علت تنوع در علائم و شدت ابتلا به کووید 19 (بیماری کرونا ویروس 2019)؟

خانواده‌ی کرونا ویروس‌ها

کرونا ویروس‌ها خانواده‌ی ویروس‌های دارای RNA هستند که در پستانداران و پرندگان باعث بیماری می‌شوند. در انسان‌ها، این ویروس‌ها سبب عفونت‌های خفیف تا کشنده‌ی مجرای تنفسی می‌شوند. بیماری‌های خفیف برخی موارد سرماخوردگی‌های رایج را در برگرفته ولی انواع خطرناک تاکنون باعث بروز بیماری‌های سارس (سندرم تنفسی حاد)، مِرس (سندرم تنفسی خاورمیانه) و کووید 19 (بیماری کرونا ویروس 2019) شده‌اند.

کووید 19 که در اثر کرونا ویروسِ جدید ایجادشده به طرز عجیبی گزینشی عمل می‌کند. تنها بعضی از افراد مبتلا به ویروس، بیمار شده و علی‌رغم اینکه بیشتر افراد با حال جسمانی وخیم، مسن بوده یا مشکلاتی مانند بیماری‌های قلبی داشته، تعدادی از افراد فوت‌شده در اثر ابتلا به ویروس کرونا سالم و جوان بوده‌اند.

چرا کووید 19؛ بیماری تنفسی که تاکنون در انسان مشاهده نشده، بعضی افراد را شدیدتر از سایرین درگیر می‌کند؟

پاسخ احتمالاً در ژن‌های افراد نهفته است. محققین در حال بررسی ژنوم بیماران برای شناسایی تفاوت‌های DNA آن‌ها هستند. یافته‌های حاصل از این مطالعات برای شناسایی افراد در معرض خطر بیشتر و افراد مقاوم و ارائه‌‌ی درمان‌های جدید مفید خواهد بود. در این تحقیقات، DNA افرادی که بدون سابقه‌ی بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت، بیماری‌های قلبی و ریوی نوع حاد بیماری کووید ‌‌19 را نشان داده‌اند با افرادی که بیماری را خفیف نشان داده یا اصلا بیماری در آن‌ها مشاهده نشده مقایسه می‌شود تا شاید توجیهی برای طیف وسیعی از علائم بالینی مشاهده‌شده در بین کشورها پیدا شود.

نتایج حاصل از مطالعات ژن‌های افراد مبتلا به ویروس کرونا

هنوز دقیق مشخص نیست که از این بررسی‌های ژنی چه‌ نتایجی حاصل می‌شود ولی در حال حاضر می‌توان گفت که مضنونینی مانند ژن کدکننده‌ی پروتئین سطح سلول، آنزیم تبدیل‌کننده‌ی آنژیوتانسین 2 (ACE2) وجود دارند که ویروس کرونا از آن‌ها برای ورود به داخل سلول‌های تنفسی استفاده می‌کند. ژن ACE2 گیرنده‌ی پروتئینی را بیان می‌کند که روی سطوح تعداد زیادی سلول در بدن انسان قرار می‌گیرد. کرونا ویروس سندرم تنفسي حاد 2 (SARS-CoV2) پروتئین‌های میله‌ای یا قلاب‌مانند خود را به این گیرنده متصل کرده و سلول‌ را آلوده می‌کند. ACE2 بیشتر روی سلول‌های تنفسی یافت شده و آلوده شدن این سلول‌ها به ویروس کرونا، بعضی از علائم کووید 19 مانند سرفه‌ی خشک و تنگی تنفس را ایجاد می‌کند. این گیرنده روی سلول‌های قلب، لوله‌ی گوارش و سلول‌های بویایی نیز یافت شده که تنوع علائم مشاهده‌شده در بیماران را توجیه می‌کند. تنوع در ژن ACE2 باعث تغییر این گیرنده‌ شده و ورود ویروس به داخل سلول‌ها را تسهیل یا سخت می‌کند.

آمار فوت مردان مبتلا به کووید 19 نیز از زنان بیشتر است. توضیحات زیادی مانند تفاوت‌های زیستی، محیطی، فرهنگی و رفتاری برای این مشاهده وجود دارد ولی تحقیقات، تنظیمات ژنی متفاوت ژن ACE2 در مردان نسبت به زنان را نشان می‌دهد.

علاوه‌بر متغیرهای ژنی گیرنده‌ی ACE2، تحقیقات روی تفاوت‌های ژن‌های آنتی‌‌ژن لکوسیتی انسان (HLA) که پاسخ سیستم ایمنی به ویروس‌ها و باکتری‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهند ادامه دارد تا مشخص شود که این تغییرات روی وخامت بیماری تأثیر دارند یا خیر. هدف از این مطالعات تأیید یا رد فرضیه‌هایی مانند کم‌خطر بودن این ویروس برای افراد مبتلا به گروه خونی O است.

ذکر این نکته حائز اهمیت است که نادانسته‌های زیادی درباره‌ی کووید‌ 19 وجود داشته و تحقیقات برای بررسی بیشتر فرضیه‌ها و مشاهدات انجام‌شده همچنان ادامه دارد.