اختلالات غذا خوردن چیست؟

این مطلب از نظر علمی به تأیید دکتر سیده معصومه قاضی میرسعید فلوشیپ ناباروری و IVF، از پزشکان متخصص مرکز مام رسیده است.

اختلالات خوردن زمانی اتفاق می‌افتند که فرد رابطه ناسالمی با غذا، وزن یا تصویر بدنی خود داشته باشد. این مسئله می‌تواند زندگی فرد را تحت الشعاع قرار داده و افراد را بیمار کند.
شایع‌ترین انواع اختلالات خوردن عبارتند از:
•    بی اشتهایی؛
•    بولیمیا یا پرخوری عصبی.

پرخوری عصبی یا بولیمیا چیست؟

پرخوری عصبی یا بولیمیا، یک اختلال خوردن جدی و بالقوه تهدید کننده زندگی است. افراد مبتلا به پرخوری عصبی ممکن است به طور مخفیانه پرخوری کنند و سپس به روش ناسالمی تلاش ‌کنند از شر کالری اضافی خلاص شوند. به عنوان مثال، ممکن است خود را مجبور به استفراغ کنند یا از ملین‎ها، مکمل‎های کاهش وزن، دیورتیک‌ها، تنقیه پس از پرخوری، روزه گرفتن، رژیم‌های سخت یا ورزش زیاد استفاده کنند.

علل بولیمیا یا پرخوری عصبی

علت دقیق پرخوری عصبی ناشناخته است. عوامل زیادی می‌توانند در ایجاد اختلالات خوردن نقش داشته باشند، از جمله ژنتیک، سلامت عاطفی، انتظارات اجتماعی و دیگر مسائل.

عوامل خطر بروز بولیمیا یا پرخوری عصبی

دختران و زنان بیشتر از پسران و مردان در معرض ابتلا به بولیمیا هستند. پرخوری عصبی اغلب در اواخر نوجوانی یا اوایل بزرگسالی شروع می‌شود. عواملی که خطر ابتلا به بولیمیا را افزایش می‌دهند، عبارتند از:
۱- ژنتیک:
افرادی که دارای اقوام درجه یک (خواهر و برادر، والدین یا فرزندان) مبتلا به اختلال خوردن هستند، ۱۱ برابر بیشتر در معرض ابتلا به اختلال خوردن هستند. همچنین مطالعات انجام شده روی دوقلوها نشان می‌دهد که عوامل ژنتیکی حدود ۴۰ تا ۶۰ درصد خطر ابتلا به اختلالات غذا خوردن را تشکیل می‎دهند. اضافه وزن در دوران کودکی یا نوجوانی نیز ممکن است این خطر را افزایش دهد. 
۲- مسائل روانی و عاطفی:
مشکلات روانی و عاطفی مانند افسردگی، اختلالات اضطرابی یا اختلالات مصرف مواد ارتباط نزدیکی با اختلالات خوردن دارند. افراد مبتلا به بولیمیا ممکن است نسبت به خود احساس منفی داشته باشند. تغییرات عمده زندگی و تروما‌های روحی و جسمی نیز می‌توانند در بروز بولیمیا نقش مهمی ایفا کنند. مطالعات متعددی نشان داده است درصد بالایی از افراد مبتلا به اختلالات غذا خوردن، آزار جسمی، عاطفی و جنسی را در گذشته تجربه کرده اند. 
۳- رژیم گرفتن:
افرادی که رژیم غذایی دارند بیشتر در معرض خطر ابتلا به اختلالات خوردن هستند.

نشانه های بیماری بولیمیا یا پرخوری عصبی چیست؟

بسیاری از افراد ممکن است متوجه نشوند که دچار اختلال خوردن هستند. اما ممکن است علائم زیر را داشته باشند:
•    فرد زمان زیادی را صرف نگرانی در مورد وزن و فرم بدن خود می‌کند؛
•    اجتناب از معاشرت، زمانی که فرد برای غذا خوردن دعوت می‌شود؛
•    غذا خوردن زیاد؛
•    بیش از حد ورزش کردن؛
•    داشتن عادات یا روال بسیار سخت در مورد غذا؛
•    تغییرات خلق و خوی.

بیماری بولیمیا یا پرخوری عصبی با بدن شما چه می کند؟

پرخوری عصبی ممکن است باعث ایجاد عوارض جدی و حتی تهدید کننده در زندگی فرد شود. از اثرات مخرب بولیمیا بر بدن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
•    مشکلات در روابط و عملکرد اجتماعی؛
•    کم آبی بدن، که می‌تواند منجر به مشکلاتی مانند نارسایی کلیه شود؛
•    مشکلات قلبی، مانند ضربان قلب نامنظم (آریتمی قلبی) یا نارسایی قلبی؛
•    پوسیدگی شدید دندان و بیماری‌های لثه؛
•    آمنوره یا نامنظم بودن قاعدگی در زنان؛
•    مشکلات گوارشی؛
•    اضطراب، افسردگی، اختلالات شخصیت یا اختلال دوقطبی؛
•    سوء مصرف الکل یا مواد مخدر؛
•    آسیب به خود، افکار خودکشی یا خودکشی.

باروری در زنان مبتلا به بولیمیا یا پرخوری عصبی

اختلالات خوردن با کاهش شانس باردار شدن همراه هستند. تقریباً ۵۰ درصد از زنانی که با پرخوری عصبی دست و پنجه نرم می‌کنند، چرخه قاعدگی منظمی ندارند. عدم قاعدگی می‌تواند ناشی از کاهش دریافت کالری، ورزش بیش از حد و یا استرس روانی باشد.

منظور از اختلالات خوردن در بارداری چیست؟

در میان بیماری‌های روانی، اختلالات خوردن در بارداری شایع‌تر از آن چیزی است که بسیاری از پزشکان تصور می‌کنند. افزایش وزنی که به طور طبیعی طی بارداری اتفاق می‌افتد، می‌تواند ناراحت کننده باشد. به خصوص اگر فرد قبل از بارداری اعتماد به نفس پایینی داشته باشد یا با تصویر ذهنی بدن خود مشکل داشته باشد. تحقیقات در مورد بروز اختلالات خوردن در بارداری بسیار محدود است. علاوه بر فقدان نسبی مطالعات، نتایج مطالعاتی که انجام می‌شوند نیز ممکن است به دلیل عدم تمایل بسیاری از زنان باردار به اعتراف به اختلالات خوردن نادرست باشد. 
زنان باردار ممکن است به دلیل احتمال آسیب رساندن به نوزادشان، احساس گناه و شرم شدیدی را تجربه کنند. آن ها همچنین از قضاوت دیگران می‌ترسند. در نتیجه، ممکن است یا تمایلی به افشای مشکل خود نداشته باشند ، یا در بسیاری از موارد ممکن است باور نداشته باشند و حتی اعتراف نکنند که مشکلی دارند.
برخی تخمین‌ها نشان می‌دهند که اختلالات غذا خوردن از جمله بولیمیا حدود پنج تا هشت درصد از زنان باردار را تحت تأثیر قرار می‌دهد. مطالعه‌ای که بر روی ۵۴ زن در دوره‌ی پس از زایمان انجام شده بود، نشان داد که تقریباً ۲۸ درصد زنان دارای ویژگی‌های روانی و رفتاری مرتبط با اختلالات غذا خوردن بودند، اما تنها در سوابق پزشکی یک نفر از آن‎ها سابقه اختلالات خوردن ذکر شده بود.
کسانی که سابقه این بیماری را دارند، در دوران بارداری و پس از زایمان در معرض خطر عود زیادی هستند که می‌تواند منجر به رفتارهای مضری برای بارداری و جنین مانند محدود کردن غذا، ورزش بیش از حد، پرخوری و پاکسازی سریع معده شود. توجه به تغذیه خوب در دوران بارداری و به دست آوردن وزن مناسب در ویزیت‌های قبل از زایمان می‎تواند برای زنانی که روابط چالش برانگیزی با غذا و بدن خود دارند، اهمیت زیادی داشته باشد. 
اگر فرد اختلال خوردن یا مشکلاتی با تصویر بدن داشته باشد، توصیه می‎شود که بارداری را به تعویق انداخته و ابتدا به دنبال درمان اختلال خوردن خود باشند.

علل اختلالات خوردن در بارداری

گاهی اوقات، اختلالات خوردن مانند پرخوری عصبی یا بی‌اشتهایی، می‌تواند برای اولین بار در دوران بارداری ایجاد شود. بسیاری از پشتوانه‌های روان‌شناختی اختلالات غذا خوردن به کنترل و تصویر منفی ذهنی فرد از بدن خود مربوط می‌شود. در طول بارداری، بدن زنان به گونه‌ای تغییر می‌کند که دیگر تحت کنترل فرد نیست. برای افرادی با مشکلات تصویر بدنی دست و پنجه نرم می‎کنند، حتی اگر وزن مناسبی داشته باشند، بارداری می‌تواند از نظر روانی واقعاً پیچیده باشد و آن‌ها را با چالش‌های زیادی رو به رو کند.

عوارض بیماری بولیمیا در بارداری

داشتن بولیمیا در بارداری می‎تواند خطر ابتلا به موارد زیر را افزایش دهد:
•    محدودیت رشد داخل رحمی؛
•    سقط جنین؛
•    عوارض زایمانی؛
•    زایمان زودرس؛
•    مشکلات تنفسی هنگام تولد برای نوزاد؛
•    مشکلات مربوط به شیردهی؛
•    تاخیر در رشد؛
•    وزن کم هنگام تولد.
همچنین فرد، در معرض خطر ابتلا به افسردگی پس از زایمان نیز قرار دارد. زنانی که مراقبت‌های دوران بارداری مناسب را دریافت کنند و اختلال خوردن خود را تحت کنترل داشته باشند، بارداری و نوزادی سالم و طبیعی خواهند داشت.

درمان بولیمیا در بارداری

برای یک زن باردار مبتلا به اختلال خوردن، دوره های درمانی مختلفی وجود دارد. بسته به شدت اختلال او ممکن است به یک متخصص زنان و زایمان، روانپزشک، روانشناس، مشاور یا متخصص تغذیه پرخطر ارجاع داده شود و گاهی اوقات ممکن است نیاز به درمان دارویی باشد. در بیشتر موارد، متخصص زنان و زایمان به فرد توصیه می‌کنند که داروهای ضدافسردگی مصرف کند.