فارسی
العربیهمجله مام - به روزترین مقالات در حوزه باروری و درمان ناباروری
مشاهده فهرست مطالب پیش از بارداری
وازکتومی چیست؟
وازكتومی بدون تیغ جراحی یک روش دائمی پیشگيری از بارداری برای آقایان است. این روش با یک عمل جراحی سرپایی و بی‌حسی موضعی و معمولاً در فاصله‌ی زمانی كوتاه‌تر از ٢٠ دقیقه در مرکز درمانی انجام می‌شود. طی این عمل لوله‌های اسپرم‌بر، از طریق ايجاد یک سوراخ كوچک بر روی كیسه‌ی بیضه‌ها بسته می‌شوند.
وازکتومی چگونه از بارداری جلوگیری می‌کند؟
بسته شدن لوله‌های اسپرم‌بر، از ورود اسپرم‌ها به مایع منی جلوگيری می‌کند. در این حالت مایع منی فرد، فاقد اسپرم بوده و لقاح صورت نمی‌گیرد.
میزان اثربخشی وازکتومی در جلوگیری از بارداری
وازکتومی یكي از اثربخش‌ترین روش‌های پیشگيری از بارداری است. با پیگيری‌های بعد از عمل و انجام دو نوبت آزمایش آنالیز اسپرم (اندازه‌گیری میزان اسپرم تولیدشده توسط مرد) پس از عمل جراحی كه نبود اسپرم در مایع منی را تأیید كند، میزان موفقیت نزدیک به ١٠٠درصد است.
روش جراحی وازکتومی
جراحی وازكتومی بدون استفاده از تیغ جراحی توسط دو پنس خاص به نام‌های پنس شكافنده (Dissecting forceps) و پنس گرد (Ringed clamp)، قیچی راست كوچک و پنس هموستات انجام می‌شود.
با تزریق نیم cc لیدوكایين ١ درصد یا ٢ درصد بدون آدرنالين در زیر پوست و دو و نیم cc از آن در هر طرف اسكروتوم، پوست و وازدفران‌های (مجرای اسپرم‌بر) چپ و راست بی‌حس می‌شوند. هر دو مجرای اسپرم‌بر از محل سوراخ ايجاد شده روی اسكروتوم (کیسه‌ی بیضه) خارج و در دو نقطه به فاصله ١ سانتی‌متر با نخ سیلک گره زده شده و فاصله‌ای از مجرای اسپرم‌بر که بين دو گره قرار گرفته است، چیده می‌شود.
سن مناسب برای انجام وازکتومی
انجام وازکتومی در افراد جوان توصیه نمی‌شود. مردان جوان متقاضی وازکتومی باید مانند همه‌ی مردان متقاضی این روش، در مورد دائمی بودن این روش و در دسترس بودن سایر روش‌ها با اثر بخشی طولانی و بسیار مؤثر، مشاوره داشته باشند. شواهد نشان می‌دهد که مردانی که در سنین جوانی تحت عمل وازکتومی قرار گرفته‌اند، در مقایسه با مردانی که این خدمت برای آن‌ها در سنین بالاتر انجام شده، بیشتر تمایل به برگشت روش دارند.
درصد پشیمانی در افرادی که در زمان انجام وازکتومی دارای زندگی بی‌ثباتی بوده و کمتر از ٣١ سال دارند، فرزند ندارند یا فرزند آن‌ها بسیار کوچک است و تصمیم خود را در مقاطع بحرانی زندگی گرفته‌اند، بیشتر است.
آزمایش‌ها و معاینه‌های لازم برای وازکتومی
معمولاً قبل از انجام وازكتومی نیاز به درخواست هیچ‌گونه آزمایشی نیست. شرح حال و سابقه‌ی پزشكی فرد بررسی شده و معاینه‌ی فیزیكی عمومی با توجه ویژه به دستگاه تناسلی (ژنیتال) انجام می‌شود.
مراقبت‌های بعد از عمل وازکتومی
- استراحت به مدت یک روز؛
- آب نزدن به محل عمل تا دو روز؛
- نداشتن تماس جنسی تا ٤ روز؛
- پوشیدن شورت تنگ و یا بیضه‌بند؛
- انجام ندادن کار سنگین تا یک هفته.
پیگيری بعد از وازکتومی
بهتر است فرد وازکتومی شده یک هفته پس از عمل برای معاینه‌ی محل عمل به پزشک مراجعه کند. فرد وازکتومی شده باید سه ماه بعد از عمل از نظر آزواسپرمی (نبودن اسپرم در مایع منی) آزمایش شود. لازم است در این مدت و تا اخذ نتیجه‌ی آزمایش، یک روش مطمئن جلوگيری از بارداری (مانند كاندوم) مورد استفاده قرار گیرد. برای پیگيری و اطمینان از موفقیت كامل عمل، انجام اسپرم آنالیز بعدی با فاصله‌ی زمانی یک ماه از آزمایش اول (چهار ماه پس از عمل) خواهد بود.
احتمال برگشت باروری بعد از وازکتومی
وازكتومی بدون تیغ جراحی یک روش دائمی پیشگيری از بارداری است و متقاضیانی كه خواهان فرزند دیگری هستند، به هیچ عنوان نباید از این روش استفاده کنند. در موارد نادری ممكن است متقاضی پس از وازكتومی خواهان انجام عمل جراحی برگشت وازکتومی شود.
عمل جراحی برگشت وازکتومی یک عمل جراحی است كه با استفاده از میكروسكوپ و یا لوپ انجام می‌شود و طی آن دو انتهای بریده شده وازدفران (مجرای اسپرم‌بر) به یكدیگر پیوند زده می‌شوند. میزان موفقیت عمل برگشت بين ۶٠ تا ٨٠ درصد و ظهور اسپرم در مایع منی پس از عمل برگشت تا بیش از ٩۵ درصد گزارش شده است.
برگشت وازکتومی در بیش از ۵٠ درصد موارد، بارداری را به دنبال دارد. احتمال بارداری با طولانی‌تر شدن فاصله‌ی زمانی بین عمل وازکتومی و عمل برگشت آن کاهش پیدا می‌کند و به حدود ٣٠ درصد در فاصله‌ی ١٠ سال بعد از عمل می‌رسد. درصد حضور اسپرم در مایع منی پس از عمل برگشت میکروسکوپی حدود 75 تا 100 درصد است. احتمال بارداری نیز 38 تا 82 درصد گزارش شده است.
نویسنده مقاله : سپیده شهبازی
