تغییرات جنین و مادر در هفته چهلم بارداری

آنچه برای فرزند شما در هفته چهلم بارداری اتفاق می افتد:

جنین شما در هفته چهلم بارداری حدود 52 سانتی‌متر قد و وزنی معادل با 3300 گرم دارد و ناخن‌ها و موهای او همچنان تا آخرین لحظه درحالل رشد  هستند. در حالی‌که تمامی استخوان‌هایش تا این هفته در حال سفت شدن می‌باشند، اما استخوان‌های جمجمه‌ی او هنوز در هفته 40 بارداری از هم جدا هستند تا در هنگام عبور از کانال زایمان بتوانند خود را تطبیق دهند و به راحتی عبور کنند. پس از زایمان طبیعی سر جنین کمی مخروطی می‌شود که دلیل آن همین موضوع است و در طی چند روز اول  پس از تولد این مورد رفع می‌شود و جای هیچگونه نگرانی نیست.
موهای کرکی که بدن فرزندتان را پوشانده بود کمتر شده و پوست او نرم و صاف می‌شود.
زمانی که فرزندتان به دنیا بیاید امکان دارد رنگ بدنش آبی باشد یا حتی روی قسمت‌هایی از بدنش خون باشد که جای نگرانی نیست و این مسائل به دلیل جدا شدن جفت و عبور جنین از مجرای زایمان است. سر فرزندتان دارای دو محل نرم به نام «فونتانل» می‌باشد که به زایمان آسان کمک می‌کند. فونتانل قدامی بین 8 تا 15 ماهگی و فونتانل خلفی بین 3 تا 4 ماهگی  بسته می‌شود.
بینایی او در زمان تولد یا همان هفته 40 بارداری تا قدری تکامل یافته که تنها تا 3 سانتی‌متری خود را قادر است ببیند. بنابراین او نمی‌تواند چهره‌ی شما را ببیند و اگر در هفته‌های آخر بارداری شما و همسرتان با او صحبت کرده باشید، از روی صدا که برایش شناخته‌شده است، می‌تواند شما را تشخیص دهد.
شما متوجه می‌شوید که او پس از تولد هنوز تمایل به وضعیت جنینی داخل رحم دارد و دست و پاهایش را جمع می‌کند. دلیل این موضوع آن است که پس از 9 ماه قرار گرفتن در آن وضعیت او به زمان نیاز دارد تا متوجه شود دیگر درون رحم نبوده و جا به حد کافی برای باز کردن دست و پا دارد. بنابراین احتمالا فرزندتان از قنداق شدن لذت ببرد، چرا که یادآور محیط درون رحم می‌باشد.

در بدن شما در طول این هفته چه تغییراتی اتفاق می افتد؟

با وجود اینکه علم پزشکی پیشرفت بسزایی کرده است، اما تعیین زمان دقیق تولد هنوز هم مبهم است. امکان دارد زایمان زودتر از زمانی که تخمین زده شده صورت گیرد که معمولا به دلیل این است که روز بسته شدن نطفه اشتباه تشخیص داده شده و طول مدت حاملگی صرفا بر اساس اولین روز آخرین قاعدگی محاسبه شده باشد و سونوگرافی از نیمه‌ی اول بارداری در دست نباشد. عکس این مطلب نیز صادق است، یعنی زمانی که بارداری از روز تخمین زده شده بیشتر طول بکشد. اگر شما در این هفته زایمان نکنید و وارد هفته‌ی 41 شوید به زایمان شما دیرشده می‌گویند. در این صورت برای سلامت جنین یک تست انجام می‌شود که تست زیستی ـ فیزیكی و یا BPP نامیده می‌شود. این تست شامل این موارد است:
•    انجام سونوگرافی و مشاهده‌ی حركات كلی بدن؛
•    تنفس جنین؛
•    تون عضلات (میزان كشیدگی طبیعی عضلات كه با بررسی باز و بسته كردن دست یا كشیدن و رها كردن عضله‌ها تعیین می‌شود)؛
•    حجم مایع آمنیوتیك اطراف او (كه نشان‌دهنده‌ی وضعیت جفت است)؛
•    بیست دقیقه بررسی دقیق ضربان قلب.
امکان دارد از تست BPP جایگزین هم استفاده شود كه شامل موارد زیر است:
•    بررسی ضربان قلب كودك به وسیله‌ی دستگاه مخصوص؛
•    بررسی حجم مایع آمنیوتیك به وسیله‌ی سونوگرافی.
این تست‌ها معمولا هر هفته دو بار انجام خواهند شد. در صورتی که یکی از این تست‌ها دارای مشکل باشد، پزشک شما تصمیم می‌گیرد تا زایمان شما در اولین فرصت انجام شود.
در طول زایمان باید هم‌زمان با شروع هر انقباض زور بزنید و در بین انقباضات رحمی استراحت کنید. پس از خروج جنین نیز برای خروج جفت باید مقداری زور بزنید. شاید در طی زایمان به قدری از نظر روحی تحت فشار باشید که دوست داشته باشید گریه کنید. بهتر است احساسات خود را تخلیه کرده و خجالت نکشید، زیرا همین احساسات اگر در زمان مناسب بروز نکنند، امکان دارد پس از زایمان در افسردگی شما نقش داشته باشند. اگر انقباضات براکستون‌هیکس را تجربه کردید بهتر است برای رهایی از درد دوش آب ولرم بگیرید. در هفته‌ی پایانی زمانی که روی پا بایستید احساس فشار در لگن خواهید کرد، زیرا ماهیچه‌ها برای تحمل وزن شما مجبورند منقبض شوند. بنابراین داشتن استراحت کافی می‌تواند از دردهای شما بکاهد. در زمان زایمان با هر زوری که می‌زنید سر جنین در مجرای واژن دیده می‌شود و دوباره به عقب برمی‌گردد. زمانی که سر فرزندتان مشاهده شد و دیگر به عقب برنگشت اصطلاحا می‌گویند جنین کرون کرده است. زمانی که سر جنین به قدری پایین آمد که مجرای واژن کاملاً باز شد، شما احساس سوزش یا درد تیرکشنده‌ای خواهید کرد که مانند حلقه‌ی آتش است. هرگاه این درد را حس کردید زور زدن را متوقف کنید. اگر با وجود این سوزش شما به زور زدن ادامه دهید احتمال اپیزیاتومی (برشی که حین زایمان در ناحیه‌ی واژن زده می‌شود) را افزایش می‌دهید.
این حس سوزش فقط برای چند لحظه بوده و آن ناحیه بی‌حس می‌شود. دلیل این سوزش به خاطر کشیده شدن بافت واژن با سر جنین است و وقتی نازک شد اعصاب آن ناحیه را بلوکه می‌کند و باعث بی‌حسی طبیعی می‌شود.
اما چه زمانی شما می‌توانید بگویید که کیسه‌ی آمنیوتیک پاره شده است (پاره شدن کیسه آب)؟ مایع آمنیوتیک معمولاً بی‌رنگ و بی بو است. اگر متوجه شدید مایع خارج شده زرد است و بوی آمونیاک می‌دهد احتمالا ادرار شما است.
روش دیگر این است که در زمان خروج مایع شما تمرینات «کگل» را انجام دهید اگر با این روش، مایع بند آمد باز هم نشان‌دهنده‌ی ادرار بوده و در غیر این صورت مایع آمنیوتیک می‌باشد.
اگر کیسه‌ی آب شما پاره شد و مایع سبز یا قهوه‌ای بود هر چه سریع‌تر با پزشک خود تماس بگیرید. زیرا نشان‌دهنده‌ی حرکات روده‌ای جنین و دفع مکونیوم (اولین مدفوع جنینتان) می‌باشد که برای سلامتی او بسیار خطرناک است.

فعالیت‌های هفته چهلم بارداری:

•    در هفته 40 بارداری همچنان الویت اول برای شما استراحت است؛
•    فیلم‌های مورد علاقه‌ی خود را تماشا کنید، رمان و مجله بخوانید و بخوابید؛
•    خوردن مایعات را فراموش نکنید؛
•    اگر در هفته چهل ام بارداری هنوز هم سر کار می‌روید بهتر است دیگر مرخصی گرفته و در خانه بمانید و انرژی خود را برای روز زایمان حفظ کنید. حتی ممکن است در محل کار با درد زایمان روبه رو شوید که بهتر است جلوی این اتفاق را بگیرید.

نگران نباشید:

در طول زایمان برای کنترل سلامت فرزندتان، صدای قلب او معمولا هر نیم ساعت یکبار کنترل می‌شود. اگر تعداد ضربان قلب او کمتر از 120 و یا بیشتر از 160 ضربه در دقیقه شود می‌تواند به علت کاهش خون‌رسانی به فرزندتان از طریق جفت باشد. معمولا توصیه می‌شود در این موارد مادر به پهلوی چپ بخوابد و با ماسک اکسیژن تنفس کند تا ضربان قلب جنین طبیعی شود. زمانی که فرزندتان به دنیا آمد او را فقط برای چند لحظه در آغوش شما می‌گذارند و برای انجام آزمایشات او را از شما جدا می‌کنند. برخی از مادران نگران می‌شوند که شاید جنینشان مشکلی داشته که سریعا او را جدا کرده و برده‌اند. اما هیچ جای نگرانی نیست. یکی از تست‌های مهم پس از تولد تست «آپگار» می‌باشد که شامل ارزیابی ضربان قلب، تنفس، تون عضلانی، رفلکس‌ها و رنگ بدن می‌باشد و پس از 5 دقیقه مجددا این تست را اجرا می‌کنند. به هر مورد 2 نمره تعلق می‌گیرد و نهایتا از 10، نمره‌ای به جنین شما می‌دهند که هر چه بالاتر باشد نشان‌دهنده‌ی سلامت جنین شماست.
امکان دارد آنتی‌بیوتیک در چشم‌هایش بریزند تا اگر باکتری در کانال زایمان وارد چشم‌ها شده از بین برود و گسترش نیابد. همچنین در بدو تولد ویتامین k برای عملکرد صحیح لخته‌سازی تزریق می‌شود، زیرا در هفته‌ی اول تولد فاکتورهای انعقادی هنوز تشکیل نشده‌اند.
اولین واکسن که در بیمارستان تزریق می‌شود واکسن هپاتیت ب می‌باشد.

بایدها:

شیردهی یکی از فعالیت‌های طبیعی بوده اما می‌تواند با سختی همراه باشد. خصوصا در روزهای اول تولد، شما باید مهارت‌های شیردهی را بیاموزید.
در هفته چهل بارداری که نزدیک به زایمان هستید از یک مادر که شیردهی موفق داشته کمک بگیرید، اما اگر مشکلات جدی مانند زخم سینه دارید، باید به پزشک مراجعه کرده و مشاوره‌ی شیردهی بگیرید.

نبایدها:

نباید بلافاصله پس از زایمان به فکر کاهش وزن باشید و لازم است در این مورد حتما با پزشک خود مشورت کنید. خصوصا اگر خودتان به فرزندتان شیر می‌دهید، کاهش وزن را باید به تعویق بیاندازید تا شیرکافی برای او داشته باشید.
فراموش نکنید که در دوران شیردهی بدن شما روزانه به 500 کالری بیشتر از حد معمول نیاز دارد، بنابراین باید در هفته به هفته دوران شیردهی به اندازه‌ی کافی غذا مصرف کنید.

پیشنهاد ما به شما برای بهبود شرایط، در این دوران:

اگر تمایل دارید زودتر انقباضات رحمی شما شروع شود، با توجه به ادعای برخی از خانم‌های باردار پیاده‌روی سبک و خوردن چای برگ تمشک تا حدودی مؤثر هستند. اما اگر کارساز هم نباشند، پیاده‌روی باعث نشاط شما خواهد شد. همچنین پیاده‌روی باعث تقویت عضلات، تنظیم قندخون، تقویت قلب و ریه‌ها و تقویت روحیه می‌شود؛
در انتخاب مسیر پیاده‌روی دقت کنید که کوتاه بوده و در فواصلی دارای محلی برای استراحت و رفتن به توالت باشد؛
در طول هفته به هفته باردری برای فرزندتان لباسی تهیه کنید که کمی برایش گشاد باشد، خصوصا در ناحیه‌ی بند ناف تا باعث آزار فرزندتان نشود؛
اگر فرزند دیگری دارید قبل از رفتن به بیمارستان، حتما شرایط را برایش توضیح دهید تا در نبود شما نگران نشود؛
به علائم زایمان در هفته چهلم بارداری دقت کنید و در صورت مشاهده مشکلی حاد به پزشک یا ماما خود اطلاع دهید؛
در چهل هفتگی شما هر لحظه ممکن است با علائم نزدیک شدن به زایمان طبیعی رو به رو شوید؛
اگر متوجه حرکات زیاد جنین در هفته های آخر بارداری شدید نگران نباشید و برای رفع نگرانی با پزشک و ماما خود مشورت کنید تا آن ها وضعیت جنین در هفته چهلم بارداری را بررسی کنند؛
یکی از مواردی که در برخی از مطالعات برای شروع انقباضات منظم رحمی و درد زایمان پیشنهاد شده داشتن رابطه‌ی جنسی است. مایع منی دارای پروستاگلندین است و رسیدن به ارگاسم باعث تحریک انقباضات رحمی و شروع  درد زایمان می‌شود. در طول بارداری هفته به هفته خود سعی کنید با انقباضات رحمی آشنایی نسبی پیدا کنید.