مجله مام - به روزترین مقالات در حوزه باروری و درمان ناباروری
مشاهده فهرست مطالب ژنتیک

مرحلهی رویانی
دو هفته پس از لقاح با کامل شدن فرآیند لانهگزینی، مرحلهی رویانی (Embryonic stage) آغاز میشود و تا هفتهی هشتم بارداری ادامه دارد. سلولهای لایهی خارجی بلاستوسیست به دو غشای اختصاصی تبدیل میشوند که هر کدام ساختارهای پشتیبان حیاتی را ایجاد میکنند. غشای داخلی تبدیل به کیسهای به نام آمنیون (Amnion) میشود که با مایع آمنیوتیکAmniotic fluid) ) پر شده است و جنین در آن شناور است. غشای خارجی، کوریون (Chorion) نام دارد و به دو اندام تکوین مییابد ؛ جفت (Placenta) و بند ناف (Umbilical cord).
جفت که حدوداً در طی چهار هفتهی بارداری کاملاً تکوین مییابد به شکل تودهی سلولی بشقابمانندی است که در برابر دیوارهی رحم قرار دارد و تا زمانی که اندامهای جنین شروع به فعالیت کنند بهعنوان کلیه و کبد جنین عمل میکند و اکسیژن رویان را نیز فراهم میکند و کربندیاکسید را از خون او خارج میکند. جفت با اتصال به دستگاه گردش خون رویان از طریق بند ناف بهعنوان فیلتر مهمی بین دستگاه گردش خون مادر و رویان عمل میکند. مواد مغذی از جمله اکسیژن، پروتئینها، قندها و ویتامینها میتوانند از خون مادر به رویان منتقل شوند. ضایعات و کربندیاکسید نیز از خون نوزاد به بدن مادر برگردانده میشوند تا از بین بروند. در این شرایط بسیاری (نه همه) از مواد مضر از جمله ویروسها یا هورمونهای مادر به دلیل اندازهی بسیار بزرگ نمیتوانند از چند غشا در جفت عبور کنند و فیلتر میشوند. بیشتر قرصها و داروهای بیهوشی و بعضی از موجودات بیماریزا توانایی عبور از جفت را دارند.
درحالی که ساختارهای پشتیبان درحال تکوین هستند تودهی سلولی که رویان را تشکیل میدهد به چندین نوع سلول تمایز مییابد که اساس پوست، گیرندههای حسی، سلولهای عصبی، ماهیچهها، دستگاه گردش خون و اندامهای داخلی را پایهگذاری میکنند. به این فرآیند، اندامزایی (Organogenesis) گفته میشود. ضربان قلب تقریباً چهار هفته بعد از لقاح قابل تشخیص است. آغاز عملکرد ریهها و اندامهای حرکتی نیز در این زمان قابل تشخیص است. در انتهای دورهي رویانی، انگشتهای دست و پا، چشمها، پلکها، بینی، دهان، گوش خارجی و بخشهای اساسی دستگاه عصبی به غیر از اندامهای تولید مثلی به صورت ابتدایی شکل گرفتهاند. با کامل شدن اندامزایی و آغاز تشکیل سلولهای استخوانی در حدود هفتهی هشت بارداری، مرحلهی رویانی به پایان میرسد.
نویسنده مقاله : هنگامه کاظمدرویش
برچسب ها :
مرحلهی رویانی