تفاوتهای جنسیتی در تکوین پیش از تولد
تقریباً تمام مراحل تکوین پیش از تولد توسط سلسله مراتب بلوغ که برای تمام اعضای گونهی انسان یعنی زن و مرد مشابه است کنترل میشود. البته تفاوتهای کمی وجود دارد که مقدمات برخی تفاوتهای فیزیکی که در سنین بالاتر دیده میشوند را پایهریزی میکنند. تفاوتهای جنسیتی زیادی در تکوین پیش از تولد وجود ندارد.
گاهی بین هفتههای چهار تا هشت بعد از لقاح، جنین نر شروع به ترشح آندروژنها مینماید که شامل هورمون مردانهی تستوسترون از بیضههای اولیه است. درصورتی که این هورمون ترشح نشود یا به میزان ناکافی ترشح شود جنین از حالت نرینگی دور میشود و حتی ممکن است به سمت تکوین اندام تناسلی ماده پیش رود. جنین ماده هیچ هورمون معادلی پیش از تولد ترشح نمیکند. البته حضور تصادفی هورمون مردانه مانند برخی داروهایی که مادر مصرف میکند یا بیماری ژنتیکی به نام هیپرپلازیآدرنالمادرزادی(Congenital adrenal hyperplasia) در زمانهای حیاتی تکوین، جنین را از حالت مادگی دور میکند یا جنین ماده را به سمت نرینگی هدایت میکند. در این مواقع گاهی اندام تناسلی شبه مردانه ایجاد میشود و اغلب شاهد مردانه شدن رفتارهای بعدی فرد هستیم. چندین هورمون که بر تکوین پیش از تولد اندام تناسلی اثر میگذارند (به ویژه هورمون تستوسترون در مردها)، بر الگوی تکوین مغزی هم اثرگذار هستند و منجر به تفاوت های مغزی نامحسوسی بین زنان و مردان میشوند و بر الگوهای ترشح هورمون رشد در بزرگسالی، میزان خشونت فیزیکی و غالبیت نسبی نیمکرهي راست و چپ اثر میگذارند.
دخترها در برخی جنبههای تکوین پیش از تولد به ویژه تکوین استخوانی سریعتر پیشرفت میکنند و در زمان تولد، چهار تا شش هفته در تکوین استخوان جلوتر هستند. برخلاف تکوین سریعتر دخترها، پسرها هنگام تولد سنگینتر و بلندتر هستند و بافت ماهیچهای بیشتر و سلولهای چربی کمتری دارند.
پسرها به طرز قابل توجهی نسبت به تمام انواع مشکلات پیش از تولد آسیبپذیرتر هستند. در بارداریها تعداد جنینهای پسر نسبت به دختر بیشتر است. به ازای هر 100 جنین دختر، 120 تا 150 جنین پسر ایجاد میشود اما بیشتر پسرها اغلب خود به خود سقط میشوند. در هنگام تولد نسبت به هر 100 دختر، 105 پسر وجود دارد. پسرها همچنین بیشتر با آسیبهای هنگام تولد مواجه میشوند (احتمالاً به این دلیل که بزرگتر هستند) و ناهنجاریهای مادرزادی بیشتری دارند. همچنین به نظر میرسد جنینهای نر نسبت به متغیرهایی مانند کوکائین که ممکن است اثرات منفی بر تکوین جنین داشته باشد، حساسترند. تفاوتهای جنسی قابل توجه در آسیبپذیری نسبت به یکسری مشکلات خاص به نظر میرسد در طول زندگی ادامه داشته باشد. مردان طول عمر کوتاهتر، نرخ بالاتر مشکلات رفتاری، ناتوانیهای یادگیری بیشتر و پاسخهای منفی بیشتر به عوامل تنشزا مانند بیقراری مادر نشان میدهند. تفاوتهای ژنتیکی میتواند یک توضیح برای برخی از این تفاوتهای جنسی باشند. به دلیل اینکه بسیاری از ژنهای مسئول بیماریها یا ناهنجاریها نهفته هستند و روی کروموزوم X حمل میشوند، ژنوتیپ XX برای جنین دختر در برابر ژنهای بد نهفته که ممکن است روی یکی از کروموزومهای X باشد ایمنی بیشتری فراهم میکند. به عبارتی ژن بارزی که روی یکی ازکروموزومهای X قرار دارد به جای ژن بد نهفته بیان میشود. بهدلیل اینکه پسرها تنها یک کروموزوم X دارند احتمال بیان چنین ژنهای نهفتهای بیشتر است.