راه کارهای افزایش شانس موفقیت در IVF

عواملی مختلفی در افزایش شانس موفقیت در IVF تاثیر گذارند. این عوامل را می توان به طور کلی در 5 دسته طبقه بندی کرد که شامل: اقدامات قبل از ای وی اف (IVF)، تکنیک های کمکی موثر در سیکل ای وی اف،  مراقبت ها و اقدامات بعد از عمل ای وی اف، سن فرد،  مرکز ناباروری  و پزشک متخصص می باشد. در ادامه به توضیح این عوامل می پردازیم.

1- سبک زندگی سالمی را در پیش بگیرید. داشتن وزن مناسب، تغذیه درست، خواب کافی و ورزش بسیار مهم می باشد. همچنین نداشتن استرس و عدم مصرف سیگار و الکل از مؤلفه های اصلی زندگی سالم می باشد.

- حفظ وزن مناسب، در باروری و آی وی اف موفق بسیار مهم است. ما می دانیم که چاق بودن (BMI> 35) و کمبود وزن (BMI <19) به ترتیب۲ و ۴ برابر زمان باردار شدن را افزایش می دهد و تأثیر منفی بر درصد موفقیت ای وی اف می گذارد. اضافه وزن، نظارت بر تخمدان ها در حین انجام مراحل ای وی اف را دشوارتر می کند و احتمال بروز عوارض در هنگام برداشت تخمک را افزایش می دهد.

۲- سلامت اسپرم را افزایش دهید.

استفاده از از ویتامین ها و حفظ وزن مطلوب بدن و خنک نگه داشتن دمای بیضه ها، کیفیت اسپرم را بهبود می بخشد. تحت نظارت پزشک، می توان مصرف داروهایی را شروع کرد که در افزایش تعداد و کیفیت اسپرم موثر باشند و در نتیجه تأثیر مثبتی بر درصد موفقیت ای وی اف داشته باشد. همچنین بهتر است آزمایش اسپرم را قبل از انجام عمل ای وی اف تان انجام دهید تا بتوانید میزان و کیفیت اسپرم همسرتان را با مقادیر مورد نیاز برای IVF مقایسه کنید. همچنین بیضه ها را خنک نگه دارید. دمای بیضه ها باید چند درجه پایین تر از دمای بدن باشد، بنابراین از استفاده از جکوزی، حمام گرم، اتاق بخار و دوچرخه سواری خودداری کنید. زیرا تحقیقات نشان داده که همه این کارها كیفیت اسپرم را كاهش می دهد. آب زیاد بنوشید، مقدار مصرف آب را تا ۲ لیتر در روز برسانید. کم آبی بدن یکی از مهمترین عواملی است که بر کیفیت اسپرم تأثیر می گذارد.

ویتامین A و ویتامین B6: برای تولید هورمون های جنسی مردانه ضروری اند.

ویتامین B12: مقادیر کم آن می تواند باعث تولید اسپرم با شکل غیر طبیعی، کاهش تعداد اسپرم و کاهش تحرک آن شود.

ویتامین C: آنتی اکسیدانی است که از آسیب رادیکالهای آزاد جلوگیری می کند.

کوآنزیم Q10: وجود آن برای تولید انرژی اهمیت دارد. ممکن است در هنگام مصرف این مکمل میزان باروری افزایش یابد. همچنین جریان خون را بهبود می بخشد.

L-Arginine ، امگا ۳و CoQ10 مکمل هایی هستند که با افزایش کمیت و کیفیت تخمک می توانند در افزایش درصد موفقیت ای وی اف تاثیر بگذارند. با پزشک خود جهت تجویز این مکمل ها مشورت کنید.

مولتی ویتامین ها نیز ممکن است مفید باشند. اطمینان حاصل کنید که بدن تان مقادیر کافی ویتامین D دارد. بیش از ۴۰٪  افراد کمبود ویتامین D دارند. اطلاعاتی در مورد ارتباط آن با ناباروری و نتایج بدتر آی وی اف وجود دارد. از پزشک خود بخواهید که میزان ویتامین D شما را بررسی کند و در صورت نیاز یک مکمل ویتامین D تجویز کند.

باید به این نکته توجه داشته باشید که هر یک از مکمل ها یا غذاهایی که در این مطلب در مورد آنها صحبت شده است را نباید همزمان با مصرف هر نوع داروی آی وی اف استفاده کنید. این برنامه قبل از شروع داروهای تان باید تمام شود. در حالت ایده آل، قبل از شروع داروی آی وی اف می توانید سه ماه را به این مسأله اختصاص دهید تا با این مکمل ها و رژیم باروری آماده شوید.

4- قبل از انجام IVF سلامت رحم و لوله های رحمی شما باید مورد بررسی قرار گیرند.

برخی از مراکز ناباروری قبل از شروع درمان با IVF به طور معمول روی هر خانم روش هیستروسکوپی را انجام می دهند و معتقدند که برداشتن پولیپ یا بافت زخمی قبل از شروع IVF ، شانس موفقیت آن را بیشتر می کند. اهمیت هیستروسکوپی قبل از آی وی اف در مطالعات جدید ثابت شده است و این مطالعات نشان می دهند که پس از عدم موفقیت در چرخه IVF ، انجام هیستروسکوپی برای بررسی رحم بسیار سودمند است. و در این مطالعات نشان داده شد که ۲۵ درصد زنانی که در چرخه آی وی اف شکست خورده بودند، مشکلات رحمی داشته‌اند. همچنین برخی بیماری‌های مربوط به سیستم تولید مثل مانند اندومتریوز، تخمدان پلی کیستیک و عفونت مزمن لوله رحمی (هیدروسالپنکس) با نامناسب کردن بستر رحم و اختلال در لانه‌گزینی و رشد جنین، می‌توانند موجب عدم دستیابی به بارداری از طریق IVF شوند. در صورت وجود این بیماری ها در خانمی که تمایل بهIVF  دارد، برای افزایش درصد موفقیت ای وی اف، توصیه می شود ابتدا به کمک دارو یا جراحی، مشکلات مربوطه کنترل یا برطرف شده و سپس اقدام بهIVF انجام شود.

برخی ازمتخصصین ناباروری در مواردی که شکست های متوالی در سیکل های آی وی اف یک فرد مشاهده کنند ممکن است بسته به شرایط فرد از برخی از تکنیک های کمکی مانند خراش اندومتر، هچینگ تخمک و prp اندومتر برای افزایش شانس موفقیت در IVF استفاده کنند.

Assisted hatching نوعی تکنیک آزمایشگاهی است که گاهی اوقات همراه باIVF   انجام می‌شود. در این روش پوسته‌ی بیرونی جنین به طور مصنوعی با ایجاد یک سوراخ کوچک سست می‌شود تا لانه گزینی جنین پس از انتقال بیشتر شود. این روش در مواردی بکار می رود که شکست متوالی در لانه گزینی جنین رخ داده است یا سطح FSH در خون مادر بالاست و یا سن مادر بالا می باشد.

PRP- اندومتر در درمان زنان نابارور با آندومتر نازك (کمتر از ۷ میلی متر) پیشنهاد می شود. تزریق PRP داخل رحمی یک روش جدید برای درمان آندومتر نازک در مواردی است که به درمان های دارویی پاسخ مناسبی نداده است. در این روش مقداری خون از خانم گرفته می شود و در محیط آزمایشگاه پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) از خون او جدا شده و در روز دهم سیکل به داخل حفره رحم تزریق می شود. . اگر ضخامت آندومتر پس از 72 ساعت افزایش نیابد، تزریق PRP مجددا تکرار می شود. هنگامی که ضخامت آندومتر به بیش از  7 میلی متر رسید، جنین ها منتقل می شوند. دیده شده پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) قادر به رشد آندومتر و بهبود احتمال بارداری در بیماران مبتلا به آندومتر نازک است.

-خراش آندومتر یکی دیگر از روش های افزایش شانس موفقیت در IVF است. اخیراً مراکز ناباروری، استفاده از روش خراش اندومتر را برای افزایش شانس موفقیت در IVF آغاز کرده اند. انجام این روش مشابه نمونه گیری تست پاپ اسمير بوده و بسیار ساده می باشد. خراش آندومتر (پوشش دیوارۀ داخلی رحم) شامل يك خراش سريع و سطحی در دیواره رحم با ابزاری مخصوص در يك زمان مشخص از سیکل قاعدگی (روز ۲۱ سیکل) و قبل از شروع درمان های دارویی ای وی اف است. به نظر می رسد خراش آندومتر، واکنش التهابی را در قسمت داخلی رحم ایجاد می کند و در نتیجه گلبول های سفید، فاکتورهای رشد و مواد شیمیایی خاصی برای کمک به ترمیم خراش آزاد می شوند. این مواد مترشحه نفش موثری در لانه گزینی و رشد جنین دارند.

در راستای افزایش درصد موفقیت IVF، اقدامات و مراقبت های بعد از IVF از موثرترین موارد تاثیر گذار می باشند و توصیه می شود حتما رعایت گردند. مواردی مانند : خودداری از شنا یا قرار گرفتن در وان حمام تا 48 ساعت بعد از انتقال جنین، انجام ندادن فعالیت های سنگین و شدید فیزیکی و ورزش تا قبل از رسیدن به وضعیت پایدار در بارداری و همچنین رعایت رژیم غذایی به گونه ای که از نفخ و یا یبوست جلوگیری گردد. 

به همین صورت تاثیر سن در میزان موفقیت IVF هم از عوامل بسیار مهم به شمار می رود. میزان موفقیت IVF در زنان در سن سی سالگی 48٪ است. این میزان در چهل سالگی 22 درصد، در سن چهل و سه سالگی 12 درصد، در چهل و پنج سالگی 7 درصد می باشد و در سن چهل و هفت سالگی به 4 درصد کاهش می یابد. 

همراهی IVF با غربالگری ژنتیکی پیش از لانه گزینی (PGS یا PGD) یکی از راهکارهایی است که با بررسی ژنتیک جنین های تشکیل شده، پیش از لانه گزینی در محیط آزمایشگاه و انتخاب و انتقال جنین هایی که مشکلات کروموزومی ندارند، می تواند شانس لانه گزینی جنین های مادران مسن را افزایش داده و خطر سقط در اوایل بارداری را کاهش دهد. دیده شده میزان موفقیت IVF با این روش حدود ۱۰ درصد افزایش می یابد. 

همچنین اگر به دلیل سن بالا تخمک گذاری ضعیف باشد، ذخیره تخمدان پایین باشد و یا سابقه درمان طولانی و متاسفانه ناموفق وجود داشته باشد، در این حالت، دریافت تخمک یا جنین اهدایی (بسته به وضعیت باروری زوجین) پیشنهاد می شود. در سیکل ای وی افی که با تخمک یا جنین های اهدایی که از زنان جوان دریافت شده است، انجام شده باشد، فاکتور سن به عنوان یکی از عوامل شکست IVF حذف می شود.

 باتوجه به اهمیت سن در میزان باروری توصیه می شود اگر بدلایلی تمایل دارید بارداری تان را به سالها بعد موکول کنید، در سنین کمتر از ۳۵ سال تخمک یا جنین هایتان را فریز کنید.