تشخیص پیش از بارداری

تاکنون با خود فکر کرده‌اید که چه می‌شد اگر می‌توانستید احتمال داشتن فرزندی با ناهنجاری ژنتیکی را قبل از باردار شدن متوجه شوید؟ امروزه تست‌های جدید امکان اینگونه پیش‌بینی‌ها را فراهم کرده‌اند.

پزشک معمولاً تست ژنتیک را برای زوجی که قصد باردار شدن دارند و احتمال دارد که بیماری خاصی را به فرزندشان منتقل کنند توصیه می‌کند.

خیلی از بیماری‌های ژنتیکی هنگامی که فرد دو نسخه از ژن معیوب را از هر دو والد به ارث ببرد، ایجاد می‌شوند. اگر شما یک نسخه از ژن معیوب را داشته باشید، علائمی از بیماری را نشان نمی‌دهید ولی ناقل آن خواهید بود. فرزند شما نیز زمانی که از شما و همسرتان دو نسخه ژن معیوب را دریافت کند، مبتلا به بیماری خواهد شد.

برای تشخیص ژنتیکی ناقلین که به آن تست‌های قبل از لقاح نیز می‌گویند، پزشک نمونه‌ی بزاق یا خون شما را هنگام معاینه‌ی قبل از بارداری گرفته و نمونه را به آزمایشگاه می‌فرستد. تست‌های اختصاصی با دقت بالا، DNA شما را برای ژ‌ن‌هایی که مربوط به بیماری‌های خاصی هستند بررسی می‌کند.

تست‌های جدیدتر می‌توانند ژ‌ن‌های معیوب مربوط به بیش از 400 ناهنجاری را که برخی از آن‌ها نادر هستند و درمان‌های کمی برای آن‌ها وجود دارد، تشخیص دهند.

پزشک، در صورتی که شما جز یکی از دسته‌های زیر باشید یا احتمال اینکه ناقل یک بیماری ژنتیکی باشید وجود داشته باشد، برای شما و همسرتان آزمایش‌های ژنتیک را توصیه می‌کند:

در خانواده‌ی شما سابقه‌ی ابتلا به ناهنجاری خاصی وجود داشته باشد، از جمله ناهنجاری‌های ژنی، ناهنجاری‌های کروموزومی و سرطان‌های ارثی

بالا بودن سن زن برای بارداری

مصرف داروهای خاص توسط زن

جز گروه‌های قومی با خطر بالای ابتلا به یک بیماری ژنتیکی باشید، مانند:

۱. یهودیان اشکنازی/ اروپای شرقی (بیماری تای‌ساکس، بیماری کاناوان، بیماری دیس‌اتونومی خانوادگی (سندرم ریلی‌دی))

۲. آفریقایی‌آمریکایی (بیماری کم‌خونی داسی‌شکل)

۳. آسیایی جنوب شرقی و مدیترانه‌ای (بیماری تالاسمی، بیماری کم‌خونی داسی‌شکل)

۴. اروپایی‌ها با نژاد قفقازی (بیماری سیستیک‌فیبروزیس)

۵. کانادایی‌ها با نژاد فرانسوی (بیماری تای‌ساکس، بیماری سیستیک‌فیبروزیس)

در برخی بیماری‌ها مانند سیستیک‌فیبروز تنها چند ژن شناسایی‌شده‌ی این بیماری در تشخیص بررسی می‌شود و ممکن است نتوان فرد ناقل را در صورتی که مبتلا به یک جهش ناشناخته باشد تشخیص داد و فرد ژن معیوب را به فرزند خود منتقل کند.

تفاوت تست‌های غربالگری و تست‌های تشخيصی

آزمايش‌های غربالگری در قدم اولِ ارزیابی سلامت انجام می‌شوند و احتمال یا درصد خطر ابتلا به اگر تست‌های غربالگری درصد خطر بالایی را برای ابتلای جنین به ناهنجاری‌های ژنتیکی نشان دهند، برای تأیید یا رد تشخیص احتمالی، تست‌های تشخیصی پیشنهاد می‌شود. بيماری‌های ژنتیکی را تخمين می‌زنند. اين آزمايش‌‌ها هزینه و خطر کمتری به‌دنبال خواهند داشت.

تست‌های ژنتیکی کمک به پیدا کردن بیماری ژنتیکی در خیلی از موارد می‌کنند. به‌عنوان مثال این تست‌ها می‌توانند بیماری‌هایی را شناسایی کنند که:

در یک خانواده دیده می‌شود ؛

هنوز علائمی بروز نداده است ؛

ممکن است در رویانی باشد که قرار است با روش لقاح آزمایشگاهی در رحم کاشته شود ؛

جنین درون رحم یا نوزاد تازه متولدشده به آن مبتلا است ؛

کودک یا بزرگسال به آن مبتلا است.

آزمایش‌ها و تست‌های مربوط به بیماری‌های ژنتیکی منتقل‌شونده مشخص می‌کنند که آیا شما و همسر آینده‌یتان ناقل ژنی هستید که بعدها باعث بروز بیماری در فرزندتان شود. معمولاً بیماری‌هایی مانند تالاسمی، سرطان، دیابت نوجوانی یا نوع یک، ناهنجاری‌های ذهنی و غیره مورد آزمایش قرار می‌گیرد.

تست‌های موجود برای نشانه‌های (مارکرهای) ژنتیکی بارز اغلب نیازمند تهیه‌ی نمونه‌ي خون از فرد می‌باشند و ضروری است که شما به مراکزی مراجعه کنید که دقیقاً همین نشانه‌های ژنتیکی را مورد آزمایش قرار می‌دهند. تعداد زیادی از این مراکز هستند که چنین امکاناتی را فراهم می‌کنند (اسامی آزمایشگاه‌های ژنتیک تهران).

با مراجعه به سایت......... و انتخاب نام بیماری ژنتیکی مورد نظر، به اطلاعات جامعی درباره‌ي بیماری دسترسی خواهید داشت.

انواع تست‌ها‌ی آزمایشگاهی و روش‌های تشخیصی که به دلایل مختلفی استفاده می‌شوند عبارتند از:

تست‌های ژنتیکی تشخیصی (Diagnostic genetic testing)

این تست‌ها برای شناسایی و تأیید تشخیص بیماری ژنتیکی به کار می‌روند. این نوع تست‌ها را می‌توان قبل از تولد یا هر زمان در طول زندگی فرد انجام داد. نتایج تست‌ها کمک به تعیین دوره‌ی بیماری و گزینه‌های درمانی می‌کند. مطالعات کروموزومی، مطالعات مستقیم DNA و تست‌های ژنتیکی بیوشیمیایی از جمله روش‌هایی هستند که در این تست‌های تشخیصی استفاده می‌شوند.

تست‌های ژنتیکی پیش‌بینی‌کننده (Predictive genetic testing)

این نوع تست‌ها نشان می‌دهند که با چه احتمالی فردی بدون سابقه‌ی خانوادگیِ یک بیماری خاص (یا با سابقه‌ي خانوادگی)، بیماری را نشان می‌دهد. این تست‌ها برای بیماری‌هایی مانند برخی انواع سرطان‌ها، بیماری‌های قلبی عروقی و برخی ناهنجاری‌های تک ژنی موجود هستند.

تست‌های ژنتیکی پیش از بروز علائم (Presymptomatic genetic testing)

این تست‌ها برای فهمیدن این نکته به کار می‌روند که آیا فردی که سابقه‌ي خانوادگی یک بیماری را دارد ولی تاکنون هیچ علائمی بروز نداده است، دارای جهش‌های ژنی آن بیماری می‌باشد یا خیر. این تست‌ها وجود بیماری را قبل از بروز علائم نشان می‌دهند.

تست‌های ناقلین (Carrier testing)

ناقل کسی است که یک نسخه‌ی معیوب و یک نسخه‌ي سالم یک ژن را دارا می‌باشد. این فرد ممکن است بیماری ژنتیکی را نشان ندهد ولی می‌تواند ژن معیوب را به فرزندش منتقل کند. تست ناقلین برای این انجام می‌شود که مشخص شود فرد دارای یک نسخه از ژن جهش‌یافته می‌باشد یا خیر. بیماری ممکن است اتوزوم نهفته باشد ؛ به این معنی که تنها زمانی بروز می‌کند که فرد دو نسخه از ژن معیوب را داشته باشد. زوج‌هایی که هر دو یک ژن اتوزوم نهفته‌ی مشابه را دارند، در هر بارداری 25 درصد احتمال دارد که فرزندشان بیمار شود. یک بیماری نهفته ممکن است وابسته به ایکس باشد ؛ یعنی جهش در کروموزوم ایکس رخ داده است. مردان به دلیل داشتن یک کروموزوم ایکس در صورتی که ژن جهش‌یافته را داشته باشند به بیماری مبتلا می‌شوند ولی زنان به علت داشتن دو کروموزوم ایکس معمولاً ناقل ژن جهش‌یافته می‌باشند. تست تشخیص فرد ناقل برای بیماری‌های وابسته به ایکس معمولاً در زنان انجام می‌شود.

تشخیص پیش از تولد (Prenatal diagnosis)

این تست‌ها و روش‌های نمونه‌برداری برای تشخیص ناهنجاری ژنتیکی در جنین داخل رحم به کار می‌روند و عبارتند از:

آزمایش خون مادر

سونوگرافی

آمنیوسنتز

نمونه‌برداری از پرزهای کوریونی (CVS)

نمونه‌برداری از خون بند ناف یا کوردوسنتز

غربالگری غیرتهاجمی پیش از تولد

مطالعات پیش از لانه‌گزینی (Preimplantation studies)

این نوع تست‌ها بعد از لقاح آزمایشگاهی انجام می‌شوند و به دنبال ناهنجاری ژنتیکی در جنین، قبل از انتقال آن به رحم مادر می‌گردد. تکنیک‌های رایج مورد استفاده در این مطالعات، تشخیص ژنتیکی پیش از لانه‌گزینی (PGD) و غربالگری ژنتیکی پیش از لانه گزینی (PGS) می‌باشد.

یک تست قبل از بارداری نمی‌تواند با قطعیت به شما بگوید که آیا فرزند شما بیمار خواهد شد یا خیر، بلکه نتایج این آزمایش های ژنتیکی به پزشک کمک می‌کند تا دقیق‌تر احتمال انتقال مشکلات ژنی به فرزندتان را پیش‌بینی کند. این تست‌ها نقاط مثبت و منفی دارند که برخی از آن‌ها عبارتند از:

نکات مثبت تست‌های تشخیصی:

این تست‌ها قادر به پیداکردن مشکلات ناشناخته هستند. بسیاری از ژ‌ن‌های معیوبی که این تست‌ها پیدا می‌کنند مربوط به نژاد، قومیت یا سابقه‌ی خانوادگی شما نیستند و شما یا همسرتان ممکن است هیچ‌گاه ندانید که ناقل آن‌ها هستید. در صورتی که از چنین احتمالی آگاه شوید بهتر می‌توانید درباره‌ی خانواده‌یتان تصمیم بگیرید.

نتایج تست‌ها اطلاعاتی درباره سابقه‌ی خانوادگیتان در اختیارتان قرار می‌دهد. نتایج به شما کمک می‌کند تا در صورتی که از سابقه‌ی خانوادگی خود خبر ندارید یا نمی‌دانید که تاریخچه‌ی چندقومیتی دارید، دریابید که جز گروه‌های پرخطر از نظر بیماری‌های ژنتیکی هستید یا خیر.

تست‌های ژنتیکی قبل از بارداری به راحتی انجام می‌شوند. تست‌هایی که شما بعد از باردار شدن به عنوان تست‌های پیش از تولد انجام می‌دهید برای شما و نوزادتان خطرهایی دارند. تهیه‌ی نمونه از خون یا بزاق قبل از بارداری به مراتب سریع‌تر و بی‌خطرتر از آمنیوسنتز و نمونه‌برداری از پرزهای کوریونی انجام می‌شود.

نکات منفی تست‌های تشخیصی:

نتایج ممکن است نادرست باشند یا تست‌ها برخی از عوامل جهش‌زای نادر مربوط به بیماری را مورد ارزیابی قرار ندهند. ممکن است به شما بگویند ناقل ژن معیوبی نیستید ولی در حقیقت ناقل باشید. بالعکس، نتیجه‌ی تست ممکن است بگوید که شما ناقل ژن معیوب هستید ولی در حقیقت این طور نباشد (البته این مورد به ندرت پیش می‌آید). این نتایج نادرست یا امکان اینکه در جواب آزمایش شما ممکن است اشتباه شده باشد، شما را هنگام تصمیم‌گیری درباره‌ی باردار شدن دچار استرس می‌کند.

شما همیشه نمی‌دانید که ژن‌ها چگونه تکوین فرزند شما را تحت تأثیر قرار می‌دهند. حتی اگر بدانید که فرزند شما ژ‌ن‌های معیوب را به ارث می‌برد ؛ قادر به گفتن اینکه آیا علائم بیماری را نشان خواهد داد، شدت این علائم چه قدر خواهد بود یا اینکه با توجه به نوع بیماری آیا شرایط او به مرور زمان بدتر خواهد شد، نخواهید بود.

تست‌های ژنتیکی ناقلین اطلاعات مهمی در اختیار افراد قرار می‌دهد ولی این تست‌ها برای همه مناسب نیستند. درباره‌ی همه جوانب کار قبل از تصمیم‌گیری فکر کنید:

اینکه این تست‌ها چه اثری روی شما خواهند گذاشت؟. آیا دانستن احتمال انتقال یک ناهنجاری ژنتیکی به فرزندتان از نگرانی شما در دوران بارداری می‌کاهد یا بیشتر شما را نگران خواهد کرد؟

نتایج تست‌ها چه اثری روی خانواده‌ی شما خواهد داشت؟ در میان گذاشتن نتایج آزمایش‌ها با اعضای خانواده روی آن‌ها نیز اثراتی خواهد داشت و ممکن است سبب تنش شود.

قدم بعدی شما چه خواهد بود؟ درباره‌ی اینکه چه‌طور با نتایج آزمایش‌ها روبه‌رو خواهید شد فکر کنید. شاید لازم باشد با مشاوره‌ی ژنتیک مشورت کنید تا به شما درباره‌ی احتمالات و گزینه‌های پیش رویتان کمک کند.

شما و همسرتان حتی ممکن است تصمیم به استفاده از روش لقاح آزمایشگاهی (IVF) بگیرید تا سلول تخمک و اسپرم در آزمایشگاه با هم ترکیب شوند و جنین از نظر هرگونه مشکل ژنتیکی بررسی شود و سپس به رحم مادر منتقل شود. بررسی و ارزیابی سلامت جنین با دو روش تشخیص ژنتیکی پیش از لانه‌گزینی (PGD) و غربالگری ژنتیکی پیش از لانه‌گزینی (PGS) انجام می‌شود. مشاوره‌ی ژنتیک می‌تواند در تصمیم‌گیری درباره‌ی اینکه این روش مناسب شما هست یا خیر به شما کمک کند.

تکنیک‌های ژنتیکی که قبل از ازدواج برای تأیید بیماری در زوج‌ها یا تعیین ناقل بودن آن‌ها استفاده می‌شوند عبارتند از:

مطالعات کروموزومی

هر سلول 46 کروموزوم دارد که به صورت 23 جفت کروموزومی قرار گرفته‌اند. هنگامی که کروموزومی، غیرطبیعی است می‌تواند سبب ایجاد مشکلاتی در بدن شود. با انجام برخی تست‌های مربوطه می‌توان کروموزوم‌ها را بررسی کرد و مشکل فرد را تشخیص داد. بررسی‌های کروموزومی معمولاً روی نمونه‌ی کوچک بافت مانند نمونه‌ي خون، نمونه‌ي پوست یا نمونه‌ي سایر بافت‌ها انجام می‌شود. کروموزوم‌ها توسط متخصص‌هایی که در زمینه‌های ژنتیک و فناوری سیتوژنتیک تعلیم دیده‌اند بررسی می‌شود. علم مطالعه‌ي کروموزوم‌ها را سیتوژنتیک می‌نامند. تعدادی از تکنیک‌های مربوط به بررسی کروموزوم‌ها عبارتند از:

تهیه‌ي کاریوتایپ (Karyotyping):

تعیین کاریوتایپ، تستی برای بررسی کروموزوم‌ها در نمونه‌ي سلول‌های فرد است که می‌تواند به تشخیص مشکلات کروموزومی به عنوان دلیل برخی بیماری‌ها یا ناهنجاری‌ها کمک کند. این تست قادر است که تعداد کروموزوم‌های فرد را بشمارد و تغییرات ساختاری در کروموزوم‌ها را شناسایی کند. نمونه‌ي مورد نظر در آزمایشگاه در ظروف مخصوصی رشد پیدا می‌کند. سپس سلول‌ها از نمونه‌ي در حال رشد جدا شده و رنگ‌آمیزی می‌شوند. متخصص آزمایشگاه با استفاده از میکروسکوپ، کروموزوم‌ها را از لحاظ اندازه، شکل و تعداد مورد بررسی قرار می‌دهد. از نمونه‌ي رنگ‌آمیزی شده، تصویر‌برداری صورت می‌گیرد و ترتیب قرارگیری کروموزوم‌ها معلوم می‌شود. ناهنجاری‌های خاص از طریق نحوه‌ی قرارگیری یا تعداد کروموزوم‌ها  قابل تشخیص است. نتیجه‌ی طبیعی یک کاریوتایپ که در آن هیچ‌گونه تغییر ساختاری و عددی کروموزومی دیده نمی‌شود، به صورت زیر است:

زنان: 44 کروموزوم اتوزوم و دو کروموزوم جنسی (XX)، به عبارت دیگر  46, XX

مردان: 44 کروموزوم اتوزوم و دو کروموزوم جنسی (XY)، به عبارت دیگر 46, XY

دلایل مهمی که باعث انجام کاریوتایپ در این دوران می‌شود عبارتند از:

سن مادر: با افزایش سن مادر خطر ناهنجاری‌های کروموزومی افزایش پیدا می‌کند، به‌طور مثال سندرم داون

نتیجه‌ی غیرطبیعی غربالگری

وجود یک جهش جابجایی، الحاق، حذف و وارونگی در یک والد

وجود ناهنجاری کروموزومی در سایر فرزندان زوجین

مطالعات نوار‌بندی گسترده‌ی کروموزومی (Extended banding chromosome studies)

این نوع بررسی‌ها به مطالعات کروموزومی با وضوح بالا نیز معروف هستند و کروموزوم‌ها با جزئیات بیشتری نمایان می‌شوند و به نحوی آماده می‌شوند تا نوارهای بیشتری روی آن‌ها مشاهده شود و فرد متخصص بتواند قسمت‌های کوچک‌تر را نیز مشاهده کند و مشکل راحت‌تر شناسایی شود.

دورگه‌سازی فلورسنت درجا (Fluorescence in situ hybridization; FISH)

در این روش با استفاده از طیف وسیعی از پروب (کاوش‌گر) هایی که در دسترس می‌باشند، می‌توان بسیار از آنیوپلوئیدی‌ها از جمله تریزومی‌ها و مونوزومی‌ها را تشخیص داد. نتایج حاصل از انجام تست FISH در کمتر از 48 ساعت آماده می‌گردد. استفاده از بافت‌ها و سلول‌های تازه برای انجام این روش بهترین گزینه می‌باشد ؛ اما با این حال سلول‌های نگه‌داری‌شده در پارافین نیز مفید می‌باشد. البته استفاده از این سلول‌های پارافینی دارای معایب زیر می‌باشد:

زمان مورد نیاز برای بررسی طولانی‌تر می‌شود ؛

خطر ایجاد خطا در آزمایش افزایش می‌یابد.

در این روش، سلول‌های نمونه‌ی تهیه‌شده با رنگ فلورسنتی که تنها به قسمت‌های خاص کروموزوم‌ها متصل می‌شود رنگ آمیزی می‌شوند و زیر میکروسکوپ‌هایی با نور مخصوص بررسی می‌شوند. این تست برخی تغییرات کروموزومی که با روش‌های استاندارد سیتوژنتیک دیده نمی‌شوند را تشخیص می‌دهد. به‌عنوان مثال، سلول‌های نوزاد مبتلا به سندرم داون دارای سه ناحیه‌ی رنگ‌شده‌ی روشن هستند. تکنیک FISH در کنار روش‌های استاندارد بررسی کروموزومی نیز استفاده می‌شود و کمک به پیدا کردن ناهنجاری‌های کروموزومی می‌کند که در بررسی نواربندی گسترده‌ی کروموزومی دیده نمی‌شوند.

به صورت تخصصی می‌توان ناحیه‌ی خاصی از یک کروموزوم که دچار اختلال خاصی از جمله حذف‌شدگی، جابجایی یا مضاعف‌شدگی شده است را نیز بررسی نمود.

تجزیه و تحلیل‌های میکرواَرِی کروموزومی (Chromosomal microarray analysis; CMA)

این روش مشکلات کروموزومی را با دقت بیشتری نسبت به تهیه‌ی کاریوتایپ یا FISH پیدا می‌کند. رنگ فلورسنت به نمونه‌ی DNA اضافه می‌شود. DNA سپس با مجموعه‌ی DNA طبیعی مرجع مخلوط می‌شوند و این دو مجموعه مستقیم با اسکنر مخصوصی مقایسه می‌شوند تا تفاوت‌های بین مجموعه‌ی DNA طبیعی و نمونه‌ی فرد مشخص شود.

تست‌های مولکولی

ممکن است به زوج‌ها توصیه شود در صورتی که یک نفر یا هر دو نفر آن‌ها سابقه‌ي خانوادگی یکی از بیماری‌های وراثتی را دارند، تست‌های DNA اختصاصی مختص آن بیماری را نیز انجام دهند. آنالیز جهش‌ها یا بررسی وضعیت ناقل بودن زوجین به متخصصین کمک می‌کند تا شرایط زوج‌ها را قبل از ازدواج ارزیابی کنند. تعدادی از تکنیک‌های مربوط به بررسی ژن‌ها عبارتند از:

مطالعه‌ی DNA برای ناهنجاری‌های ژنی:

DNA با تهیه‌ی نمونه‌ی خون، بزاق یا سوآب داخل دهان جمع‌آوری می‌شود و به دو روش ارزیابی می‌شود:

مطالعه‌ي مستقیم: به طور مستقیم ژن مورد نظر بررسی می‌شود تا هرگونه جهشی مانند تکرار قسمتی از DNA (مضاعف‌شدگی؛ duplication)، حذف قسمتی از DNA (deletion) یا تغییر در کدهای DNA (جهش نقطه‌ای؛point mutation ) شناسایی شود. خطاهای مختلف، ناهنجاری‌های متفاوتی ایجاد می‌کنند. قدم اول شناسایی نوع جهش در خانواده است که با بررسی DNA اعضای خانواده که مبتلا به ناهنجاری مورد نظر هستند مشخص می‌شود. DNA سپس با سایر اعضای خانواده مقایسه می‌شود تا مشخص شود چه کسانی مبتلا یا ناقل بیماری هستند.

مطالعه‌ی غیرمستقیم: در برخی موارد جهش مسبب بیماری شناخته نشده است. در این موارد بررسی‌های غیرمستقیم به دنبال نشانه‌های خاصی می‌گردند. نشانه یا مارکر بخشی از DNA است که همیشه نزدیک ناحیه‌ای از DNA است که مشکوک به ایجاد بیماری می‌باشد. این بررسی‌ها دنبال این نواحی هستند که با ناهنجاری مورد نظر به ارث می‌رسند. هنگامی که مارکرها نزدیک ژن هستند و با آن به ارث می‌رسند اصطلاحاً به آن‌ها پیوسته می‌گویند. اگر شخصی مجموعه‌ای از مارکرهای پیوسته را دارد، آن فرد ژنی که علت ایجاد بیماری هست را نیز دارد. به مطالعات غیرمستقیم، آنالیزهای پیوستگی (Linkage analysis) نیز گفته می‌شود. در این بررسی‌ها اولین قدم پیدا کردن نوع جهش در خانواده است که با بررسی DNA اعضای خانواده که مبتلا به ناهنجاری مورد نظر هستند مشخص می‌شود. DNA سپس با سایر اعضای خانواده مقایسه می‌شود تا مشخص شود چه کسانی مبتلا یا ناقل بیماری هستند. آنالیزهای پیوستگی پیچیده هستند و از چند هفته تا چند ماه زمان برای تکمیل شدن نیاز دارند. دقت تست بستگی به میزان نزدیکی مارکرها به ژن عامل بیماری دارد. در برخی موارد مارکر معتبری در اختیار نیست. بنابراین تست برای اعضای سالم خانواده مفید نخواهد بود. در خیلی از موارد چندین عضو خانواده باید آزمایش شوند تا مجموعه‌ای از مارکرهای دقیق انتخاب شوند و خطر ابتلای سایر اعضای خانواده نیز سنجیده شود.

در این روش‌ها معمولاً با استفاده از یکسری پروب‌های (کاوش‌گرهای) اختصاصی می‌توان نواحی خاصی از DNA یک ژن که دارای جهش می‌باشد را شناسایی و سپس توالی‌یابی نمود. از تکنیک‌های مورد استفاده می‌توان آنالیزهای RFLP (restriction fragment length polymorphism) و تکنیک‌هایی مانند واکنش زنجیره‌ای پلیمراز (PCR) برای توالی های شناخته شده DNA را نام برد. آنالیزهای RFLP برای تشخیص جهش‌هایی مناسب هستند که ژ‌ن‌های نزدیک قطعات DNAای که توسط عملکرد اندونوکلئازها تولید شده‌اند را در برمی‌گیرند.

در روش‌های فوق باید به این نکته توجه نمود که برخی از بیماری‌ها به علت جهش در لوکوس‌های مختلف و یا ژ‌ن‌های مختلف ایجاد می‌شود و یا اینکه دارای نفوذپذیری‌های متفاوتی می‌باشند.

به‌طور کلی امروزه در آزمایشگاه‌های مدرن و مجهز برای تشخیص مولکولی ناهنجاری‌هایی که ژنی برای آن­ها شناسایی نشده و یا چندین ژن را در برمی‌گیرند و یا ژن­هایی که اندازه‌های بزرگی دارند، می‌توان از پنل‌های توالی‌یابی نسل جدید (NGS) استفاده نمود که تمام این موارد تشخیصی را هم‌زمان انجام می‌دهد و زمان بررسی ژن را کاهش می‌دهد. استفاده از توالی‌یابی نسل جدید باعث می‌شود تا کل ژنوم به سرعت توالی‌یابی و امکان توالی‌یابی دقیق‌تر نواحی هدف فراهم شود. امروزه تشخیص در تمام نقاط دنیا به سمت استفاده از این تکنیک سوق یافته است.