سرطان سینه در بارداری

خوشبختانه ابتلا به سرطان پستان در دوران بارداری بسیار نادر است و طبق تحقیقات انجام شده از هر ۳۰۰۰ نفر،

1 نفر به سرطان سینه در دوران حاملگی مبتلا می شود اما از آنجایی که امروزه بسیاری از زنان تصمیم به تأخیر در بچه دار شدن دارند، تعداد موارد جدید سرطان پستان در دوران بارداری رو به افزایش است. 

بیشتر مادران مبتلا به سرطان پستان می‎توانند بارداری خود را تا روز های آخر ادامه داده و به ندرت ممکن است برخی از مادران نیاز به پایان دادن به بارداری خود داشته باشند. 

غربالگری سرطان پستان در بارداری

به دلیل تغییرات طبیعی هورمونی که طی بارداری رخ می‏دهد، بافت پستان بزرگ و متراکم‌تر می‌شود. این تغییرات می‎تواند تشخیص توده سینه در بارداری را در معاینه یا حتی با ماموگرافی دشوار‎تر کند. 

از طرف دیگر بسیاری از مادران به خاطر ترس از عوارضی که ممکن است برایشان ایجاد شود، ترجیح می‎دهند غربالگری سرطان پستان را تا تمام شدن بارداری خود به تعویق بیندازند. 

همچنین به خاطر وجود درد سینه در بارداری که بیشتر مادران باردار آن را تجربه می‎کنند، انجام ماموگرافی در بارداری دردناک‎تر باشد. 

به خاطر وجود این چالش‎ها در انجام غربالگری سرطان پستان، توده سینه در بارداری و سرطان اغلب در مراحل پیشرفته‎تر نسبت به زمان غیر بارداری تشخیص داده می‌شود و احتمال بیشتری برای گسترش سرطان به غدد لنفاوی در این دوران وجود دارد. لذا معاینه و غربالگری سرطان پستان باید بخشی از مراقبت‎های روتین دوران بارداری و پس از زایمان باشد. 

علائم سرطان پستان در دوران بارداری

علائم و نشانه‎های معمول سرطان پستان در دوران بارداری شامل موارد زیر است:

• وجود توده سینه در بارداری یا سفت شدن قسمتی از سینه؛ 

• تغییر در اندازه، شکل یا ظاهر پستان؛  

• ترشح خون از نوک سینه؛ 

• تغییرات در پوست سینه( پرتقالی شدن پوست سینه یا قرمزی)؛

• فرورفتگی نوک سینه در بارداری؛

• درد سینه در بارداری؛

• پوسته پوسته شدن ناحیه رنگدانه‎ای پوست اطراف نوک سینه (آرئولا). 

ترشح نوک سینه در بارداری

پستان‎ها از بافت همبند، چربی، غدد و مجاری شیری تشکیل شده‎اند. با شروع بارداری، این بافت‎ها تحت تاثیر هورمون‎های بارداری قرار گرفته و فرد با تغییراتی مانند تورم، درد سینه در بارداری و افزایش سایز سینه ها روبرو می شود.

ترشح نوک سینه در بارداری مسئله نگران‎کننده‎ای برای مادران است. از اواسط بارداری به بعد، سلول‎های پستان شروع به تولید شیر کرده و درون بخش کیسه مانند آلوئول ذخیره می‎شود. 

اگرچه این اتفاق معمولا در هفته‎های پایانی بارداری رخ می‎دهد، اما گاها در اواسط بارداری فشار شیر موجود در آلوئول‏ها به حدی می‏رسد که منجر به باز شدن مجاری و ترشح نوک سینه در بارداری می‎شود که مسئله نگران‎کننده‎ای نیست. 

اما ترشح خون از نوک سینه باید جدی گرفته شود. اگر چنین ترشحاتی وجود داشته باشد، لازم است که در اولین فرصت به پزشک مراجعه شود تا ماهیت اصلی ترشحات مشخص شود. بعد از این که ترشح خون از نوک سینه تایید شد، پیگیری‎های بعدی شامل انجام سونوگرافی، ماماگرافی و ... ضرورت پیدا می‎کند. 

فرورفتگی نوک سینه در بارداری

گاهی چه در زنان و چه در مردان، به‌طور مادرزادی و با درجات مختلف نوک سینه فرو رفته است که مسئله نگران‎کننده‎ای نیست. اما شروع فرورفتگی نوک سینه در بارداری باید جدی گرفته شود. 

آیا ماموگرافی در بارداری برای غربالگری سرطان پستان ایمن است؟

دوز اشعه مورد استفاده در ماموگرافی بسیار ناچیز است و تابش روی سینه‎ها متمرکز شده است و به قسمت‎های دیگر بدن نمی‎رسد. ضمن اینکه حین انجام ماموگرافی در بارداری برای محافظت بیشتر و جلوگیری از رسیدن تابش اشعه به رحم، یک سپر سربی روی قسمت تحتانی شکم قرار داده می‌شود. 

علل سرطان سینه در بارداری

سرطان پستان در دوران بارداری زمانی رخ می‏دهد که برخی از سلول‎های بافت پستان به صورت غیر طبیعی رشد ‎کنند. این سلول‎ها سریعتر از سلول‎های سالم تقسیم می‎شوند و یک توده تشکیل می‎دهند. این سلول‎ها ممکن است از طریق بافت سینه، به غدد لنفاوی یا سایر قسمت‏های بدن پخش شوند. 

محققان عوامل هورمونی، سبک زندگی و محیطی را شناسایی کرده‎اند که ممکن است خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهد. 

هنوز مشخص نیست که چرا برخی از افرادی که هیچ فاکتور خطری ندارند به سرطان مبتلا می شوند، اما سایر افرادی که دارای فاکتورهای خطر هستند هرگز به سرطان مبتلا نمی‎شوند. 

زمینه ارثی سرطان پستان

تحقیقات نشان می‎دهد که حدود ۵ تا ۱۰ درصد از سرطان‌های سینه با جهش‌های ژنی که از نسل‌های مختلف یک خانواده منتقل می‌شود، مرتبط است. شناخته شده‎ترین ژن سرطان سینه 1 (BRCA1) و 2 (BRCA2) هستند که هر دو به طور قابل توجهی خطر ابتلا به سرطان سینه و تخمدان را افزایش می‎دهند. 

تشخیص سرطان پستان در دوران بارداری

روش‎های زیر به طور معمول در تشخیص سرطان پستان در دوران بارداری مورد استفاده قرار می‌گیرند:

سونوگرافی

سونوگرافی اولین اقدام توصیه شده در بارداری برای ارزیابی تغییرات ایجاد شده در پستان است. در سونوگرافی از اشعه استفاده نمی‌شود و انجام آن در دوران بارداری بی خطر است. 

اسکن MRI

اگرچه سونوگرافی و ماموگرافی در بارداری معمولاً بهترین روش برای تشخیص تغییرات اولیه در پستان است، اما گاهی اوقات از اسکن MRI نیز در تشخیص سرطان سینه در بارداری کمک گفته می‏شود. 

MRI با استفاده از میدان‌های مغناطیسی و امواج رادیویی مجموعه‎ای از تصاویر داخل پستان را تولید می‎کند و چون از تشعشعات در آن استفاده نمی‎شود، انجام آن در دوران بارداری بی خطر است. 

ماده کنتراست مورد استفاده در MRI می‌تواند از جفت عبور کند. این ماده باعث بروز ناهنجاری‎های جنین در حیوانات آزمایشگاهی شده است. بنابراین ، بسیاری از پزشکان در MRI دوران بارداری از ماده کنتراست استفاده نمی‎کنند. 

اقدامات دیگر مانند اسکن PET ، اسکن استخوان و اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT) ، جنین را در معرض تابش پرتو قرار می‎دهند و دوران بارداری توصیه نمی‌شوند.

نمونه برداری پستان در بارداری

نمونه برداری پستان، به برداشتن تکه‎های کوچکی از بافت پستان از ناحیه مشکوک گفته می‎شود و بافت پستان زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار می‏گیرد . 

نمونه برداری پستان در بارداری اغلب با استفاده از یک سوزن تحت بی‎حسی موضعی انجام می شود. اگر بیوپسی با سوزن نتواند پزشک را در تشخیص کمک کند، معمولاً نمونه برداری با جراحی برای برداشتن یک قطعه بزرگتر از بافت پستان انجام می‌شود.

 نمونه برداری پستان در بارداری نه تنها خطری برای مادر و جنین ایجاد نمی‎کند، بلکه در رسیدن به تشخیص درست و درمان سرطان سینه در بارداری کمک می‎کند. 

درمان سرطان سینه در بارداری

درمان سرطان سینه در بارداری به عوامل زیادی از جمله سن بارداری هنگام تشخیص سرطان پستان، نوع و شدت سرطان پستان و شرایط بالینی فرد بستگی دارد. هدف از درمان سرطان سینه در بارداری این است که ضمن ارائه موثر ترین روش درمانی ، سلامت جنین نیز حفظ شود.

اگر سرطان در هفته‎های آخر بارداری تشخیص داده شود، معمولا پزشکان درمان را تا بعد از تولد به تعویق می‌اندازند. اما در هفته‎ها و ماه‎های اول نیاز به درمان سرطان سینه در بارداری وجود دارد. 

شیمی درمانی در بارداری

بعضی از داروهای شیمی درمانی را می‏توان در دوران بارداری استفاده کرد. با این حال بهتر است شیمی درمانی در سه ماهه اول انجام نشود. زیرا ممکن است روی رشد جنین تأثیر بگذارد یا حتی باعث سقط شود. 

شیمی درمانی در سه ماهه دوم و سوم بی خطر است. بیشتر زنان تحت درمان در این مدت بچه های سالم به دنیا می‌آورند. همچنین توصیه می‎شود سه تا چهار هفته قبل از زایمان، شیمی درمانی متوقف شود تا از بروز عوارضی مانند عفونت در هنگام تولد یا بعد از زایمان جلوگیری شود. 

پرتودرمانی در بارداری

پرتودرمانی در بارداری در هر مرحله‎ای ممنوع است. زیرا حتی دوز بسیار کم آن هم ممکن است برای جنین خطرناک باشد. 

برنامه درمانی باید طوری چیده شود که تا حد ممکن از پرتودرمانی در بارداری و شیمی درمانی در بارداری جلوگیری شود یا آن را تا بعد از تولد به تأخیر بیندازد.