فریز تخمک دختر مجرد

اخیرا پیام‌های اضطراب‌آوری در مورد باروری به زنان جوانی که هنوز تصمیم به مادر شدن نگرفته‌اند، داده می‌‎شود. از زنان خواسته می‎‌شود تا زمانی که جوان هستند، تخمک‎‌های خود را فریز کنند و منتظر نمانند تا تاریخ انقضای تخمک‎‌ها تمام شود. اما آیا واقعا بدون فریز تخمک شانس مادر شدن در آینده وجود ندارد؟ 

فریز تخمک چیست؟

انجماد یا فریز تخمک در انجمن‌‎های پزشکی تحت عنوان "cryopreservation" بدون لقاح، شناخته می‌شود که یک روش برای حفظ باروری در آینده است. طی این پروسه تخمک‌های بالغ از تخمدان خارج گردیده، فریز و در نهایت ذخیره می‌گردند. با فریز کردن تخمک‌ها در سنی که هنوز کیفیت‌شان کم نشده، این فرصت را به خود خواهید داد تا همیشه شانس مادر شدن را داشته باشید.

لزوم فریز تخمک در دختران باکره

اصولا دخترها با تعداد مشخصی فولیکول در تخمدان‌ها متولد می‌شوند. در هنگام تولد ذخیره تخمدان یک دختر، بین ۱ تا ۲ میلیون فولیکول است، در هنگام بلوغ تعداد تخمک‌ها به ۴۰۰۰۰۰ و پس از سی سالگی به ۲۵۰۰۰ تخمک کاهش می‎‌یابد. پس با افزایش سن میزان ذخیره تخمدان‌ها کاهش می‌یابد و هنگام یائسگی تخمدان‌ها دیگر فولیکولی ندارند و شروع به کوچک شدن می‎‌کنند. 

در هر سیکل قاعدگی یک یا تعداد بیشتری تخمک از تخمدان‌ها خارج می‌شود و چنانچه لقاح صورت بگیرد، منجر به بارداری می‎‌گردد. بنابراین کاهش میزان ذخیره تخمدان و کیفیت تخمک‌ها یکی از مشکلات شایعی است که به دنبال افزایش سن با آن مواجه خواهید شد. اگر ذخیره تخمدانی کافی نباشد، شانس بارداری موفق هم کم خواهد شد. به همین دلیل فریز تخمک برای دختران باکره که سن‌شان در حال بالا رفتن است، توصیه می‎‌شود.

فریز تخمک در چه شرایطی توصیه می‎‌شود؟

فریز تخمک به هر دختری که فعلا امکان باردار شدن را به هر دلیلی ندارد و ترس از آن دارد که به دلیل افزایش سن فرصت مادر شدن را از دست دهد، توصیه می‌شود. فریز تخمک برای دختران باکره در موارد زیر پیشنهاد می‎‌شود:

• در مواردی که دختر شرایط ازدواج ندارد.
• در شرایطی که دختری تحت معالجه بیماری قرار دارد که ممکن است در آینده بر باروری او تأثیر بگذارد، مانند شیمی درمانی، پرتودرمانی یا اعمال جراحی تخمدان‌.
• در صورتی که دختری به مشکلات سلامتی مرتبط با باروری مانند کم خونی سلول داسی مبتلا است. 
• دختری که تمایل به تغییر جنسیت دارد.

مراحل فریز تخمک در دختران باکره

مراحل فریز تخمک در دختران باکره به صورت زیر است:

1. مرحله آماده سازی

منظور از مرحله آماده سازی، اقداماتی است که قبل از شروع پروسه فریز تخمک توصیه می‎‌شود تا پزشک اطمینان حاصل کند این پروسه آسیبی به شما وارد نخواهد کرد. مرحله آماده سازی برای فریز تخمک شامل موارد زیر است:

• مراجعه به یک مرکز باروری معتبر؛ 
• ویزیت توسط یک متخصص باروری؛ 

پس از مراجعه به پزشك متخصص، انجام سونوگرافی و آزمایش خون درخواست می‌شود كه شامل موارد زیر است:

• آزمایش ذخیره تخمدان، که میزان ذخیره تخمک و کیفیت آن ها را تعیین می کند. 
• آزمایش FSH، به منظور یافتن پاسخ تخمدان ها به داروهای باروری که دختر قبل از فرایند انجماد دریافت می کند. 
• معاینه و سونوگرافی تخمدان ها، برای ارزیابی و بررسی میزان کارآمدی و عملکرد هر تخمدان؛
• انجام غربالگری کامل برای اطمینان از عدم ابتلای دختر به بیماری های عفونی مانند ایدز و هپاتیت B. 

2. تجویز داروهای محرک تخمک ‎گذاری

در این مرحله، متخصص زنان داروهای تحریک تخمدان را که شامل تعدادی داروی هورمونی مصنوعی است، تجویز می‎‌کند. داروهای تحریک تخمدان باعث بالغ شدن تخمک‎‌های بیش‎تر به جای تولید یک تخمک در ماه می‎‌شوند. این داروها شامل موارد زیر هستند:

• دارو تحریک تخمدان که معمولا به صورت تزریقی مصرف می‎‌شوند؛
• داروهای جلوگیری کننده از تخمک گذاری زودرس

پزشک معالج پس از اعمال کلیه مراحل فوق، وضعیت دختر را تحت نظر قرار می‌‎دهد. پس از اتمام دوره مصرف داروها، آزمایش‎‌های خون دیگری انجام می‌شود تا پاسخ  تخمدان‌ها به دارو شود. اگر پزشک مشاهده کند که سطح استروژن به طور طبیعی رشد می‎‌کند و از سطح پروژسترون بالاتر است، در یک زمان خاص برای گرفتن تصویر از تخمدان‎‌ها تصمیم به انجام سونوگرافی می‎‌گیرد و بر رشد کیسه‎‌های حاوی فولیکول که از مایع پر شده است، نظارت می‌کند. بلوغ تخمک غالبا به مدت دو هفته طول می‎‌کشد. 

3. مرحله برداشت تخمک (عمل تخمک کشی) و فریز تخمک

آخرین مرحله فریز تخمک، عمل تخمک ‎کشی یا پانکچر است. هنگامی که تخمدان‌ها آماده شدند، تخمک‎‌ها با کمک سونوگرافی در داخل واژن در حالی که یک سوزن را به داخل تخمدان‌‎ها هدایت می‎‌کنند، خارج می‎‌شوند. این عمل تحت بیهوشی انجام می‎‌شود و یک ربع طول می‌کشد. سپس تخمک‌ها در محلول مخصوصی در آزمایشگاه قرار داده می‌شوند و می‌توان آن‎ها را منجمد کرد. پس از آماده شدن، تخمک‌های یخ زده در نیتروژن مایع قرار می‌گیرند و می‌توان آن‌ها را به مدت نامحدود بدون افت کیفیت نگهداری کرد. 

توجه داشته باشید که عمل تخمک‎ کشی در دختران مجرد با زنان دیگر فرق داشته و لازم است دختران مجرد قبل از اقدام به تخمک‎ کشی به مشاورین حقوقی مرکز درمان ناباروری مراجعه کنند. برداشتن تخمک‌ها از تخمدان در بعضی مراکز از طریق لاپاراسکوپی هم قابل انجام است. طی لاپاراسکوپی، ابزار‌های جراحی از طریق دو سوراخ کوچک وارد فضای شکمی می‌شوند و به تخمدان‌ها می‎رسند. 

آیا انجماد تخمک روی پرده بکارت تأثیر می‌گذارد؟ 

در صورتی که تخمک‌ها از طریق لاپاراسکوپی از تخمدان‌ها برداشته شوند، پرده بکارت دختر باکره هرگز تحت تأثیر روند انجماد تخمک‌ها قرار نمی‎‌گیرد. زیرا پزشک به واژن یا پرده بکارت نزدیک نمی‌شود و تخمک‌ها از طریق دو برش کوچک در شکم از تخمدان کشیده می‎‌شوند. اما در صورتی که از طریق واژن اقدام به فریز تخمک نمایید، امکان آسیب رسیدن جزئی به پرده بکارت وجود دارد. 

عوارض فریز تخمک در دختران باکره

عوارض فریز تخمک در دختران باکره بسیار ناچیز می‎باشد، با این حال به نظر می‌رسد همه یا برخی از این عوارض در این نوع عمل متداول باشد. در نتیجه افزایش طبیعی سطوح هورمونی که با تحریک تخمدان رخ می‏دهد، عوارضی ایجاد خواهد شد. درست است که عوارض جانبی فریز تخمک و داروهایی که طی این روند استفاده می‌شوند، رایج هستند، اما این عواض معمولاً شدید و نگران کننده نیستند و عوارض پس از پایان سیکل و عمل انجماد پایان می‌یابند. از عوارض فریز تخمک می‎توان به موارد زیر اشاره کرد:

• نوسانات خلقی
• گرگرفتگی
• سردرد
• حالت تهوع

پس از عمل تخمک‌کشی، برخی از زنان ممکن است موارد زیر را تجربه کنند.

• نفخ
• گرفتگی عضلات زیر شکم
• درد خفیف تخمدان‌ها

علائم خطر بعد از فریز تخمک

اگر بعد از تخمک‎ کشی علائم زیر را تجربه کردید، حتما به یک مرکز درمانی یا پزشک مراجعه کنید. برخی از علائم خطر فریز تخمک عبارتند از:

• تب که ممکن است به ۳۸.۵ درجه برسد؛ 
• احساس شکم درد شدید؛ 
• افزایش وزن تا یک کیلو یک روز بعد از انجام عمل؛ 
• خون‎ریزی که با تجویز دارو هم قطع نمی‎‌شود؛ 
• بروز مشکل در ادرار کردن.

میزان موفقیت فریز تخمک

میزان موفقیت این تکنیک هم به انجماد موفقیت آمیز تخمک و هم به میزان سلامت تخمک بستگی دارد. انجماد تخمک‎‌ها معمولا موفقیت‌آمیز است، اما از نظر پزشکی، ممکن است 2٪ تعداد کمی از تخمک‌ها طی عمل انجماد از بین بروند. تخمک‎‌ها در مقایسه با جنین‎‌های فریز شده در برابر انجماد آسیب پذیرتر هستند. 

هزینه انجماد تخمک در دختران باکره

هزینه فریز تخمک در هر مرکزی متفاوت خواهد بود. بهتر است با متخصص ناباروری و شرکت بیمه خود در مورد هزینه‌ها مشورت کنید. هزینه کل فریز تخمک در دختران باکره به طور کلی شامل موارد زیر می‌شود:

• آزمایشات
• سونوگرافی‌ها
• دارو‌ها
• جراحی تخمک‌کشی
• فرآیند انجماد تخمک
• هزینه سالانه نگهداری تخمک فریز شده

کنترل‌های مذهبی، قانونی و اجتماعی برای انجماد تخمک در دختران باکره

فرآیند فریز تخمک در دختران باکره به منظور بالا بردن امید به باروری در آینده انجام می‌گیرد و امکان انجام فرآیند تولید مثل را به زمان مناسبی در آینده موکول می‌کند. با توجه به حساسیت این موضوع در جامعه، فریز تخمک در دختران باکره از نظر شرعی، قانونی و اجتماعی بررسی می‌‎گردد: 

محدودیت های قانونی فریز تخمک 

اگر فرآیند انجماد تخمک به دلیل ترس از دست دادن فرصت دستیابی به مادر بودن باشد، هیچ دلیل موجهی برای عدم انجام این عمل نیست، اما به شرط آنكه این روند مطابق با نظارت‌های قانونی و چارچوب‌های واضح انجام شود، به گونه‌ای كه هیچ دختری در آینده نمی‌تواند این تخمک‌ها را به كسانی كه مایل به بچه دار شدن هستند بفروشد و انجماد تخمک‌‎ها نباید برای تجارت باشد، زیرا این امر ممنوع است.

میزان پذیرش اجتماعی در مورد فرآیند فریز تخمک در دختران باکره

همچنان که در رسانه‎‌های اجتماعی بحث زیادی در مورد میزان پذیرش جامعه از فرآیند فریز تخمک در دختران باکره وجود دارد، گروهی به شدت از این عمل حمایت کرده و گروه دیگری مخالف این کار هستند. ولی در نهایت تصمیم گیرنده خود فرد است که براساس شرایط و هدف‌های خود می‎تواند برای انجام اینکار تصمیم بگیرد. 

سوالات متداول در مورد فرآیند فریز تخمک

در ادامه به پاسخ سوال‌های متداولی که ممکن است طی این روند داشته باشید، خواهیم پرداخت.

آیا می‌توان تخمک‌‎های دختران بالای ۴۵ سال را نیز منجمد کرد؟ 

نه متاسفانه زیرا با افزایش سن، احتمال تولید تخمک و میزان کیفیت آن کاهش می‌‎یابد و انجام این کار بعد ۴۰ سال توصیه نمی‌شود. 

آیا فرایند انجماد تخمک احتمال شکست دارد؟ 

بله، مواردی رخ داده است که فرایند انجماد شکست خورده است، زیرا انجماد تخمک‎‌های بدون لقاح، میزان شکست بیشتری نسبت به انجماد جنین دارد.

آیا بانک‌های تخمک فریز شده وجود دارد؟ 

هیچ بانک تخصصی برای ذخیره تخمک و اسپرم‎‌های منجمد وجود ندارد، اما تخمک‎‌ها و اسپرم‎‌های منجمد در مراکز تخصصی ناباروری ذخیره می‎‌شوند، زیرا آن‎ها با فناوری بسیار پیشرفته مکان‌هایی را برای این امر تهیه کرده‌اند و این باعث شده است روند انجماد فراگیرتر شود.

تخمک ها فریز شده را تا چند سال می‌توان نگهداری کرد؟

تخمک‎‌های منجمد اگر به درستی نگهداری شوند، به صورت نامحدود قابل نگهداری هستند. 

آیا هزینه‌های فریز تخمک‌ها سالیانه دریافت می‌شود؟

بله، هزینه های فریز تخمک به صورت سالانه در مراکز ناباروری دریافت می‌شود. هزینه سالانه آن به مرکز ناباروری مربوطه بستگی دارد.

آیا سن مناسبی برای فریز تخمک در دختران باکره وجود دارد؟

البته سن یک عامل مهم است، اما مهمتر از سن، کیفیت تخمک‌ها و کارآیی آن‌ها در هنگام انجماد است. با این حال بهتر است روند انجماد تخمک را تا قبل از ۳۵ سالگی انجام داد.