شیر خارج نشود، تولید آن کاهش می‌یابد. برای تسکین علایم خفیف تورم می‌توان از حمام آب گرم یا کیسه‌ی یخ به مدت 10 تا 15 دقیقه در فواصل شیردهی استفاده کرد. این امر در آزاد شدن شیر توسط دست نیز کمک‌کننده خواهد بود. اگر با مکیدن نوزاد شیر خارج نشد می‌توانید هر دو ساعت با پمپ یا دست شیر را تخلیه کنید.
تأخیر در ترشح شیر
گاهی بعد از تولد به دلایل نامشخص ترشح شیر مادر از پستان با تأخیر اتفاق می‌افتد. خیلی از مواقع این اتفاق را مساوی با پایان شیردهی تلقی می‌کنند ولی در این مواقع نباید تسلیم شد. بهتر است تا ترشح شیر از پستان‌ها، با سرنگ به نوزاد شیر داده شود و از شیشه‌ی شیر به دلیل عادت کردن نوزاد به آن استفاده نشود.
زخمی شدن نوک پستان
در چند هفته‌ی اول شیردهی باید انتظار زخم‌های کوچک را داشت. برای کنترل این وضعیت باید از قرار‌گیری صحیح نوزاد اطمینان حاصل کرد. در انتهای هر وعده‌ی شیردهی به نوزاد می‌توان با انگشتان، دهان وی را از نوک پستان جدا کرد. در صورت مشاهد‌ه‌ی مجدد آثار زخم باید اطمینان حاصل کرد که از هر پستان به میزان کافی به نوزاد شیر داده شده باشد تا تخلیه‌ی شیر صورت بگیرد. در غیر این صورت پستان‌ها علایمی مانند خون‌مردگی، تورم و درد را نشان می‌دهند. استفاده از یخ و خشک نگه داشتن پستان‌ها می‌تواند به تسکین علایم کمک کند.نوزاد در ابتدای تولد تمایل به مکیدن فعال‌تر و بیشتری دارد.
خشک شدن و ترک برداشتن نوک پستان
باید از مصرف صابون‌ها و کرم‌های معطر یا لوسیون‌های حاوی الکل که منجر به خشک‌شدگی و ترک برداشتن نوک پستان‌ها می‌شود خودداری کرد. می‌توان از لانولین خالص بعد از شیردهی در ناحیه‌ی نوک پستان‌ها استفاده کرد اما باید قبل از نوبت بعدی شیردهی، این ماده به دقت شسته و پاک شود. بهتر است از سینه‌بند‌هایی که جنس آن‌ها پنبه‌ای (نخی) است استفاده کرد. برگ کلم خام که چند شیار روی آن ایجاد کرده‌اید را درون سینه‌بند خود قرار دهید. این کار بسیار مفید خواهد بود.
نداشتن شیر کافی
نوزادی که روزانه شش تا هشت پوشک را خیس کند، به میزان کافی شیر دریافت کرده است. بهتر است از سایر رژیم‌های غذایی برای غنی‌سازی شیر استفاده نشود. برخی زنان به اشتباه تصور می‌کنند در صورتی که پستان‌هایشان کوچک باشد نمی‌توانند به نوزاد شیر بدهند. اما جالب است بدانید که میزان شیر تولید شده در پستان‌های کوچک به اندازه پستان‌های بزرگ است. تغذیه‌ی مناسب دوران شیردهی، نوشیدن آب و استراحت به تولید شیر کافی کمک می‌کند.
انسداد مجاری پستان
انسداد مجاری شیر وقتی اتفاق می‌افتد که مجراهای باریک به وسیله‌ی تکه‌های جامد شیر مسدود و باعث بازگشت شیر به داخل سینه شوند. بسته شدن مجاری شیر می‌تواند به دلایل مختلف از جمله تخلیه‌ی ناقص پستان، پوشیدن لباس تنگ یا بد شیر دادن ایجاد شود. به دنبال انسداد مجاری، برآمدگی‌های کوچک و گاهی دردناک در پستان ایجاد می‌شود که اگر ظرف چند روز برطرف نشود می‌تواند سبب عفونت شود. کمپرس گرم و ماساژ ناحیه‌ی مورد نظر برای رفع انسداد و تسکین درد به کار می‌رود.
عفونت پستان
این اتفاق معمولاً زمانی می‌افتد که باکتری از طریق ترک ایجاد شده بعد از شیردهی، وارد پستان می‌شود. در صورتی‌که زخمی در ناحیه‌ی پستان وجود داشته باشد که با علایمی مشابه آنفولآنزا، تب و خستگی مفرط همراه باشد فرد باید به پزشک مراجعه کند. برای برطرف شدن عفونت باید از آنتی‌بیوتیک استفاده کرد. هنگام استفاده از آنتی‌بیوتیک هم می‌توان به نوزاد شیر داد.
استرس
استرس مدام می‌تواند در خروج شیر اختلال ایجاد کند. پرستاری از کودک، شنیدن صدای گریه یا فکر کردن به او باعث آزاد شدن هورمون‌ها و ترشح طبیعی شیر از مجاری شیر می‌شود. داشتن آرامش، قبل و هنگام شیردهی می‌تواند به جاری شدن راحت‌تر شیر کمک کند. این اتفاق می‌تواند باعث آرام شدن کودک نیز بشود.
برفک نوک پستان
مخمرهایی که در دهان نوزاد تولید می‌شود و به پستان‌های مادر انتقال پیدا می‌کند، باعث ایجاد برفک در پستان‌های مادر می‌شود. همچنین ممکن است در اثر تخمیر شیر در دهان کودک، تکه‌های پنیری شکل دیده شود. در صورت تشخیص برفک نوک پستان و دهان نوزاد می‌توان از کرم‌های ضد قارچ استفاده کرد. تعویض بالش شیردهی، جوشاندن پستانک سر شیشه‌ی قطعات شیر‌دوشی و پد محافظ سینه و شستشوی مرتب نوک پستان با آب پس از هر بار شیردهی، مانع گسترش قارچ می‌شود. روزی دو تا سه بار در معرض تابش نور خورشید قرار گرفتن پستان‌ها می‌تواند به بهبود وضعیت کمک کند.
فرو رفتگی نوک پستان
معمولاً بیست درصد مادران دچار این عارضه می‌شوند. می‌توان با دقت در دهان گرفتن سینه توسط نوزاد این عارضه را بر طرف کرد. باید توجه کرد که نوزاد فقط نوک پستان را در دهان نمی‌گذارد بلکه کل هاله‌ی قهوه‌ای رنگ را در دهان می‌گذارد. استفاده از پد روی پستان‌ها بین فواصل شیردهی، تحریک نوک پستان‌ها با انگشت، استفاده از مکنده مانند سرنگ یا مالیدن یک شیء سرد به نوک پستان به بهبود آن کمک می‌کند.
توصیه‌هایی برای مواجهه با نوک پستان صاف یا فرو رفته
تغییراتی که در دوران بارداری در پستان‌ها ایجاد می‌شود، مادر را برای شیردهی پس از زایمان آماده می‌کند. اما در بعضی موارد خانم‌هایی که دارای نوک پستان صاف یا فرورفته هستند، نگران دوران شیردهی بعد از زایمان هستند. با انجام تمریناتی می‌توان این مشکل را رفع کرد.
توصیه می‌شود تا ماه‌های آخر بارداری اقدامی برای بیرون آوردن نوک پستان‌های صاف یا فرورفته صورت نگیرد. زیرا تحریک نوک پستان‌ها قبل از زایمان، منجر به انقباضات رحمی و زایمان زودرس می‌شود. ولی برای خارج کردن نوک پستان‌ها در روزهای نزدیک به زایمان می‌توان اقدامات زیر را انجام داد:
- برای ماساژ نوک پستان‌ها، با یک دست نوک پستان را گرفته و با انگشت شصت و انگشت اشاره دست دیگر، پوست نوک پستان را به عقب کشیده و پس از بیرون آمدن نوک پستان چند دقیقه آن را نگه دارید. این حرکت را چند بار در روز انجام دهید.
- از کاپ‌های گنبدی شکل پلاستیکی مخصوص پستان که در داروخانه موجود است در ماه‌های آخر بارداری استفاده نماید.
- استفاده از یک پمپ مخصوص پستان بعد از زایمان نیز بسیار مؤثر است. زیرا پمپاژ پستان درست زمان نزدیک به زایمان می‌تواند به بیرون کشیدن نوک پستان کمک کند و شروع شیردهی را راحت‌تر کند.
- اگر بعد از زایمان نوک پستان‌ها هم‌چنان مسطح باقی بماند، نوزاد با مکیدن نوک پستان در هنگام خوردن شیر مادر، به بیرون کشیده شدن نوک پستان‌ها کمک خواهد کرد.
نویسنده و مترجم:
حسنا بابی نی
خطا در ورودی‌ها
ثبت موفّق