آفتاب گرفتن در بارداری

اگر به گذشته نگاهی بیندازیم، زنان اشرافی برای پر کردن اوقات فراغت خود، زمانی را در فضای باز و غالباً در سواحل خصوصی به آفتاب گرفتن می‌گذراندند. رنگ برنزه‌ای که بر روی پوست آن‌ها ایجاد می‌شد، به تدریج توجه زنان از سایر اقشار را جلب کرد. بدین ترتیب، برنزه کردن پوست به عنوان یک معیار زیبایی در سطح جهانی شناخته شد و خیلی از زنان به سراغ آن می‌رفتند.

زمانی برنزه شدن و آفتاب گرفتن یک اقدام زیبایی سالم و بی‌خطر به نظر می‎رسید اما امروزه شواهد از خطرات ناشی از قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید خبر می‎دهد. اگرچه نور خورشید یک راه مهم برای دریافت ویتامین D در بارداری است اما می‌تواند عواقبی به همراه داشته باشد که برخی از آن‌ها جدی هستند. در ادامه این مطلب از مجله اینترنتی مام هر آنچه که باید در مورد خطرات قرار گرفتن در معرض نور خورشید، آفتاب گرفتن و برنزه کردن در دوران بارداری بدانید، آورده شده است.

فواید آفتاب گرفتن در دوران بارداری

با این همه صحبت که در مورد استفاده از ضد آفتاب‎ها حتی در روزهای ابری می‌شود، باور اینکه قرار گرفتن در معرض نور خورشید می‎تواند مفید باشد، سخت است. آفتاب گرفتن یا نشستن و دراز کشیدن زیر نور خورشید، اگر به درستی انجام شود، ممکن است فوایدی برای سلامتی مادر باردار داشته باشد. 

زمانی که در معرض نور خورشید قرار می‌گیریم، بدن کلسترول را به ویتامین D تبدیل می‌کند. وجود ویتامین D در بدن به جلوگیری از برخی عوارض و بیماری‌های رایج در بارداری کمک می‌کند. نور خورشید باعث ترشح هورمون سروتونین در مغز می‎شود که می‌تواند خلق و خو را بهبود بخشد. ویتامین D به بدن کمک می‌کند کلسیم را جذب کند که منجر به تقویت استخوان‌ها می‌شود.

محققان همچنین دریافتند زنانی که در سه ماهه اول بارداری خود در معرض نور خورشید بیش‎تری قرار گرفتند، در مقایسه با زنانی که کمتر در معرض نور خورشید قرار گرفتند، ۱۰ درصد کمتر در معرض خطر ابتلا به مشکلات جفتی، زایمان زودرس و از دست دادن نوزاد قرار داشتند. به همین دلیل معقول به نظر می‌رسد که هرچند لازم است از آفتاب سوختگی در بارداری اجتناب کنیم، اما نیازی نیست به طور کامل از قرار گرفتن در معرض نور خورشید اجتناب کنیم.

میزان مجاز آفتاب گرفتن در بارداری

ممکن است این سوال برای شما مطرح شود که میزان ﻣﺠﺎز آفتاب ﮔﺮﻓﺘﻦ در ﺑﺎرداری چقدر است تا از فواید آفتابﮔﺮﻓﺘﻦ در ﺑﺎرداری بهره‌مند شوید؟ برخی از متخصصان پوست بر این باورند که تا زمانی که با قرار گرفتن در معرض نور خورشید عوارضی نداشته باشید، می‌توانید روزانه تا ۲۰ دقیقه بدون کرم ضد آفتاب آفتاب بگیرید. این زمان بستگی به واکنش معمول پوست شما به نور خورشید و کیفیت هوا دارد.

زمان مناسب برای آفتاب گرفتن در بارداری

زمان مناسب برای آفتاب گرفتن در بارداری معمولاً در ساعات اولیه صبح یا اواخر بعدازظهر است. در این زمان‌ها، شدت اشعه UV کمتر است و خطر آفتاب‌سوختگی و آسیب پوستی کاهش می‌یابد. به طور کلی، توصیه می‌شود: 

• برای جلوگیری از بروز ﺧﻄﺮات اﺷﻌﻪ ﻣﺎوراء ﺑﻨﻔﺶ در ﺑﺎرداری، از قرار گرفتن در معرض نور آفتاب در ساعات اوج تابش آفتاب (بین ۱۰ صبح تا ۴ بعدازظهر) پرهیز کنید. زیرا در این ساعات اشعه UV بسیار قوی‌تر است.
• مدت زمان آفتاب گرفتن را محدود کنید، به خصوص اگر پوست حساسی دارید. معمولاً یک ربع تا  ۲۰ دقیقه در هر نوبت کافی است.
• از کرم‌های ضد آفتاب با SPF مناسب استفاده کنید و هر دو ساعت یکبار یا بعد از شنا یا تعریق تجدید کنید.

با رعایت این نکات، می‌توانید از فواید آفتاب گرفتن بهره‌مند شوید و در عین حال ایمنی خود و جنین را حفظ کنید.

عوارض و خطرات آفتاب‌گرفتن در بارداری

با وجود فواید و تاثیر آفتاب بر جنین اما نگرانی‌هایی پیرامون آفتاب ﮔﺮﻓﺘﻦ و ﺧﻄﺮات ﺑﺮای ﻣﺎدر ﺑﺎردار وجود دارد. ما می‌دانیم که قرار گرفتن طولانی مدت در معرض آفتاب، به ویژه اگر منجر به آفتاب‌سوختگی شود، می‌تواند خطر ابتلا به سرطان پوست (ملانوما) را افزایش دهد، فارغ از اینکه شما باردار باشید یا نه. قرار گرفتن در معرض آفتاب همچنین نشانه‌های پیری پوست مانند چین و چروک‌ها و لکه‌های تیره را تشدید می‌کند. آفتاب‌گرفتن در بارداری خطرات دیگری نیز به همراه دارد دارد که باید در نظر بگیرید. از جمله ﻋﻮارض آفتاب ﮔﺮﻓﺘﻦ در ﺑﺎرداری می‎توان به موارد زیر اشاره کرد: 

افزایش دمای بدن

قرار گرفتن در معرض آفتاب می‌تواند دمای مرکزی بدن را افزایش دهد. هنگام بارداری، شما ممکن است سریع‌تر دچار کم‎آبی شوید. این عارضه می‌تواند به علائم زایمان زودرس منجر شود. زمانی که دمای بدن یک زن باردار افزایش می‌یابد، دمای جنین نیز می‌تواند افزایش پیدا کند. اگر دما به حد کافی بالا باشد، می‌تواند اثرات منفی داشته باشد. از جمله اثرات منفی این دمای بالامی‎توان به سقط جنین، مرده‌زایی، وزن کم جنین در زمان تولد و کاهش رشد جنین اشاره کرد. به همین دلیل ﺣﻤﺎم آفتاب در دوران ﺑﺎرداری به خصوص در سه ماهه اول توصیه نمی‌شود.

تغییرات پوستی

در دوران بارداری، استروژن و پروژسترون در بدن شما می‌تواند خطر ابتلا به ملاسما (که به آن ماسک بارداری نیز گفته می‌شود) را هنگامی که در معرض آفتاب و اشعه‌های فرابنفش (UV) قرار می‌گیرید، افزایش دهد. لکه‌ها معمولاً بر روی صورت و گردن ظاهر می‌شوند و ممکن است حتی پس از بارداری هم باقی بمانند و از بین نروند.

برنزه شدن مصنوعی در بارداری

دستگاه‌های برنزه‌کننده (سولاریوم) و مواد آن برای مدت زمان نسبتاً کوتاهی وجود داشته‌اند، بنابراین مطالعات کمی در مورد اثرات کوتاه‌مدت و بلندمدت آن‌ها به‌ویژه در رابطه با بارداری وجود دارد. 

اگرچه دستگاه‎های برنزه کننده خطر گرمای بیش از حد را کاهش می‌دهند، اما همچنان خطر مشکلات پوستی و اختلالات مرتبط با نور خورشید را ایجاد خواهند کرد. ضمن اینکه عوارض برنزه شدن با سولاریوم در دوران بارداری به طور کامل مورد مطالعه قرار نگرفته است. از این رو اغلب پزشکان بر این باورند که آسیب نور مصنوعی برای بدن بیش‌تر از مزایای آن است و توصیه می‌کنند در دوران بارداری به هیچ عنوان از سولاریوم استفاده نشود.

محصولات برنزه کننده، از جمله لوسیون‌ها، کرم‌ها، سرم‌ها، فوم‌ها و روغن‌ها به عنوان جایگزین ایمن برای حمام آفتاب و دستگاه‌های برنزه کننده به بازار عرضه شده‌اند. ماده فعال در این محصولات معمولا دی هیدروکسی استون (DHA) است. از طریق قرار گرفتن در معرض پوست، مقدار کمی از DHA می‌تواند جذب شود و برخی ممکن است بتوانند از جفت عبور کنند. میزان انتقال DHA به جنین بسته به میزان استفاده، دفعات استفاده و اینکه آیا نواحی باز پوست (مانند ساییدگی یا زخم) وجود دارد، متفاوت است. اما به هر حال شرط احتیاط این است که طی بارداری از چنین محصولاتی استفاده نشود. 

نکات ایمنی برای آفتاب گرفتن در بارداری

برای اینکه فرآیند آفتاب گرفتن در بارداری را بدون آسیب دیدن خودتان و جنین انجام دهید، باید از روش درست آن را آگاه باشید. حفظ ایمنی خود و جنین در حال رشد، مهم است که احتیاط‌های لازم را رعایت کرده و با خطرات آشنا باشید. به اندازه کافی آب بنوشید و زمان قرار گرفتن در معرض آفتاب را کاهش دهید تا از گرم شدن بیش از حد جلوگیری کنید و اطمینان حاصل کنید که از کرم ضد آفتاب ایمن برای بارداری استفاده می‌کنید تا از آسیب‌های پوستی کاسته شود. در ادامه به بقیه ﻧﮑﺎت اﯾﻤﻨﯽ آفتاب ﮔﺮﻓﺘﻦ در ﺑﺎرداری اشاره خواهیم کرد:

• از بیرون رفتن در میانه روز خودداری کنید.
• حتما یک بطری آب به همراه خود داشته باشید و به میزان کافی مایعات مصرف کنید.
• یک کلاه بزرگ آفتاب‌گیر و عینک آفتابی بخرید تا از چشمان، گوش‌ها و صورت خود محافظت کنید.
• از کرم‌های ضد آفتاب شیمیایی پرهیز کنید و به جای آن از کرم‌های ضد آفتاب معدنی که استفاده از آن‌ها در دوران بارداری ایمن در نظر گرفته شده است، استفاده کنید.
• لباس‌های گشاد و سبک بپوشید که پوست شما را بپوشاند و محافظت کند.

سوالات متداول

در ادامه به پاسخ پرسش‌های خواهیم پرداخت که ممکن است در مورد آفتاب گرفتن در بارداری برای شما مطرح شود. 

آﯾﺎ آفتاب ﮔﺮﻓﺘﻦ در ﺳﻪ ﻣﺎﻫﻪ اول ﺑﺎرداری ﺧﻄﺮﻧﺎک ﺗﺮ اﺳﺖ؟

آفتاب گرفتن در سه ماهه اول بارداری می‌تواند با برخی خطرات همراه باشد، اما به طور کلی، این خطرات به شرایط فردی و سلامتی مادر بستگی دارد. در این دوره، پوست ممکن است حساس‌تر شود و احتمال بروز مشکلاتی مانند

لک‌های پوستی افزایش یابد. همچنین، قرار گرفتن در معرض آفتاب به مدت طولانی می‌تواند منجر به افزایش دمای بدن و از دست دادن آب بدن شود که برای مادر و جنین مضر است. 

اﮔﺮ دﭼﺎر آفتاب ﺳﻮختگی در دوران ﺑﺎرداری ﺷﻮﯾﻢ، ﭼﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﮐﺮد؟

اگر در دوران بارداری دچار آفتاب‌سوختگی شدید، می‌توانید از کرم‌های آلوئه ورا یا مرطوب‌کننده‌های حاوی مواد طبیعی استفاده کنید. این محصولات می‌توانند به تسکین پوست کمک کنند. همچنین مطمئن شوید که مقدار کافی آب بنوشید تا پوست شما رطوبت خود را حفظ کند. اگر آفتاب‌سوختگی شدید بود یا علائم دیگری مانند تاول، تب یا عفونت مشاهده کردید، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.

آﯾﺎ اﺷﻌﻪ ﻣﺎوراء ﺑﻨﻔﺶ میﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ جنین آﺳﯿﺐ ﺑﺰﻧﺪ؟

نگرانی پیرامون تاثیر اشعه UV بر بارداری کاملا به جا و منطقی است. قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش می‌تواند به طور غیرمستقیم بر روی جنین تأثیر بگذارد. تحقیقات نشان داده‌اند که قرار گرفتن در معرض اشعه UV می‌تواند به بروز مشکلاتی مانند نقص‌های مادرزادی در جنین و همچنین تأثیر بر روی سیستم ایمنی او منجر شود. بنابراین، برای حفظ سلامتی خود و جنین، بهتر است از قرار گرفتن طولانی مدت در معرض مستقیم نور خورشید و اشعه ماوراء بنفش پرهیز کنید و اﺳﺘﻔﺎده از ﮐﺮم ﺿﺪآفتاب در ﺑﺎرداری با SPF مناسب را فراموش نکنید.

آﯾﺎ ﻧﻮر ﺧﻮرﺷﯿﺪ میﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ رﺷﺪ ﻣﻐﺰ جنین ﮐﻤﮏ ﮐﻨﺪ؟

نور خورشید به طور غیرمستقیم می‌تواند بر روی رشد مغز جنین تأثیر بگذارد، اما این تأثیر به ویتامین D مربوط می‌شود که از طریق قرار گرفتن در معرض نور خورشید در بدن تولید می‌شود. ویتامین D برای سلامت عمومی و رشد مناسب جنین، از جمله رشد مغز، ضروری است.

آیا کمبود ویتامین D در ﺑﺎرداری ﺧﻄﺮﻧﺎک اﺳﺖ؟

برخی تحقیقات نشان می‌دهند که کمبود ویتامین D در بارداری می‌تواند با افزایش خطر زایمان زودرس و سایر عوارض زایمان مرتبط باشد.

و در پایان... 

آفتاب گرفتن در دوران بارداری می‌تواند مزایا و معایبی داشته باشد. از یک سو، قرار گرفتن در معرض نور خورشید می‌تواند به تولید ویتامین D کمک کند که برای رشد جنین و سلامت مادر ضروری است. اما از سوی دیگر، آفتاب‌سوختگی و قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش می‌تواند خطراتی مانند مشکلات پوستی و تأثیرات منفی بر روی جنین به همراه داشته باشد.

برای بهره‌مندی از مزایای آفتاب گرفتن، مهم است که از کرم‌های ضد آفتاب استفاده کنید، در ساعات مناسب آفتاب بگیرید و از قرار گرفتن در معرض آفتاب به مدت طولانی خودداری کنید. در نهایت، مشاوره با پزشک می‌تواند به تعیین بهترین روش‌ها برای آفتاب گرفتن در دوران بارداری کمک کند.