سرماخوردگی در بارداری

به طور کلی سرماخوردگی بیماری خطرناکی محسوب نمی‌شود، اما به دلیل محدودیت مصرف برخی داروها در بارداری امکان دارد حالت شدید و طولانی‌تری از علایم را تجربه کنید.

به طور طبیعی سیستم ایمنی بدن در بارداری تا حدودی سرکوب و بسیار کندتر از قبل وارد عمل می‌شود، این ویژگی در بارداری به این دلیل است که سیستم ایمنی شما جنین را جزئی از بدن تلقی کرده و مورد حمله خود قرار ندهد، تا جنین بتواند به طور کامل مدت بارداری را در رحم شما زندگی کند. در این صورت بدن در شرایطی قرار می‌گیرد که نیاز به مراقبت بیشتری دارد و در صورت ابتلا به بیماری، در طول بارداری نمی‌توان از هر دارویی برای درمان آن استفاده نمود.

مسلماً با کاهش قدرت ایمنی، بدن شما نمی‌تواند مانند قبل از بارداری با سرماخوردگی مقابله کرده و در نتیجه شما در برابر آبریزش بینی، سرفه و گلودرد که توسط ویروس سرماخوردگی ایجاد می‌شوند، بسیار آسیب‌پذیر خواهید بود. سرماخوردگی برای تمامی افراد کسالت‌آور و ناراحت‌کننده است و فقط برای شما آزاردهنده نیست. به همین دلیل نباید به بهانه‌ی آزردگی، سریعاً به دارو پناه ببرید. در این مطلب سعی می‌شود مطالب مورد نیاز شما درباره‌ی سرماخوردگی در بارداری گفته شود.

علت سرماخوردگی چیست؟

سرماخوردگی‌ها معمولاً توسط ویروسی بنام «رینوویروس» ایجاد می‌شوند. حدوداً بیش از 200 نوع ویروس سرماخوردگی وجود دارد که شما باید خود را در برابر آن‌ها ایمن نگه‌ دارید.

علایم سرماخوردگی

سرماخوردگی معمولاً با گلودرد در طی یکی دو روز آغاز و با سایر علایم به صورت تدریجی ادامه می‌یابد که این علایم شامل موارد زیر است:

آبریزش بینی؛
عطسه کردن؛
خستگی متوسط؛
سرفه‌ی خشک، خصوصاً در روزهای پایانی که ممکن است یک هفته یا بیشتر طول بکشد و نسبت به سایر علایم دیرتر بهبود پیدا کند؛
بدون تب یا تب خفیف (معمولاً کمتر از 37.7 درجه سلسیوس).

تفاوت بین آنفولانزا و سرماخوردگی چیست؟

سرماخوردگی و آنفولانزا دارای تفاوت‌هایی هستند که به دو مورد کلی آن اشاره می‌کنیم:

سرماخوردگی، خفیف‌تر از آنفولانزا است. نحوه‌ی شروع علایم تدریجی و معمولاً با تب همراه نیست. گلودرد یکی دو روز قبل از سایر علایم بروز می‌کند و آبریزش بینی و سرفه از اصلی‌ترین علایم هستند.
آنفولانزا بسیار شدیدتر از سرماخوردگی بوده و به صورت ناگهانی آغاز می‌شود.

علایم آنفولانزا:

تب بالا (38.8 -40 درجه)؛
سردرد؛
احساس لرز؛
گلودردی که در طی 2 تا 3 روز پس از ابتلا بروز می‌کند (دقیقاً عکس سرماخوردگی)؛
درد عضلانی؛
خستگی و ضعف عمومی (که می‌تواند بیش از دو هفته طول بکشد)؛
هم‌چنین ممکن است گاهی اوقات عطسه و اغلب سرفه را تجربه کنید که به مرور شدیدتر می‌شوند.

برای سرماخوردگی چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

داشتن تب بالای 38 درجه (دمای بالای بدن باعث به وجود آمدن برخی از ناهنجاری‌ها در هفته‌های اول بارداری می‌شود)؛
ضربان در محل سینوس‌ها؛
سرفه همراه با خلط سبز یا زرد؛
سرفه همراه با درد قفسه‌ی سینه یا خس‌خس سینه؛
سرماخوردگی‌تان طولانی شود و با تغذیه‌ی سالم و استراحت، بهتر نشوید.

اگر علایم بیش از دو هفته طول کشید این احتمال وجود دارد که سرماخوردگی به عفونت ثانویه پیشرفت کرده و نیاز به تجویز دارو برای ایمنی بیشتر شما و کودک‌تان است.

راهکارهای درمانی سرماخوردگی در بارداری

اگر چه بسیاری از داروهای تسکین‌دهندهی علایم سرماخوردگی، در بارداری بی‌ضرر هستند، اما شما نباید در استفاده از این داروها برای از بین بردن این علایم از جمله آبریزش بینی، سرفه و غیره عجله کنید.

رعایت نکات زیر به سریع‌تر خوب شدن شما کمک می‌کند:

استراحت کنید. البته استراحت در رختخواب لزوماً برای کوتاه کردن طول مدت سرماخوردگی نیست، اما به هر حال استراحت در روزهای ابتدایی، برای بدن شما تا حدودی مفید است.
نرمش‌های سبک انجام دهید. اگر تب یا سرفه هنوز شروع نشده و شما احساس خفیف تا متوسطی از این علایم را دارید، با انجام ورزش‌های ایمن در بارداری به گردش بهتر خون و سریع‌تر خوب شدن خود کمک کنید.
غذا بخورید. با وجود کاهش میل شما به خوردن غذا در دوره‌ی سرماخوردگی، خوردن غذاهای سالم در این دوره بسیار کمک‌کننده است.
به منابع ویتامین C توجه کنید. این منابع به تقویت طبیعی سیستم ایمنی شما کمک می‌کنند. برای مثال مصرف موارد زیر را در این دوره افزایش دهید:

پرتقال، نارنگی، گریپ فروت، توت‌فرنگی، خربزه، کیوی، انبه، گوجه‌فرنگی، کلم بروکلی، کلم بنفش و اسفناج.

غذاهای حاوی روی به تقویت سیستم ایمنی بدن شما کمک می‌کنند. منابع آن شامل بوقلمون، گوشت گاو، صدف خوراکی پخته‌شده، تخم‌مرغ، ماست، سبوس گندم و جو دوسر هستند.
تب، عطسه و آبریزش بینی ممکن است باعث کاهش آب بدنتان شود، پس آب فراوان بنوشید. نوشیدنی‌های گرم آرام‌بخش هستند. بنابراین نوشیدنی گرم یا سوپ گرم بعد از خواب میل کنید و سعی کنید به قدری مایعات بنوشید که کاملاً بدنتان از آب اشباع شود، زیرا باعث دفع باکتری و ویروس‌ها و سایر سموم از بدن می‌شوند.
مکمل‌های غذایی ایمن مصرف نمایید. مکمل‌های دوران بارداری خود را که حاوی ویتامین c و روی هستند مصرف کنید. زیرا سرماخوردگی سیستم دفاعی بدن شما را تضعیف می‌کند. (اما قبل از مصرف با پزشک خود مشورت کنید)
خواب کافی داشته باشید. هنگام خواب و یا دراز کشیدن با گذاشتن دو بالش در زیر سر می‌توانید راحت‌تر نفس بکشید. هم‌چنین با پاک کردن بینی راه‌های هوایی خود را باز کنید تا تنفس راحتی داشته باشید.
چندین بار در روز دست‌های خود را بشویید.
در محیط‌های شلوغ رفت و آمد نکنید.
میوه و سبزیجات فراوان بخورید، زیرا باعث تقویت سیستم ایمنی می‌شوند.
آب یخ استفاده نکنید.
از مصرف غذاهای سرخ‌شده و پرچرب اجتناب کنید.
میوه‌هایی مانند خیار، خربزه و انگور استفاده نکنید.

درمان سرماخوردگی در بارداری

قبل از مصرف هر نوع دارویی در منزل، بهتر است ابتدا با پزشک خود تماس بگیرید و از داروهای ایمن در بارداری استفاده کنید. مصرف بسیاری از داروها خصوصاً در سه‌ماهه‌ی اول بارداری عوارض جبران‌ناپذیری بر جنین در حال رشد می‌گذارند.

چه داروهایی به طور کلی در بارداری برای درمان سرماخوردگی ایمن هستند؟

استامینوفن: اگر تب، سردرد یا بدن‌درد دارید، استفاده از ترکیبات حاوی استامینوفن مانند «تیلنول» برای شما ایمن است.
داروهای ضد سرفه: اکسپکتورانت‌ها به همراه داروهای ضد سرفه و بسیاری از قرص‌های مکیدنی ضد سرفه در بارداری ایمن هستند، اما راجع به دوز مصرفی با پزشک خود مشورت کنید.
آنتی‌بیوتیک: برخی از انواع آنتی‌بیوتیک‌ها در بارداری ایمن هستند، فقط آنتی‌بیوتیک تجویز شده توسط پزشک را مصرف کنید و هرگز از داروهای موجود در منزل استفاده نکنید.

به خاطر داشته باشید در بارداری قبل از استفاده از هر نوع درمانی (شیمیایی و گیاهی) با پزشک خود مشورت کرده و تصور نکنید که تمامی داروها در بارداری برای شما و فرزندتان مضر هستند. این امر باعث شود که داروهای تجویزی پزشک را مصرف نکنید. داروهای تجویزی را تا پایان دوره مصرف کنید و درمان را ناقص رها نکنید.

داروهای ممنوع سرماخوردگی در بارداری

بسیاری از داروهایی که به تخفیف علایم سرماخوردگی شما کمک می‌کنند، برای شما بی‌خطر هستند. اما ممکن است برای جنین درون رحم شما مضر باشند.

این داروها شامل موارد زیر است:

برخی مُسکن‌ها و تب‌بُرها: آسپرین، ایبوپروفن یا ناپروکسن می‌توانند با رشد فرزندتان در ماه‌های اول بارداری تداخل ایجاد کنند و هم‌چنین در طول زایمان باعث مشکلاتی شوند.
بسیاری از داروهای ضد احتقان (دکونژستانت): بعضی از پزشکان با تجویز برخی از دکونژستانت‌ها مشکلی ندارند اما بسیاری پزشکان تجویز نمی‌کنند. پزشکانی که تجویز می‌کنند معتقدند که مصرف دکونژستانت‌ها فقط پس از سه‌ماهه‌ی اول بارداری و با احتیاط صورت گیرد و به شرطی که نهایتاً 1-2 بار در روز و به مدت 1 تا 2 روز مصرف شود.
قرص سرماخوردگی: به دلیل داشتن آنتی‌هیستامین می‌تواند باعث کاهش هوش جنین شود. لذا فقط با مشورت پزشک مجاز به استفاده هستید.

روش‌های جایگزین دارو درمانی سرماخوردگی در حاملگی

شما می‌توانید راه‌های طبیعی برای درمان سرماخوردگی را با مشورت پزشک امتحان کنید:

سیر تازه بخورید: سیر به دلیل داشتن ترکیبات ضد ویروس و ضد باکتریایی (آلیسین) در پیشگیری و درمان سرماخوردگی شناخته شده است، بنابراین یک یا دو تکه کوچک بخورید یا آن را به سوپ خود اضافه کنید و یا به همراه سبزیجات دیگر بخورید.
استفاده از دستگاه بخور، سونا یا حمام کردن: به طور کلی هوای اطراف خود را مرطوب نگه دارید، زیرا باعث کاهش احتقان و گرفتگی راه‌های هوایی شما می‌شود. درصورت امکان بخور اسطوخودوس دهید، زیرا دارای خاصیت ضدالتهابی و ضدعفونی است.
شستشوی بینی با اسپری یا قطره‌های حاوی محلول‌های نمکی: این‌ محلول‌ها باعث مرطوب شدن مجرای بینی می‌شوند. هم‌چنین شستشوی مجاری تنفسی، میکروب‌ها را از بین می‌برد. کاملاً ایمن هستند و هر زمان که شما نیاز داشتید می‌توانید استفاده کنید.
پیاز: به عنوان یک ضدعفونی‌کننده عمل می‌کند، هم‌چنین اگر به صورت پخته‌شده مصرف شود، خلط‌آور بوده و باعث کاهش ترشحات گلو می‌شود. می‌توانید آن را به صورت سوپ درست کنید و میل کنید.
آب نمک غرغره کنید: به تسکین گلودرد کمک می‌کند. یک چهارم قاشق چای‌خوری نمک را در یک لیوان آب گرم حل کنید و چند بار در روز غرغره کنید. (در صورت داشتن فشار خون بالا در دوران بارداری در مورد غرغره کردن آب نمک احتیاط کرده و با پزشک خود در این زمینه صحبت کنید)
عسل بخورید: تحقیقات نشان داده خوردن دو قاشق عسل به تنهایی (یا ترکیب عسل با آب گرم و آب‌لیمو) برای سرکوب کردن نوعی از سرفه‌ی خشک که با سرماخوردگی و یا بعد از آن بروز می‌کند می‌تواند نسبت به شربت‌های سرفه مؤثرتر باشد.
اکالیپتوس: این گیاه به دلیل داشتن اوکالیپتول دارای خواص ضدعفونی‌کننده و خلط‌آور است. توصیه می‌شود چند بار در روز با روغن اکالیپتوس سینه‌تان را ماساژ دهید. زیرا باعث تخلیه‌ی راحت‌تر ترشحات ریه و مجار تنفسی می‌شود.
شلغم، لبو و کدوحلوایی: به صورت آب‌پز شده توصیه می‌شود.
کمپرس آب گرم: در صورتی که در اطراف چشم و سینوس‌ها احساس درد دارید، گذاشتن کمپرس آب گرم در این مواقع کمک‌کننده است.
آویشن: دارای خاصیت ضد سرفه و آرامش‌بخش است، با مشورت پزشک می‌توانید دم‌نوش آن را استفاده کنید.