دکولمان جفت (جدا شدن زودرس جفت)

آیا جفت جدا می‌شود؟

جدا شدن جفت یک عارضه‌ی غیرشایع ولی جدی در بارداری است. این عارضه معمولاً به طور اتفاقی رخ می‌دهد و اگر به موقع درمان نشود جان مادر و جنین به خطر می‌افتد. حدود یک درصد زنان باردار این مشکل را تجربه می‌کنند. جفت، ساختاری است که طی بارداری درون رحم تکامل پیدا می‌کند و تغذیه‌ی کودک در حال رشد را فراهم می‌کند. اگر جفت قبل از زایمان از دیواره‌ی داخلی رحم جدا شود (به طور کامل یا تا حدی) دکولمان گفته می‌شود. دکولمان می‌تواند جنین را از اکسیژن و مواد غذایی محروم کرده و باعث خونریزی شدید در مادر شود.

علایم جدا شدن جفت در بارداری چیست؟

دکولمان معمولاً در سه‌ماهه‌ی آخر بارداری به خصوص در هفته‌های آخر قبل از زایمان رخ می‌دهد. علایم و نشانه‌های زودرس شامل:

• خونریزی واژینال (در 20 درصد موارد خونریزی مشاهده نمی‌شود)؛
• درد شکمی؛
• کمردرد؛
• حساسیت به لمس رحم؛
• انقباضات رحمی سریع؛
• ضربان غیرطبیعی جنین.

درد شکمی و کمردرد اغلب به طور ناگهانی شروع می‌شوند. مقدار خونریزی واژینال بسیار متغیر بوده و لزوماً به مقدار جدا شدن جفت از دیواره‌ی داخلی رحم بستگی ندارد. اگر خون توسط جفت درون رحم به دام بیفتد، حتی با وجود جدا شدن شدید جفت، خونریزی مشاهده نخواهد شد. در برخی موارد دکولمان به تدریج پیشرفت می‌کند و خونریزی بسیار خفیف و متناوب شده و رشد جنین نیز در حد مورد انتظار نخواهد بود و ممکن است سایر عوارض مانند الیگوهیدرامنیوس (کاهش مایع آمنیوتیک) نیز مشاهده شود. با مشاهده‌ی هر یک از علایم ذکر شده سریعاً باید به بیمارستان مراجعه شود.

علت جدا شدن جفت در بارداری چیست؟

اغلب علل دکولمان ناشناخته هستند. اما علل احتمالی شامل صدمه وارد شده به شکم از بیرون مانند تصادف با اتومبیل یا سقوط از ارتفاع یا ازدست دادن سریع مایع آمنیوتیک است.

چه عواملی در جدا شدن جفت در بارداری مؤثر است؟

عوامل مختلفی می‌توانند احتمال دکولمان را افزایش دهند که شامل این موارد است:

• سابقه‌ی دکولمان در بارداری قبلی؛
• فشار خون بالا به صورت مزمن یا ناشی از بارداری؛
• صدمه به شکم؛
• مصرف مواد مخدر مانند سیگار یا کوکائین و غیره؛
• پاره شدن زودرس پرده‌های جنینی؛
• اختلالات انعقادی؛
• بارداری چندقلویی؛
• سن مادر دکولمان در زنان مسن شایع‌تر است به خصوص پس از 40 سالگی؛
• وجود ناهنجاری در رحم.

جدا شدن جفت در حاملگی چه عوارضی دارد؟

دکولمان می‌تواند تهدید‌کننده‌ی زندگی مادر و جنین باشد.

عوارض دکولمان برای مادر:

• شوک به علت از دست دادن خون؛
• مشکلات انعقادی؛
• نیاز به تزریق خون؛
• نارسایی کلیه یا سایر ارگان‌ها.

عوارض دکولمان برای جنین:

• محرومیت از اکسیژن و مواد مغذی؛
• تولد نوزاد زودرس؛
• مرده‌زایی.

پس از تولد نوزاد خونریزی از محل اتصال جفت محتمل است. اگر خونریزی کنترل نشود ممکن است هیسترکتومی (در آوردن کامل رحم) به صورت اورژانسی صورت گیرد.

چگونه جدا شدن جفت در بارداری را تشخیص می‌دهند؟

برای تشخیص دکولمان چندین اقدام صورت می‌گیرد که شامل این موارد است:

• سونوگرافی؛
• علایم بیمار مانند درد و خونریزی و غیره؛
• معاینه‌ی فیزیکی برای لمس رحم یا سختی آن؛
• آزمایش خون؛
• ارزیابی مداوم جنین.

آیا جدا شدن جفت در حاملگی درمان دارد؟

اتصال مجدد جفت به دیواره‌ی رحم غیرممکن است. گزینه‌های درمان به طور کلی بر اساس میزان جدا شدن جفت، محل جدا شدن و سن بارداری صورت می‌گیرد.

• جنین هنوز به بلوغ کافی نرسیده باشد: اگر دکولمان خفیف باشد ضربان قلب جنین طبیعی است و هنوز زود است که جنین به دنیا بیاید (به طور کلی قبل از هفته‌ی 34) که ممکن است مادر در بیمارستان بستری شود. اگر خونریزی متوقف شود و شرایط جنین طبیعی باشد، مادر می‌تواند در منزل نیز استراحت کند. در برخی موارد ممکن است دارویی برای بلوغ سریع‌تر ریه‌ها تجویز شود و زایمان سریع‌تر انجام شود. در مواردی که دکولمان شدید باشد تقریباً 15 درصد به مرگ جنین منجر می‌شود.
• جنین تقریباً بلوغ نهایی را کسب کرده باشد: اگر جنین تقریباً رسیده باشد (به طور کلی پس از هفته‌ی 34 بارداری) و دکولمان خفیف به نظر برسد، زایمان طبیعی می‌تواند با نظارت دقیق صورت گیرد. اگر دکولمان پیشرفت کند یا سلامتی مادر و جنین به خطر بیفتد، سریعاً سزارین اورژانسی انجام می‌شود. اگر خونریزی شدید باشد، مادر نیاز به تزریق خون خواهد داشت.

چگونه از جدا شدن جفت در حاملگی جلوگیری می‌کنند؟

به طور کلی از دکولمان جفت نمی‌توان جلوگیری کرد اما با کاهش برخی عوامل خطر می‌توان احتمال بروز آن را کاهش داد. به عنوان مثال ترک سیگار و سایر مواد مخدر و کنترل فشار خون در موارد ابتلای مادر به فشار خون بالا می‌تواند مؤثر باشد. اگر هرگونه صدمه‌ای از خارج به شکم مادر وارد شد باید سریعاً به پزشک مراجعه کرده و تحت بررسی قرار گیرد.