تغییرات جنین و مادر در هفته هشتم بارداری

آنچه برای فرزند شما در هفته هشتم بارداری اتفاق می افتد:

در این هفته شما پس از گذراندن هفته به هفته بارداری روزهای پایانی از ماه دوم بارداری خود را می‌گذرانید و بدون شک تغییرات بسیاری را در وجود خود احساس می‌کنید. البته این احتمال هم وجود دارد که به تازگی تست بارداری و یا آزمایش انجام داده و متوجه شده باشید که باردار هستید، جای هیچ گونه نگرانی نیست. با مطالعه‌ی آن‌چه در رابطه با هفته‌ به هفته بارداری تا هفته هفتم گفته شد می‌توانید به سرعت خود را برای هرچه بهتر گذراندن این دوران هیجان‌انگیز آماده کنید.

اندازه‌ی جنین در هفته هشتم بارداری تقریباً برابر با 2-1.6 سانتی‌متر و معادل با اندازه‌ی یک لوبیای قرمز است. در این مقطع از بارداری، این لوبیای دوست‌داشتنی درون رحم شما، درست مانند لوبیای سحرآمیز با سرعتی قابل‌توجه به رشد و تکامل خود ادامه می‌دهد، به طوری که  در هر روز تقریباً در حدود یک میلی‌متر رشد کرده و بزرگ می‌شود. البته این رشد لزوماً فقط در جهت افزایش قد (ارتفاع) او رخ نمی‌دهد، بلکه تمامی نقاط بدن فرزندتان مانند بازوها، پاها و پشت او از این رشد سهم می‌برند. همچنین بدن او که قبلاً خمیده و به شکل حرف  C  بود، راست و کاملا صاف شده و سرش هم صاف‌تر می‌ایستد.

در هفته‌ هشتم بارداری، روند رشد هفته‌های گذشته بیش از پیش تکمیل می‌شود. اگر می‌توانستید نمای نزدیکی از فرزند خود را ببینید، متوجه می‌شدید دم او (استخوان دنبالچه) که از هفته‌ی قبل شروع به محو شدن کرده بود، حالا به قدری کوچک شده که به سختی قابل مشاهده است و دیگر زمانی تا حذف کامل آن باقی نمانده است. این هفته با سخت و محکم‌تر شدن استخوان‌های بدن او خصوصاً استخوان‌های دست و پا همراه است. قسمت‌های مختلف دست و پا مانند هفته‌ هفتم بارداری همچنان در حال بزرگ شدن و تمایز یافتن هستند و بخش‌هایی مانند مچ دست، آرنج، مفصل زانو و مچ پا به خوبی قابل مشاهده‌اند. دست‌های فرزند شما روز به روز بلندتر شده و با خم شدن از مفصل مچ، به سمت قلب قرار می‌گیرند. در این زمان طول دست‌های فرزندتان حتی از دور سینه او هم بیشتر شده است. این افزایش طول در استخوان‌های پا هم رخ داده و باعث می‌شود تا پاهای او در جلوی بدن به هم نزدیک شده و یا حتی با هم تماس پیدا کنند. البته هنوز هم به دلیل وجود پرده‌ی نازک مابین انگشتان، دست و پای فرزند شما بیشتر شبیه به باله‌ی ماهی است. اما انگشتان کاملاً شکل گرفته‌اند و اگر می‌توانستید آن‌ها را ببینید، هر 20 انگشت دست و پا را به خوبی تشخیص می‌دادید.

در این مقطع از بارداری، ویژگی‌های صورت فرزند شما بیش از قبل نمایان می‌شوند. چشم‌ها که ساختمان آن‌ها هنوز کاملاً شکل نگرفته‌اند، به طور کامل با پلک‌های نازک پوشانده شده‌اند و در نتیجه در حال حاضر بسته بوده و تا حدود 26-24 هفتگی هم به طور کامل باز نخواهند شد. نوک ظریف بینی، لب بالایی و هم‌چنین خط فکی و دهان فرزندتان که در هفته‌ی قبل تا حدی شکل گرفته بودند و حالا کامل شده‌اند، به وضوح قابل مشاهده‌اند. در فضای داخلی دهان، جوانه‌های ابتدایی دندان‌ها شروع به پدیدار شدن کرده‌اند و هم‌چنین جوانه‌های چشایی نابالغ در سطح زبان تشکیل شده‌اند.

هم‌زمان با بروز این تغییرات در ظاهر او، در درون بدن نیز رشد و تکامل اندام‌ها ادامه دارد. در هفته‌ هشتم بارداری قلب کوچک فرزندتان با سرعتی حدوداً دو برابر ضربان قلب شما می‌تپد، یعنی با تعداد باورنکردنی 150 بار در دقیقه! در دو نیمکره‌ی مغز سلول‌های عصبی با ایجاد انشعاب و برقراری ارتباط با یکدیگر، اعصاب ابتدایی را تشکیل داده تا از این طریق مغز بتواند حرکات بدن را کنترل نماید. با کنترل حرکات توسط مغز در این هفته، اولین حرکات ظریف خودبه‌خودی فرزندتان توسط اندام‌های کوچک او صورت می‌گیرند.

در سیستم تنفسی جنین، شش‌ها (ریه‌ها) همچنان در حال رشد هستند و مجاری تنفسی از حلق تا قسمت‌هایی از ریه كشیده شده‌اند. شاهرگ و رگ‌های مربوط به ریه نیز کاملاً قابل تشخیص می‌باشند. شاید برایتان جالب باشد که بدانید در طی شانزده هفته‌ اول بارداری، جفت، غشاهای آمنیوتیک، بند ناف و پوست جنین همگی مایعی تولید می‌کنند که هم‌زمان با رشد جنین، کیسه‌ی آمنیوتیک (کیسه‌ی دربرگیرنده‌ی جنین) را پر می‌کند و مایع آمنیوتیک نامیده می‌شود. وجود این مایع برای حفظ حیات فرزند شما ضروری است. از هفته‌ هشتم به بعد حجم این مایع با سرعتی معادل دو قاشق غذا خوری در هر هفته افزایش می‌یابد.

در هفته‌ هشتم با وجود آن‌که جفت تشکیل شده و در حال توسعه می‌باشد، اما رویان شما هنوز هم مواد مغذی خود را از طریق کیسه‌ی زرده دریافت می‌کند.

حتماً خیلی کنجکاو هستید که هرچه سریع تر بدانید قرار است یک دختر ملوس را در آغوش بگیرید یا یک پسر وروجک را. اما هنوز زود است و باید صبور باشید، زیرا اگر چه اندام‌های تناسلی او ایجاد شده‌اند، اما اندام‌های تناسلی خارجی آن‌قدر رشد نكرده‌اند كه بتوان جنسیت او را تشخیص داد.

در بدن شما در طول این هفته چه تغییراتی اتفاق می افتد؟

در هشتمین هفته از بارداری، با سرعت گرفتن رشد جنین طبیعی است که شما هم تغییرات بیشتری را در ظاهرتان احساس کنید، البته بسیاری از این تغییرات هنوز هم چندان محسوس نیستند، خصوصاً وزن که چندان افزایش پیدا نکرده است. در این روزها ممکن است متوجه شوید که لباس زیرتان برای شما تنگ‌تر شده است. تعجب نکنید، در این هفته «تغییرات پستانی» بیشتر از قبل حس می‌شوند. سینه‌ها حساس‌تر و بزرگ‌تر شده و حتی ممکن است دو برابر اندازه‌ی اولیشان شوند. به خصوص اگر اولین بارداری خود را پشت سر می‌گذارید. بهتر است کم کم به فکر تهیه‌ی لباس‌ مناسب، خصوصاً سوتین‌های مخصوص بارداری باشید.

با رشد رویان، اندازه‌ی رحم شما نیز در حال افزایش است و در این هفته به دو برابر سایز طبیعی خود یعنی حدوداً به اندازه‌ی یک گریپ‌فروت می‌رسد. به همین دلیل در حالی که شما ممکن است برآمدگی مشخص و یا قابل مشاهده‌ای در پایین شکم خود نداشته باشید، اما احتمالاً متوجه خواهید شد که لباس‌هایتان در اطراف کمر و یا ران‌ها تنگ‌تر شده‌اند. با بزرگ‌تر و سنگین شدن تدریجی رحم ممکن است در ناحیه‌ی تحتانی شکم یا پهلوها احساس درد داشته باشید و یا حتی انقباضاتی را در رحم خود احساس کنید. نگران نباشید، تجربه‌ی این درد و انقباض در این مرحله از بارداری طبیعی بوده و ناشی از فشار رحم بر عضلات و رباط‌های نگهدارنده‌ی اطراف آن است. تنها در صورتی که همراه با این علائم ترشحات خونی، لکه بینی و یا دفع لخته داشتید، با حفظ خونسردی به پزشک مراجعه نمایید.

یکی از مهم‌ترین اتفاقات این هفته، افزایش حجم خون شما است تا بدن شما قادر باشد نیازهای فرزند درون رحمتان را برآورده سازد. این روند افزایشی در طی بارداری تداوم داشته و در اواخر بارداری حجم خون به 40 تا 50 درصد بیشتر از حالت عادی خواهد رسید. افزایش میزان حجم خون در دوران بارداری اگرچه برای حفظ سلامتی بدن شما و فرزندتان بسیار ضروری است، اما ممکن است برای شما مشکلاتی را نیز به همراه داشته باشد. ایجاد واریس، خونریزی لثه‌ها و نیز گرفتگی و خونریزی ناگهانی از بینی از جمله علائم آزاردهنده‌ی بارداری هستند که به علت افزایش حجم خون رخ می‌دهند.

افزایش هرچه بیشتر سطوح هورمونی به ویژه پروژسترون در هفته‌ی هشتم، نداشتن خواب کافی و با کیفیت مناسب در شب به دلیل نیاز به دفع مکرر ادرار و هم‌چنین تهوع و استفراغ متناوب و در نتیجه عدم دریافت کافی مواد مغذی، انرژی شما را در این روزها کاهش می‌دهد. برای غلبه‌ی بر این حالت، باید بین 10-9 ساعت در شب بخوابید و یا در طول روز استراحت كنیدو 20-15 دقیقه پیاده‌روی کوتاه هم می‌تواند راه حل خوبی برای رفع خستگی و خواب‌آلودگی شما خصوصاً قبل از رفتن به محل کار باشد.

فراموش نکنید همانطور ‌که تغذیه‌ی مناسب و حفظ سلامت جسمانی شما برای حفظ سلامت فرزند ضروری است، داشتن افکار و احساسات مثبت هم بسیار مهم است. ممکن است در این دوران رؤیاها و خواب‌های ترسناک و عجیبی ببینید و یا اینکه افکار بد و ناامیدکننده‌ای به ذهنتان برسد، حتی ممکن است خواب ببینید که فرزند بدون دست و پا و معلول به دنیا آورده‌اید. دیدن چنین رؤیاهایی در این دوران طبیعی هستند. تغییر سطح هورمون‌ها، اختلال در روند همیشگی خواب و از همه مهم‌تر احساسات و افکار شما در دوران بارداری باعث بروز این مسئله می‌شوند. سعی کنید تا حد امکان از افکار منفی دوری کرده و به روزی فکر کنید که قرار است پس از گذشت هفته به هفته، فرزند دوست‌داشتنی خود را در آغوش گرفته و با او بازی کنید.

فعالیت‌های هفته هشتم بارداری:

در این هفته فعالیت‌هایتان را به دو دسته تقسیم کنید:

در ابتدا کاری را برای خودتان انجام دهید. در کنار توجه به فرزند درون رحمتان، به خودتان هم توجه کنید و در این مورد احساس گناه نکنید. کارهایی را انجام دهید که حال شما را خوب می‌کنند مانند گوش دادن به یک موسیقی آرامش‌بخش و یا خواندن قرآن، با این کار  استر‌ستان کاسته شده و این موضوع برای فرزندتان بسیار مفید است.

دوم اینکه کارهایی را برای آماده‌سازی بیشتر خود در این دوران انجام دهید. خرید لباس‌های بارداری با رنگ‌های شاد و درخشان خصوصاً سوتین‌هایی با یک یا دو سایر بزرگ‌تر از سایز طبیعی سینه‌های شما برای هماهنگی بهتر با رشد سریع سینه‌ها و هم‌چنین خرید کتاب‌های راهنمای دوران بارداری را آغاز کنید. خواندن این کتاب‌ها خصوصاً همراه با همسرتان به شما کمک می‌کند تا به شناخت بهتری نسبت به تغییرات دوران بارداری دست یابید و ترس و نگرانی کمتری را تجربه کنید.

نگران نباشید:

در این روزها ممکن است بر روی صورت خود جوش، لکه‌های تیره‌تر از پوست و حتی هاله‌ی وسیع قهوه‌ای رنگی (ملاسما) را مشاهده نمایید، نگران نباشید، این مشکلات پوستی ناشی از تغییرات هورمونی دوران بارداری بوده و پس از اتمام بارداری با گذشت زمان تا حد زیادی کمرنگ و برطرف می‌شوند. البته می‌توانید با استفاده از کرم‌های ضدآفتاب مخصوص دوران بارداری و با SPF-15 زمانی که در خارج از منزل هستید، تا حدی از بروز این عارضه کم کنید. به یاد داشته باشید بدون مشورت با پزشک خود برای رفع این مشکلات از هیچ محلول و یا کرمی استفاده نکنید.

بایدها:

• میزان مصرف کلسیم خود را افزایش دهید. لبنیات، سبزیجات برگ سبز و کنجد منابع خوب کلسیم هستند.

• در زمان بارداری، به دلیل افزایش سریع حجم خون نیاز بدنتان به آهن دو برابر می‌شود، زیرا آهن یکی از مواد معدنی است که برای ساخت گلبول‌های قرمز خون ضروری است، سعی کنید غذاهای غنی از آهن مانند گوشت قرمز، مرغ، خشک‌بار، اسفناج و لوبیا را به میزان بیشتری در برنامه‌ی غذایی خود بگنجانید. مواد غذایی حاوی ویتامین C  مثل آب پرتقال هم به جذب هرچه بیشتر آهن کمک می‌کنند.

• با افزایش حجم خون در بدن شما احتمال گرفتگی و خونریزی خفیف از بینی وجود دارد، اگر دچار چنین مشکلی شدید با حفظ آرامش سر خود را اندکی به جلو خم کنید و با فشار دادن بخش میانی بینی جلوی خونریزی را بگیرید. اما اگر شدت خونریزی زیاد بود و یا مرتباً تکرار می‌شد حتماً به پزشک خود مراجعه نمایید.

• مسواک زدن در روزهای ابتدایی بارداری ممکن است موجب حالت تهوع گردد، اما تحت هیچ شرایطی نباید از رعایت بهداشت دهان و دندان خود غافل شوید. استفاده از مسواک نرم، خمیردندان نعنایی و تنظیم دمای آب به کاهش حالت تهوع در حین مسواک زدن کمک خواهد کرد.

• به یاد داشته باشید که معاینات مرتب دندان‌پزشکی خود را ادامه دهید، زیرا حدود 80% مادران در دوران بارداری مشکلات لثه و یا خونریزی آن را تجربه می‌کنند.

• در صورتی که نیاز به دندان‌پزشک پیدا کردید، مطمئن شوید که دندان‌پزشک شما می‌داند که حامله هستید، هم‌چنین قبل از مصرف آنتی‌بیوتیک و یا داروهای تسکین‌دهنده‌ی درد که توسط دندانپزشک تجویز شده‌اند، با ماما یا پزشک خود مشورت نمایید. به خاطر داشته باشید که عکس‌برداری از دندان‌ها با استفاده از اشعه‌ی ایکس در این دوران ممنوع است و اگر انجام آن ضروری باشد، می‌بایست تحت شرایطی خاص و با محافظت‌های فراوان صورت بگیرد.

• اگر شاغل هستید، از همان ابتدای بارداری در مورد شرایط محیط کاری و ادامه‌ی کارتان با پزشک یا مامای خود مشورت کنید. او بر حسب عواملی مانند وضعیت سلامت شما و فرزند درون رحمتان، سن بارداری، تعداد بارداری‌های پیش از این و هرگونه مشکلی که در دوران قبل بارداری و یا بارداری‌های گذشته داشته‌اید در رابطه با ادامه‌ی کار شما تصمیم خواهد گرفت. اما به طورکلی بیش از 8 ساعت در روز و بیش از 5 روز در هفته کار نکنید و از تمامی ساعت استراحت و نهار استفاده نمایید.

• اگر ورزشکار هستید، باید برنامه‌ی ورزشی خود را در صورت سنگین بودن از هفته‌ی 8 بارداری به بعد، سبک‌تر نمایید و اگر جزو کسانی هستید که ورزشکار نیستید بهتر است زیر نظر پزشک و یا مامای خود ورزش مناسبی را آغاز نمایید.

نبایدها:

• از خوردن گوشت نیم‌پز جداً خودداری کنید. برای پختن کامل گوشت باید آن را با دمای حداقل 160 درجه سانتی‌گراد بپزید. به یاد داشته باشید که حتی پس از دست زدن به گوشت خام، دستان‌ خود را با آب و صابون به دقت ضدعفونی کرده و بشویید. هم‌چنین بهتر است هنگام پاک کردن و شستن گوشت تا می‌توانید از دستکش استفاده کنید.

• از رنگ کردن موها و یا استفاده از مواد شیمیایی بر روی موها مانند فر کردن خودداری نمایید.

• از انجام فعالیت‌‌هایی که موجب افتادن سنگینی یا فشار اضافی برروی شکمتان می‌شود، خودداری کنید.

• مصرف کافئین را محدود سازید. این محدودیت شامل نوشابه‌های قندی و شیرین‌کننده‌های مصنوعی نیز می‌شود.

• از خوردن سالاد خصوصاً سالاد مرغ، سالاد تخم‌مرغ، سالاد ماهی تن یا سالاد غذاهای دریایی در رستوران‌ها خودداری کنید.

پیشنهاد ما به شما برای بهبود شرایط، در این دوران:

چنانچه در بارداری خود دچار مشکلی مانند سقط، مرده زایی و بیماری خاصی در نوزاد قبلی خود شده‌اید، بارداری فعلی برای شما تجربه‌ای پراسترس خواهد بود. ممکن است احساس خوبی نداشته باشید و نگرانی شما نسبت به مادران باردار دیگر بیشتر باشد. پیشنهاد ما برای شما این است که به احساسات خود مسلط باشید، از مقایسه‌ی بارداری فعلی با بارداری قبلی پرهیز کنید و با در میان گذاشتن نگرانی‌های خود با همسر و پزشکتان این دوره را به خوبی سپری کنید. اگر این نگرانی‌ها آرامشتان را سلب کرد حتماً به مشاور مراجعه نمایید.