اقدام به بارداری
رابطهی جنسی به لحاظ تاریخی همیشه برای زنان به معنای باروری و بچهدار شدن بوده است. با توسعهی روشهای پیشگیری از باردای بشر توانست رابطهی جنسی را از تولیدمثل جدا کند. پیشگیری از بارداری و اقدام برای والد شدن هر دو تصمیمات مهمی هستند که بر رابطهی جنسی افراد تأثیر میگذارند.
چرخهی قاعدگی طبیعی شامل دو مرحله است. مرحلهی اول فاز فولیکولی که معمولاً 10 تا 14 روز است، اما زمان آن میتواند متفاوت باشد و از اولین روز خونریزی قاعدگی حساب میشود. مرحلهی دوم فاز لوتئال است که از زمان وقوع تخمکگذاری آغاز و با شروع خونریزی قاعدگی به اتمام میرسد. مدت زمان فاز لوتئال همواره ثابت بوده و 14 روز میباشد. بنابراین برای تعیین دقیق تاریخ تخمکگذاری میبایست 14روز قبل از شروع پریودی را در نظر گرفت.
در هر سیکل تخمدانها یک تخمک آزاد میکنند که توسط لولهی فالوپ به رحم منتقل میشود. لقاح ظرف چند دقیقه تا چند ساعت از تخمکگذاری در لولهی فالوپ رخ میدهد. در صورتی که نزدیکی در روز قبل از تخمکگذاری یا در روز آن صورت گیرد احتمال حاملگی وجود دارد. اگر نزدیکی در روز بعد از تخمکگذاری صورت گیرد به احتمال زیاد حاملگی رخ نمیدهد. سلول تخم از ترکیب اسپرم و تخمک به وجود میآید و شروع به رشد میکند و به صورت یک تودهی سلولی دولایه در میآید که لایهی داخلی جنین و لایهی خارجی جفت را میسازد و بعد از گذشت یک هفته در رحم لانهگزینی میکند.
برای بارداری، داشتن نزدیکی هر 36 تا 48 ساعت، طی 3 یا 4 روز قبل و بعد از زمان تخمینی تخمکگذاری توصیه میشود. توانایی باروری در هر سیکل در یک زوج طبیعی 20 تا 25 درصد میباشد. پس از گذشت 3 ماه 50 درصد، پس از گذشت 6 ماه 75 درصد و بعد از گذشت 12 ماه 95 درصد میباشد. اگر بعد از گذشت یک سال بدون هیچ روش پیشگیری زوجین نزدیکی داشته باشند و باردار نشوند به آن ناباروری اطلاق میشود. حداکثر قدرت باروری در زنان در سن 25 سالگی و در مردان در سن 35 سالگی است.
تمایلات جنسی در مراحل مختلف سیکل قاعدگی متغیر بوده و معمولاً در اواخر فاز فولیکولار (از تخمکگذاری) میل جنسی افزایش و بعد از شروع فاز لوتئال (بعد از تخمکگذاری) کاهش مییابد. همچنین دیده شده که میل جنسی بسیاری از زنان در چند روز اول قاعدگی به وضوح افزایش مییابد. بسیاری این تغییرات را به سطح فعالیت بیولوژیک تستوسترون نسبت میدهند. در کل تستوسترون باعث افزایش میل جنسی میشود.
برای افزایش شانس باروری در رابطهی جنسی بهتر است:
- دفعات نزدیکی به میزان 3 تا 4 مرتبه در هفته باشد.
- نزدیکی بدون استفاده از لوبریکانتها و دوش واژینال انجام شود.
- ماندن در بستر بعد از نزدیکی (و نه هجوم بردن به سمت حمام و دستشویی)
- تمرکز بر روابط جنسی به عنوان یک فعالیت لذتبخش و نه تکلیف و طاقتفرسا
- کاستن از اضافهوزن احتمالی
- عدم استفده از لباسهای تنگ، حرارت بیش از اندازه، حمام داغ و سونا (به خصوص برخی مواجهههای شغلی در مردان مانند نانوایی و غیره)
در همهی پوزیشنهای نزدیکی احتمال باروری وجود دارد. با این حال پوزیشنی که مرد روی زن باشد (Missionary position) و دخول از پشت به داخل واژن (Rear entry) صورت گیرد، سبب تخلیهی مایع منی تحت تأثیر جاذبه و تماس بیشتر آن با سرویکس میشود. استفاده از بالش زیر باسن و بالا بردن آن هم میتواند تأثیر داشته باشد و شانس باروری را افزایش دهد. برعکس پوزیشنهای زن روی مرد، ایستاده یا نشسته ممکن است تأثیر جاذبه و تحرک اسپرم را کاهش دهد.
باید توجه شود که روابط جنسی از یک رابطهی صرفاً عاطفی و لذتبخش به یک وظیفهی تولیدمثلی تقلیل داده نشود، روابط جنسی خشک و برنامهریزی شده و تنها با هدف بارداری میتواند بر زندگی جنسی زوجین تأثیر بگذارد و سبب نارضایتی جنسی شود که خود مشکلات جنسی هم زمینهی مشکلات باروری را فراهم میکند.
بهداشت جنسی:
- استحمام و شستشوی واژن با آب ساده یا صابون ملایم جهت به هم نخوردن اسیدیتهی واژن
- عدم استفاده از ژلها و اسپریهای شستشو
- لباسهای زیرِ نخی، گشاد و راحت
- شستشو و خشک کردن ناحیهی تناسلی از جلو به سمت مقعد
- تخلیهی ادرار بعد از رابطهی جنسی جهت کاهش احتمال عفونت ادراری
- تغذیهی مناسب، مصرف میوهها و لبنیات
- ورزشهای کگل یا همان انقباض و رها کردن ماهیچههای کف لگن. برای پیدا کردن ماهیچههای کف لگن هنگام ادرار کردن، ادرار خود را متوقف سازید. این عضلات همان عضلات کف لگن هستند که حین انجام ورزش کگل باید آنها را به مدت 5 ثانیه منقبض و 5 ثانیه رها کرده و این کار را 4 یا 5 بار در روز تکرار کنید. توجه شود که در حین ادرار کردن از انجام این تمرینات اجتناب شود. این تمرینات با قوی کردن عضلات کف لگن سبب ارتقای لذت جنسی و ارگاسم میشود و از بیاختیاری ادرار جلوگیری میکند.
- خودداری از رابطهی جنسی واژنی و مقعدی به طور همزمان، زیرا امکان انتقال میکروب از مقعد به واژن وجود دارد.
- عدم استفادهی مشترک از لباسهای زیر و وسایل شیوینگ.
- استفاده از کاندوم ؛ کاندوم سبب پیشگیری از انتقال بیماریهای مقاربتی و عفونت میشود.
بیماریهای منتقل شونده از راه جنسی از فرد آلوده به همسر یا هنگام حاملگی، زایمان و یا شیردهی از مادر به نوزاد منتقل میشوند. عوامل ایجادکنندهی این بیماریها در خون، مایع منی، ترشحات اندام تناسلی و بزاق وجود دارد. از جملهی آنها میتوان ایدز، هپاتیت، سیفلیس، سوزاک و کلامیدیا را نام برد. آزمایشهای پیش از بارداری برخی از این بیماریها را غربالگری میکند تا با تشخیص به موقع بتوان درمان مناسب را ارائه داد و از انتقال آن به نوزاد پیشگیری کرد.
این آزمایشات شامل موارد زیر است:
- آزمایش خون سرولوژی سیفلیس مانند VDRL که قبل از ازدواج هم این آزمایش انجام میشود؛
- غربالگری هپاتیت ب؛
- تست آنتیبادی اچآیوی در صورت درخواست خود شخص و رضایت وی.