ویروس پاپیلومای انسانی (Human papiloma virus/ HPV)

عفونت ویروس پاپیلومای انسانی باعث ایجاد زگیل می‌شود. بیش از 100 نوع از این ویروس وجود دارد. انواع مختلف این ویروس سبب ایجاد زگیل در نواحی مختلف بدن می‌شود. بیش از 40 نوع مختلف این ویروس نواحی تناسلی را مورد هدف قرار می‌دهند. بیشتر عفونت‌های ویروس پاپیلومای انسانی سبب سرطان نمی‌شوند، ولی برخی از انواع ویروس پاپیلومای انسانی تناسلی، باعث سرطان دهانه‌ی رحم می‌شوند. واکسن‌های موجود در برابر ویروس پاپیلومای انسانی تناسلی که باعث زگیل تناسلی یا سرطان دهانه‌ی رحم می‌شود، محافظت ایجاد می‌کند.

علایم HPV

در بیشتر موارد، دستگاه ایمنی بدن شما عفونت ویروس پاپیلومای انسانی را قبل از ایجاد هرگونه زگیلی شکست می‌دهد. هنگامی که زگیل‌ها بروز پیدا کنند، با توجه به نوع ویروسی که دخیل است، ظاهر متفاوتی بروز می‌دهند:

زگیل تناسلی: این نوع زگیل به شکل زخم‌هایی با سطح صاف، برجستگی‌های کوچک شبیه گل کلم یا شبیه ساقه بروز پیدا می‌کند. در زنان زگیل تناسلی بیشتر در قسمت فرج ظاهر می‌شود، ولی در نواحی مقعد، دهانه‌ی رحم یا واژن نیز ممکن است دیده شود. در مردان زگیل تناسلی روی آلت و کیسه‌ی بیضه یا اطراف مقعد دیده می‌شود. زگیل تناسلی علی‌رغم خارش، به ندرت باعث درد یا ناراحتی می‌شود.
زگیل‌های معمولی: این نوع زگیل‌ها مانند برآمدگی‌های سفتی به نظر می‌رسند که معمولاً روی دست‌ها، انگشت‌ها یا آرنج‌ها دیده می‌شوند. در بیشتر موارد این زگیل‌ها به خاطر ظاهرشان آزاردهنده به نظر می‌رسند. از طرفی ممکن است دردناک و حساس به زخم شدن و خونریزی باشند.
زگیل‌های کف پا: این زگیل‌ها معمولاً روی پاشنه یا نواحی از پا که بیشترین فشار را تحمل می‌کند، ظاهر می‌شوند و اغلب دردناک هستند.
زگیل‌های صاف: این نوع زگیل‌ها ضایعاتی هستند که تیره‌تر از رنگ معمول پوست شما بوده و کمی برآمده هستند. بیشتر روی صورت، گردن یا نواحی خراشیده شده دیده می‌شوند. عفونت‌های ویروس پاپیلومای انسانی که سبب ایجاد زگیل‌های مسطح می‌شوند معمولاً کودکان، نوجوانان و جوانان را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
سرطان دهانه‌ی رحم: بیشتر موارد سرطان دهانه‌ی رحم توسط دو نوع مختلف ویروس پاپیلومای انسانی تناسلی ایجاد می‌شوند. این دو نوع ویروس معمولاً زگیل ایجاد نمی‌کنند. در نتیجه زنان معمولاً از مبتلا شدن خود باخبر نمی‌شوند. مراحل اولیه‌ی سرطان دهانه‌ی رحم معمولاً علایمی ایجاد نمی‌کند. به همین دلیل تست‌های منظم پاپ‌اسمیر برای زنان اهمیت ویژه‌ای دارد تا هرگونه تغییرات پیش سرطانی در دهانه‌ی رحم شناسایی شود. دستورالعمل‌های کنونی توصیه می‌کند که زنان در سنین بین 21 تا 29 هر سه سال تست ‌پاپ‌اسمیر را انجام دهند. زنان در سنین 30 تا 65 نیز بهتر است به انجام این تست هر سه سال یا هر پنج سال در صورتی که تست DNA ویروس پاپیلومای انسانی را هم‌زمان انجام داده‌اند، ادامه دهند. زنان بالای 65 سال نیز اگر سه تست پاپ اسمیر طبیعی داشته‌اند یا دو تست DNA ویروس پاپیلومای انسانی و تست ‌پاپ‌اسمیر بدون نتایج غیرطبیعی، می‌توانند انجام تست را متوقف کنند.

علت HPV

عفونت ویروس پاپیلومای انسانی وقتی اتفاق می‌افتد که ویروس از طریق بریدگی، خراش یا پارگی کوچک در لایه‌ی خارجی پوست شما وارد بدنتان شود. ویروس در درجه‌ی اول از طریق تماس پوست با پوست منتقل می‌شود. عفونت ویروس پاپیلومای انسانی تناسلی از طریق آمیزش جنسی، آمیزش دهانی و دیگر تماس‌های پوستی در نواحی تناسلی منتقل می‌شود. دیگر عفونت‌های ویروس پاپیلومای انسانی که منجر به زخم دهان یا نواحی تنفسی بالاتر می‌شوند، از طریق آمیزش دهانی به وجود آمده‌اند.

عوامل خطرزای HPV

عفونت‌های ویروس پاپیلومای انسانی شایع هستند و عوامل خطرزا برای این عفونت عبارتند از:

تعداد شرکای جنسی: هر چه قدر تعداد شرکای جنسی شما بیشتر باشد، احتمال ابتلای شما به عفونت ویروس پاپیلومای انسانی تناسلی بیشتر خواهد بود. داشتن رابطه‌ی جنسی با فردی که دارای تعداد زیادی شریک جنسی است نیز خطر ابتلای شما را افزایش می‌دهد.
سن: زگیل‌های معمول اغلب در کودکان رخ می‌دهد. زگیل‌های کف پا معمولاً در بزرگسالان رخ می‌دهد. زگیل‌های تناسلی اغلب در نوجوانان و بزرگسالان رخ می‌دهد.
دستگاه ایمنی ضعیف: افرادی که دستگاه ایمنی ضعیفی دارند در معرض عفونت ویروس پاپیلومای انسانی قرار می‌گیرند. دستگاه ایمنی در اثر بیماری HIV یا ایدز یا داروهای سرکوب‌کننده‌ی دستگاه ایمنی که بعد از پیوند عضو استفاده می‌شوند، تضعیف می‌شود.
پوست آسیب‌دیده: نواحی از پوست که سوراخ شده است یا باز هستند بیشتر مستعد گسترش زگیل‌های رایج هستند.
تماس شخصی: لمس زگیل شخص دیگر یا نداشتن پوشش محافظ هنگام تماس با سطحی که آلوده به ویروس است مانند دوش یا استخرهای عمومی خطر ابتلا را افزایش می‌دهد.

درمان زگیل تناسلی چیست؟

تست و تشخیصHPV

پزشک قادر است بعد از مشاهده‌ی هرگونه زگیل یا زخمی عفونت ویروس پاپیلومای انسانی را تشخیص دهد. اگر زگیل‌های تناسلی معلوم نباشند، یکی از تست‌های زیر را باید انجام دهید:

تست محلول سرکه (استیک اسید): پزشک محلول سرکه را به کار می‌برد تا نواحی تناسلی آلوده به ویروس سفید شوند. این امر باعث می‌شود تا زخم‌های مسطح که به سختی دیده می‌شوند شناسایی شوند.
تست پاپ‌اسمیر: پزشک نمونه‌ای از سلول‌های دهانه‌ی رحم یا واژن شما را جمع‌آوری می‌کند تا به آزمایشگاه فرستاده شود. تست پاپ‌اسمیر ناهنجاری‌هایی که منجر به سرطان می‌شود را آشکار می‌کند.
تست DNA: این تست DNA مربوط به انواع پرخطر ویروس پاپیلومای انسانی را که مربوط به سرطان‌های جنسی است، شناسایی می‌کند. این تست روی نمونه سلول‌هایی که از دهانه‌ی رحم گرفته شده انجام می‌شود. این تست برای زنان بالاتر از 30 سال در کنار تست پاپ‌اسمیر توصیه می‌شود.

درمان و داروی HPV

زگیل‌ها معمولاً بدون درمان از بین می‌روند، اما حتی در صورت از بین رفتن زگیل‌ها نیز ممکن است شما ناقل ویروس باشید و ویروس را به بقیه منتقل کنید.

داروهایی که برای از بین بردن زگیل‌ها استفاده می‌شوند معمولاً مستقیم روی خود زخم باید استفاده شوند و تعداد دفعات استفاده آن‌ها زیاد است تا نتیجه‌ی مطلوب حاصل شود. داروها عبارتند از:

سالیسیلیک‌اسید:داروهایی که حاوی سالیسیلیک اسید هستند لایه‌های زگیل را به مرور زمان برمی‌دارند. سالیسیلیک‌اسید برای زگیل‌های معمولی استفاده می‌شود.
ایمیکوئیمود (آلدارا،زیکلارا): این کرم، توانایی دستگاه ایمنی را برای مبارزه علیه ویروس افزایش می‌دهد. عوارض جانبی شایع این دارو قرمزی و ورم در مکان استفاده است.
پودوفیلوکس (کاندیلوکس): یک نسخه‌ی موضعی دیگر که با تخریب زگیل تناسلی نقش خود را ایفا می‌کند. این دارو سبب درد و خارش در جایی که استفاده شده می‌شود.
تری کلرواستیک‌اسید. این درمان شیمیایی زگیل‌های تناسلی را می‌سوزاند و باعث سوزش محل استعمال می‌شود.
روش‌های جراحی و انجماد: می‌توان از روش‌های منجمد کردن توسط نیتروژن مایع (سرمادرمانی)، سوزاندن با جریان الکتریکی (الکتروکوتر)، جراحی و لیزر استفاده کرد.
واکسنی به نام گارداسیل (Gardasil): فرد را در برابر انواعی از ویروس پاپیلومای انسانی که سبب زگیل تناسلی می‌شود محافظت می‌کند. این واکسن هم‌چنین در برابر انواعی از این ویروس که سبب سرطان دهانه‌ی رحم می‌شوند نیز ایمنی ایجاد می‌کند. یک واکسن دیگر به نام «سرواریکس» در برابر سرطان دهانه‌ی رحم و نه زگیل تناسلی ایمنی ایجاد می‌کند. مرکز کنترل و پیشگیری بیماری آمریکا، واکسیناسیون معمول ویروس پاپیلومای انسانی را برای دخترها و پسرهای 11 و12 ساله توصیه می‌کند. واکسن باید طی سه مرحله در عرض 6 ماه تزریق شود. اگر کودکان در سن 11 و 12 واکسینه نشوند، توصیه می‌شود که دخترها و زنان 26 سال و پسرها و مردان 21 سال واکسن را دریافت کنند. البته مردان در سن 26 سالگی نیز می‌توانند واکسن را دریافت کنند. این مرکز هم‌چنین واکسیناسیون را برای مردان بعد از 26 سالگی در صورتی که با مردان دیگر رابطه‌ی جنسی دارند و هم برای زنان و مردانی که نقص دستگاه ایمنی دارند و وقتی جوان‌تر بوده‌اند واکسینه نشده‌اند، توصیه می‌کند. این واکسن‌ها در صورتی که قبل از شروع فعالیت جنسی تزریق شوند، مفیدتر هستند.

ویروس پاپیلومای انسانی و بارداری

ارتباط قوی بین ابتلای مادر به HPV و سقط، زایمان زودرس یا سایر مشکلات بارداری پیدا نشده است. در برخی موارد تغییرات بافتی به دلیل ازدیاد هورمون‌ها در دوران بارداری بسیار افزایش پیدا می‌کند و زگیل‌ها بزرگ‌تر می‌شوند. بسته به بزرگی زگیل‌ها ممکن است درمان تا پس از زایمان به تأخیر بیفتد یا در بارداری برداشته شود. احتمال انتقال به جنین بسیار کم است و حتی در صورت ابتلای جنین به خودی خود بهبود پیدا می‌کند. در موارد بسیار نادر ممکن است نوزاد به زگیل در دستگاه تنفسی فوقانی یا عفونت در نواحی تناسلی مبتلا شود.