فارسی
العربیهمجله مام - به روزترین مقالات در حوزه باروری و درمان ناباروری
مشاهده فهرست مطالب بارداری
حالت تهوع در بارداری
شاید این سؤال بسیاری از زنان باردار باشد که چرا تهوع و استفراغ بارداری، بیماری صبحگاهی نام گرفته است؟ در حالی که ممکن است این حالت در هر زمان از شبانه‌روز رخ دهد.
در برخی از زنان باردار، علایم در هنگام صبح تشدید شده و در طول روز کاهش می‌یابد، اما بسیاری نیز در همه‌ی ساعات شبانه‌روز آن را تجربه خواهند کرد. در افراد مختلف شدت علایم می‌تواند متفاوت باشد. اصطلاح پزشکی بیماری صبحگاهی، «تهوع و استفراغ بارداری» است.
بیش از سه چهارم زنان باردار تهوع کمی را در سه‌ماهه‌ی اول و حدود نیمی از زنان صرفاً استفراغ را تجربه خواهند کرد. حالت تهوع معمولاً از حدود 6 هفتگی شروع می‌شود، البته در برخی موارد از 4 هفتگی هم مشاهده شده که در ماه‌های بعدی شدت می‌یابد.
با ورود به 14 هفتگی، حدود نیمی از زنانی که تهوع دارند از آن آسوده می‌شوند در مابقی موارد یک ماه دیگر این روند ادامه خواهد داشت. هرچند احتمال بازگشت آن در مراحل بعدی بارداری نیز وجود دارد و درصد ناچیزی از زنان باردار تا اتمام بارداری و زمان زایمان هم‌چنان حالت تهوع خواهند داشت.
علت تهوع در بارداری
هیچ‌کس به درستی نمی‌داند چه چیزی باعث حالت تهوع در دوران بارداری می‌شود، اما احتمالاً ترکیبی از تغییرات فیزیکی بدن در این دوران، منجر به آن خواهد شد. برخی علل احتمالی عبارتند از:
- هورمون بارداری(hCG): این هورمون در اوایل بارداری به سرعت افزایش می‌یابد. نحوه‌ی اثرگذاری این هورمون بر تهوع نامشخص است، اما به دلیل افزایش هم‌زمان میزان تهوع و استفراغ در بارداری با بالا رفتن سطح این هورمون، احتمال داده می‌شود که در ایجاد این مشکل مؤثر باشد.
- هورمون استروژن: استروژن نیز هورمونی است که به سرعت در اوایل حاملگی افزایش می‌یابد و یک علت احتمالی دیگر است.
- افزایش حس بویایی: افزایش میزان حس بویایی زنان باردار و تحریک و واکنش سریع آنان نسبت بوهای محیطی نیز در ایجاد تهوع در فرد بی‌تأثیر نیست محققان معتقدند تغییر در حس بویایی نیز یکی دیگر از نتایج افزایش هورمون استروژن در بارداری است.
- حساسیت معده: دستگاه گوارش برخی از زنان به تغییرات اوایل حاملگی حساس‌تر است. هم‌چنین، برخی تحقیقات نشان داده که زنان دارای نوعی باکتری معده به نام «هلیکوباکتر پیلوری» با احتمال بیشتری تهوع و استفراغ بارداری را تجربه خواهند کرد.
- استرس و فشار: همان‌طور که استرس و فشار بر معده و دستگاه گوارش اثر نامطلوب دارد می‌تواند به صورت بیماری صبحگاهی نیز بروز کند. با این حال، هیچ‌گونه دلیل قطعی برای حمایت از این نظریه وجود ندارد.
علت تهوع بیشتر برخی از زنان باردار نسبت به دیگران
اگر بیش از دیگران دچار حالت تهوع و استفراغ در بارداری می‌شوید ممکن است جزئی از موارد زیر باشید:
- بارداری دو قلویی یا چند قلویی: این نوع بارداری به دلیل وجود مقادیر بیشتری از هومون بارداری، استروژن و یا هورمون‌های دیگر می‌تواند منجر به تهوع و استفراغ شدیدتری در فرد شود. از طرفی این نظریه قطعی نیست، زیرا برخی از زنان باردار دوقلو تهوع کم و یا ناچیز دارند.
- جنسیت دختر در بارداری: مطالعات متعدد نشان داده که حدود 55 درصد از زنانی که دختر باردار بودند، در سه‌ماهه‌ی اول مبتلا به تهوع و استفراغ شدید بوده‌اند.
- سابقه‌ی تهوع شدید در بارداری قبلی.
- سابقه‌ی داشتن عارضه‌ی جانبی تهوع بعد از مصرف قرص ضدبارداری.
- سابقه‌ی خانوادگی تهوع و استفراغ شدید در بارداری.
- سابقه‌ی سردردهای میگرنی.
تأثیر تهوع بر جنین
به طور کلی تهوع و استفراغ خفیف تا متوسط که گاه به گاه رخ می‌دهد، سلامت جنین را تهدید نمی‌کند. عدم وزن‌گیری در سه‌ماهه‌ی اول بارداری نیز نگران‌کننده نبوده و تنها حفظ آب بدن و رسیدن اندکی مواد غذایی به بدن کافی است. با بازگشت اشتها و کم شدن تهوع، فرد می‌تواند شروع به وزن‌گیری کند. لازم است که از مغذی بودن و کافی بودن ویتامین‌ها در رژیم غذایی خود در این مدت مطمئن شوید. البته باید این نکته را در نظر داشت که استفراغ شدید و طولانی‌مدت با افزایش خطر زایمان زودرس، وزن کم هنگام تولد و نوزادان کوچک برای سن حاملگی (نوزادی که به لحاظ جثه نسبت به مدت‌زمانی که در رحم بوده کوچک‌تر باشد) مرتبط است.
آیا نداشتن بیماری صبحگاهی دلیلی بر سقط جنین است؟
با وجود مشخص شدن تهوع کمتر در زنانی که بارداریشان به سقط ختم شده، اما بسیاری از زنان نیز تهوع و استفراغ کمی در سه‌ماهه‌ی اول بارداری داشتند و این دوران را به صورت طبیعی و بدون مشکل طی کردند. اگر تهوع و استفراغ کمی دارید باید خوشحال باشید، زیرا از اندک موارد خوش‌شانس در دوران بارداری هستید.
روش‌های کاهش تهوع در بارداری
اگر تهوع و استفراغ شما خفیف باشد امکان بهبود آن با چند اقدام ساده ولی کاربردی وجود دارد:
- کاهش حجم مواد غذایی در هر وعده و افزایش تعداد وعده‌های غذایی در شبانه‌روز
- اجتناب از خالی ماندن معده در طول روز با خوردن تنقلات و ریزه‌خواری
- مصرف مواد غذایی سرشار از پروتئین و کربوهیدرات‌های پیچیده
- آرام خوردن غذا
- اجتناب از دراز کشیدن بعد از غذا
- استفاده از نان تُست یا بیسکوئیت بیست تا سی دقیقه قبل از بلند شدن از تخت‌خواب
- آرام خارج شدن از تخت‌خواب
- دوری از بوهای زننده
- خوردن غذاها به صورت نیمه‌گرم (به دلیل بویی که در هنگام داغی ایجاد می‌کنند)
- اجتناب از غذاهای چرب، تند و سرخ کردنی
- شستشوی دهان و مسواک زدن دندان‌‌ها پس از غذا
- مصرف آب و مایعات به اندازه‌ی کافی و به صورت جرعه جرعه در طی روز
- پرهیز از محرک‌هایی محیطی مانند سوسو کردن نور لامپ، بوی شدید عطر، ماشین سوار شدن طولانی، اتاق گرم و گر گرفته
- قرار گرفتن در هوای تازه (قدم زدن و یا باز کردن یک پنجره ممکن است حالت تهوع را تسکین دهد)
- داشتن استراحت کافی
- مصرف ویتامین‌های دوران بارداری همراه با غذا یا قبل از خواب
- مصرف زنجبیل
- چای نعناع یا مکیدن آب نبات نعناع به خصوص پس از خوردن غذا
- استفاده از طب فشاری بر روی نقطه‌ی موجود در سه انگشت بالاتر از مچ دست
- رایحه‌درمانی با عطرهایی مانند لیمو، نعناع یا نارنج
درمان تهوع در بارداری
اگر راهکارهای ارائه شده، تهوع و استفراغ شما را کاهش نداد می‌توانید با تجویز پزشک داروهای ایمن در بارداری را مصرف کنید که بیشتر شامل ویتامین B6 و انواع جدید داروهای ضدتهوع مانند دمیترون است. تهوع و استفراغ بسیار شدید به صورتی که فرد دچار کم‌آبی بدن شود نیازمند بستری در بیمارستان و سرم‌درمانی دارد.
در چه صورتی تهوع و استفراغ بارداری نیاز به مراجعه به پزشک دارد؟
- از دادن وزن بیش از یک کیلوگرم
- آغاز تهوع و استفراغ بعد از هفته 9 بارداری
- ادامه‌ی تهوع و استفراغ بارداری تا ماه پنجم بارداری
- استفراغ خونی
- سرگیجه
- تیرگی رنگ ادرار و بدبویی آن
- درد شکم، تب، سردرد، یا تورم در جلوی گردن
نویسنده مقاله : سارا خلیلی
منابع:
برچسب ها :
