توده‌هاي پستان

بافت سینه به طور طبیعی به صورت گره ای لمس می‌شود. توده‌ی سینه از شایع ترین شکایات زنان و نگرانی های زنان می‌باشد.

توده‌ی سینه یک تورم موضعی است که به صورت متفاوت از بافت اطراف خود احساس می‌شود. درد سینه، ترشحات نوک سینه یا تغییرات پوست علائمی هستند که ممکن است همراه با توده سینه مشاهده گردند.

توده‌های پستان به سه شکل کیست سینه، توده‌های توپر یا توده‌های سرطانی وجود دارند. 

توده‌های کیستی پستان شامل تغییرات فیبروکیستیک و فیبروآدنوم می‌باشد. آبسه، نکروز چربی، گالاکتوسل و توده‌ی چربی جزو توده‌های توپر محسوب می شوند و همگی خوش خیم هستند. 

توده‌ هایی که در لمس بسیار سفت هستند و به راحتی حرکت نمی‌کنند یا شکل نامنظم دارند می توانند نگران کننده باشند و باید از نظر سرطان پستان بررسی شوند. سرطان پستان ۱۰ درصد توده‌های پستان را تشکیل می‌دهد.

تشخیص توده‌ها معمولاً با معاینه پستان و به وسیله تصویربرداری یا نمونه ‌برداری صورت می‌گیرد. همچنین در مورد درمان کیست سینه می توان گفت که بعضی از توده‌ها ممکن است بدون درمان و خود به خود برطرف شوند، اما برخی نیاز به درمان ساده‌ دارویی یا حتی درمان با جراحی دارند.

1.توده‌های کیستی پستان:

کیست‌ پستان، کیسه‌ای است که دیواره ظریفی دارد و درون آن پر از مایع است. کیست ‌ها بسیار شایع هستند. کیست های پستان معمولاُ به صورت توده‌ی صاف و انعطاف پذیر زیر پوست احساس می‌شوند، در هنگام لمس، دارای حدود مشخص و به صورت متحرک می باشند و می‌توانند دردناک یا بدون درد باشند. همچنین می‌توانند در یک یا هر دو پستان وجود داشته باشند. کیست سینه در زنان بالای ۵۰ سال به ندرت ایجاد می‌شود اما اگر این زنان پس از یائسگی در حال انجام هورمون درمانی باشند، احتمال ایجاد کیست وجود دارد.

اغلب کیست ‌ها طی سیکل قاعدگی دچار تغییراتی می‌شوند. تشخیص کیست از توده‌ی توپر پستان به وسیله بیوبسی صورت می‌گیرد. برای کاهش درد کیست‌ های دردناک یا کیست هایی که علائم معمول را ندارند، تخیله صورت می‌گیرد. چهار تا شش هفته پس از تخلیه‌ی کامل کیست جهت بررسی عود یا عدم عود کیست، لازم است معاینه پستان‌ مجدداً صورت گیرد. در صورت توپر بودن کل بافت کیست و یا قسمتی از آن، اقدام بعدی نمونه برداری می‌باشد. کیست‌ ها پستان کاملاً خوش‌خیم هستند اما گاهی دارای علائم مشترک با سرطان پستان هستند که تشخیص آن با پزشک متخصص می‌باشد.

• علائم کیست پستان:

-یک توده‌ی صاف، مدور یا بیضی شکل با لبه‌ های مشخص که به راحتی حرکت میکند و معمولاً، اما نه همیشه، خوش خیم می باشد

-وجود ترشح از نوک پستان که ممکن است شفاف، زرد یا قهوه‌ای تیره باشد

-درد یا حساسیت پستان

لازم به ذکر است قبل از عادت ماهانه، اندازه‌ی کیست و همچنین میزان حساسیت پستان افزایش می‌یابد و معمولا اندازه‌ی کیست سینه و سایر علائم، بعد از پریود کاهش می‌یابد.

-تغييرات فيبروكيستیک

شایع‌ترین توده خوش خیم در پستان، تغییرات فیبروکیستیک سینه می‌باشد.

بیماری فیبروکیستیک پستان بسیار رایج است، به گونه‌ای که بیش از نیمی از زنان در طول زندگی، تغییرات فیبروکیستیک پستان را تجربه می کنند. به همین دلیل اصطلاح "بیماری فیبروکیستیک پستان" مورد استفاده نمی باشد و در واقع فیبروکیستیک پستان یک تغییر طبیعی هورمونی محسوب می شود.

اگرچه بسیاری از خانم ‌هایی که دارای فیبروکیستیک سینه هستند علائم خاصی ندارند اما برخی، درد پستان و حساسیت به لمس (خصوصا در ناحیه فوقانی و خارجی سینه) را تجربه می‌کنند. علائم فیبروکیستیک پستان درست پیش از عادت ماهانه به بیشترین میزان خود می رسد و بسیار برای فرد آزار دهنده می باشد.

تغییرات فیبروکیستیک سینه، بیشتر در زنان ۲۰ تا ۵۰ ساله رخ می‌دهد و زنان یائسه به ندرت تغییرات فیبروکیستیک پستان را تجربه می‌کنند، مگر اینکه تحت هورمون‌ درمانی باشند.

• علائم فیبروکیستیک پستان

علائم و نشانه ‌های فیبروکیستیک سینه ممکن است شامل موارد زیر باشد:

-  درد عمومی یا حساسیت نقطه ‌ای پستان

-  وجود توده‌ های متعدد در پستان که از نظر اندازه، متناسب با چرخه‌ی قاعدگی در نوسان هستند.

-  گاهی ممکن است ترشح از نوک سینه‌ به رنگ سبز یا قهوه ای تیره وجود داشته باشد که اغلب بدون هیچ گونه فشاری خارج می شود.

-  ایجاد تغییرات بافت سینه که به صورت ضخیم شدگی در هر دو سینه همراه می باشد.

-  افزایش درد های ماهانه‌ی پستان تا قبل از پریود.

بیشتر تغییرات فیبروکیستیک پستان طبیعی هستند با این حال اگر هنگام لمس سینه متوجه برجستگی جدیدی شدید، در نقاط خاصی از پستان احساس درد مستمر می کنید یا تغییرات پستان بعد از پریود شما همچنان ادامه دارد، حتماُ به پزشک خود اطلاع دهید.  

• علت ایجاد تغییرات فیبروکیستیک پستان

تغییرات هورمونی در بدن باعث ایجاد تغییرات فیبروکیستیک سینه می‌شوند که این تغییرات در طول سیکل قاعدگی اتفاق می‌افتند. در اکثر زنان بروز تغییرات فیزیولوژیک به دلیل تغییرات هورمونی می‌باشد.

• تشخیص فیبروکیستیک پستان

تشخیص فیبروکیستیک پستان با معاینه پستان از طریق خودآزمایی پستان، معاینه پزشک، سونوگرافی، ماموگرافی یا MRI انجام می گیرد.

• درمان فیبروکیستیک پستان

زنانی که دچار تغییرات فیبروکیستیک سینه میشوند معمولاُ نیازی به درمان های تهاجمی ندارند و علائم آن ها با درمان های غیردارویی بهبود می‌یابد. با این حال برای کاهش درد ناشی از فیبروکستیک سینه از راهکارهای زیر می توانید کمک بگیرید:

- ورزش منظم داشته باشید.

-  مصرف سرخ کردنی ها و فست فود ها را کاهش داده و از میوه ها و سبزیجات تازه بیشتر استفاده کنید.

-  از سوتینی استفاده کنید که به سینه ها فشار نیاورد و در عین حال از سینه ها محافظت و حمایت نماید.

-  مصرف نوشیدنی های حاوی کافئین همچون چای و قهوه را به حداقل برسانید.

-  تحت نظارت پزشک، مکمل های ویتامینی حاوی ویتامین C، ویتامین A، ویتامینB6 و به ویژه ویتامین E مصرف نمایید.

-  در صورت عدم کاهش علائم فیبروکیستیک پستان با روش های گفته شده، می توانید طبق تجویز پزشک به صورت دوره ای چند روز قبل از عادت ماهانه از مسکن هایی همچون استامینوفن و یا داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن استفاده کنید. به علاوه می توان از دارو های گیاهی همچون گل مغربی (evening primrose oil) در جهت کنترل درد کمک گرفت.

-توده فيبروآدنوم

توده فیبروآدنوم دومین گروه توده خوش ‌خیم پستان می باشد و معمولاُ مستعد ابتلا به سرطان پستان نیست. 

فیبروآدنوم‌ ها توده‌های غیرسرطانی پستان هستند که بیشتر در زنان بین سنین ۱۵ تا ۳۵ سال به وجود می آیند و معمولا پس از یائسگی، شدتشان کاهش می یابد.

یک توده فیبروآدنوم ممکن است به صورت یک توده صاف و انعطاف پذیر و یا توده ای سفت مانند یک سنگ مرمر گرد و صاف در پستان احساس شود که به هنگام معاینه پستان به راحتی در زیر پوست حرکت می کند و معمولاً بدون درد می باشد. توده فیبروآدنوم در اندازه متفاوت است و می‌تواند به خودی خود بزرگ یا کوچک شود.

• درمان توده فیبروآدنوم

درمان فیبروآدنوما ممکن است شامل نظارت برای تشخیص تغییرات در اندازه، بیوبسی برای ارزیابی توده یا جراحی برای برداشتن آن باشد.

• علائم توده فیبروآدنوم

فیبروآدنوما ها توده‌های جامد پستان با مرزهای مشخص و صاف، محکم و انعطاف پذیر و بدون درد می‌باشند.

اما اگر توده‌ی جدیدی در سینه‌ی خود احساس می‌کنید یا تغییرات جدیدی در سینه هایتان ایجاد شده‌ است حتما به پزشک خود مراجعه نمایید.

• علل ایجاد توده فیبروآدنوم

علت ایجاد فیبروآدنوما ناشناخته است، اما ممکن است مربوط به هورمون های جنسی باشد. فیبروآدنوما بیشتر در سنین باروری به وجود می آید، و ممکن است در دوران بارداری یا همزمان با استفاده از هورمون درمانی بزرگتر شود و هنگامی که سطح هورمون ها کاهش می‌یابد مانند دوران یائسگی، کوچکتر گردد.

• عوارض توده فیبروآدنوم

اکثر فیبروآدنوما ها بر احتمال ابتلا به سرطان پستان تأثیر نمی‌گذارند. با این وجود، اگر توده فیبروآدنوم کمپلکس (دارای دیواره متعدد داخلی، دیواره ضخیم بیرونی، حاوی ذرات جامد داخلی و...) وجود داشته باشد، ممکن است خطر ابتلا به سرطان پستان را کمی افزایش دهد.

• تشخیص توده فیبروآدنوم

کشیدن محتویات کیست سینه با سوزن (FNA) و نمونه برداری همراه با برداشت ضایعه از جمله اقدامات تشخیصی مناسب می‌باشند.

• درمان فیبروآدنوما

درمان توده فیبروآدنوم به دو صورت جراحی و درمان انتظاری است. اگر فیبروآدنوم کوچک باشد، درمان انتظاری خواهد بود و فرد فقط باید تا دو سال هر شش ماه توسط پزشک متخصص چک شود. اما اگر توده فیبروآدنوم بزرگ باشد، درمان جراحی توصیه خواهد شد.

2.توده های غیرکیستی (توپر) پستان:

توده های توپر پستان شامل، آبسه ‌ها، بافت نکروز شده چربی و توده‌ های بدخیم پستان می باشند.

-آبسه پستان

آبسه‌ پستان، توده خوش خیم، عفونی و غیر سرطانی در سینه می‌باشد که می‌تواند دردناک باشد و باعث قرمزی و گرمای پوست گردد و به صورت جامد، معمولا با لبه‌ های صاف و به صورت گرد و سفت احساس شود. آبسه ‌های پستان اغلب در زنان در حال شیردهی رایج می‌باشند و معمولا به دنبال عفونت پستان (ماستیت) ایجاد می شوند. آبسه پستان در زنان ۱۵ تا ۳۰ سال بیشتر دیده می‌شود. آبسه و سرطان پستان با هم در ارتباط نیستند.

درمان آبسه پستان

جهت درمان آبسه، تخلیه آبسه پستان که به روش سوزن زدن یا برش جراحی است توصیه می گردد و همچنین بر اساس نتیجه کشت و آنتی بیوگرام، ممکن است آنتی بیوتیک تجویز گردد.

-توده‌ی چربی

توده چربی در شرایطی تشکیل می شود که در آن سلول‌های نرمال چربی سینه به توده‎‌ای گرد تبدیل می‌شوند.

لیپوما یک توده خوش خیم و غیرسرطانی بافت چربی می‌باشد که در هنگام لمس نرم، قابل حرکت و عموما بدون درد می‌باشد. 

-نکروز چربی

نکروز چربی در پستان به دنبال ضربه به پستان ایجاد می‌شود اما عفونت های پستان و یا اشعه درمانی نیز می توانند از عوامل ایجاد نکروز چربی باشند. در این حالت بیمار عموما یک توده سفت، بدون درد، غیر متحرك و با حدود نامشخص را احساس می کند که ممکن است باعث کشیدگی پوست شده باشد و بیشتر در نواحی مرکزی پستان دیده می‌شود. در نهایت تشخیص قطعی نکروز چربی با نمونه برداري سوزنی یا به وسیله جراحی و خارج کردن ضایعه انجام می‌گردد، زیرا در ماموگرافی ممکن است با توده ‌های بدخیم اشتباه گرفته شود.

نکروز چربی معمولا بدون درمان از بین می‌رود.

3.توده‌هاي بدخيم پستان

توده‌ها، شایع‌ترین علامت سرطان پستان هستند. 

سرطان پستان اغلب به صورت توده‌ی سفت با شکل نامنظم احساس می‌شود و ممکن است به بافت اطراف خود یا پوست چسبیده باشد.

سرطان پستان به ندرت دردناک است و می‌تواند در هر جایی از پستان و یا حتی نوک پستان به وجود آید. متاسفانه توده‌هاي بدخیم در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع، بی‌وقفه رشد کرده، به بافت اطراف و حتی به نقاط دوردست گسترش می یابند و در صورت عدم درمان می‌توانند منجر به مرگ شوند.

عوامل خطر

زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا به سرطان پستان هستند. افزایش سن، خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش می دهد. سابقه انجام بیوبسی پستان و یا ابتلای یک پستان به سرطان، احتمال بروز سرطان را افزایش می دهد. سابقه خانوادگی سرطان پستان مانند ابتلای مادر، خواهر و یا دختر هم از عوامل اقزایش احتمال ابتلا به سرطان پستان محسوب می گردد.

چاقی، قرار گرفتن در معرض تابش آفتاب، پرتودرمانی، شروع اولین پریود در سنین قبل از 12 سالگی، تولد اولین فرزند در سنین بالای 30 سال، باردار نشدن در تمام طول عمر، استفاده از داروهای هورمونی به هر دلیلی در سنین باروری و یا بعد از یائسگی و همچنین نوشیدن الکل، احتمال ابتلا به سرطان سینه را افزایش می دهد.

تشخیص

هرگاه توده‌ی جدیدی مشاهده کردید و یا تغییری در توده‌های قدیمی یافتید، حتی در صورتی که اخیرا سونوگرافی یا ماموگرافی نرمالی داشته‌اید، به پزشک مراجعه نمایید.

درمان

با توجه به مرحله ی پیشرفت سرطان پستان، پزشک ممکن است برای درمان از پرتودرمانی، شیمی درمانی و یا جراحی استفاده کند.