اسکلروتراپی چیست؟

اسکلروتراپی نوعی درمان است که طی آن ماده ای به داخل کیست، عروق خونی یا عروق لنفاوی تزریق می شود که سبب انقباض و کوچک شدن آن عضو می گردد.
ماده ای که در روش اسکلروتراپی از آن استفاده می شود، یک محلول تحریک کننده به نام اسکلروزانت است که حاوی محلول هیپرتونیک کلرید سدیم، سدیم تترا دسیل سولفات و پلی دوکانول می باشد و به طور مستقیم به داخل عروق یا غدد لنفاوی تزریق می گردد.

چگونه می توان از اسکلروتراپی در درمان اندومتریوز استفاده کرد؟

اسکلروتراپی تخمدان، یک روش کاربردی برای درمان اندومتریوز و درمان ناباروری ناشی از آن است. در اسکلروتراپی برای درمان اندومتریوز، فرد تحت هدایت سونوگرافی ترانس واژینال قرار می گیرد؛ بدین صورت که تحت هدایت سونوگرافی با سوزن پونکسیون، کیست اندومتریوما تخلیه شده و به واحد سیتولوژی ارسال می شود، سپس با نرمال سالین داخل کیست شستشو داده می شود تا مایع شفاف گردد. بعد از این مرحله با سوزن پونکسیون, اتانول ۹۵ درصد به داخل کیست تزریق می گردد. سپس الکل تخلیه شده و تنها به میزان5cc  در محل باقی گذاشته می شود و آنتی بیوتیک پروفیلاکسی نیز برای بیمار تجویز می گردد.
اسکلروتراپی تخمدان با روش دیگری نیز انجام می گردد که شامل تزریق اتانول ٪۹۵ به داخل کیست اندومتریوما و سپس آسپیره کردن (کشیدن) مجدد می باشد. این روش درمان اندومتریوز با اسکلروتراپی تخمدان به این صورت است که انجام اسکلروتراپی ترانس واژینال تحت بی حسی سطحی و گاید سونوگرافی انجام می گیرد و جراح در صورت مشاهده ضایعات اندومتریوز، با سوزن پانچر مخصوص ابتدا وارد ضایعات شده و آسپیریشن را انجام می دهد، سپس حدود ۸۰٪ از حجم، آسپیره شده و تا حداکثر ۱۰۰ میلی لیتر اتانول ۹۵٪ وارد ضایعه می شود. جهت کاهش عود مجدد کیست، بهتر است الکل در تخمدان باقی بماند. در این روش، بیماران به مدت حداقل ۳ ساعت بستری و تحت نظر خواهند بود.

مقایسه دیگر روش های درمان اندومتریوز با اسکلروتراپی تخمدان:

در مطالعات مشخص شده است که بهترین روش برای بررسی شدت و وسعت ضایعات اندومتریوز، سونوگرافی و MRI است. بعد از تشخیص اولیه، بنابر شدت درگیری و علائم بیماری روش درمانی مناسب انتخاب می‌شود و در صورتی که بیمار اندیکاسیون داشته باشد، لاپاروسکوپی جهت درمان پیشنهاد می‌شود.
دو روش درمانی کوتریزاسیون و سیستکتومی حین جراحی لاپاراسکوپی جهت برداشتن کیست اندومتریوما مورد استفاده قرار می‌گیرد. در صورتی که سایز کیست کمتر از 3 سانتی‌متر باشد و حفظ باروری برای فرد اهمیت زیادی داشته باشد، کوتریزاسیون روش بهتری است. در این روش ذخیره تخمدانی فرد کمتر کاهش پیدا می کند اما احتمال عود و برگشت کیست وجود دارد.
در صورتی که کیست بزرگ‌تر از 3 سانتی‌متر باشد، سیستکتومی استفاده می‌شود. در این روش بافت بیشتری از تخمدان برداشته می‌شود؛ بنابراین بعد از جراحی ممکن است ذخیره تخمدانی فرد کاهش پیدا کند. به همین علت قبل از جراحی به زنان و دختران مجرد توصیه می‌شود تخمک‌های خود را فریز کنند. در این روش احتمال عود مجدد کیست بسیار کم است.
اسکلروتراپی روش درمان جایگزین نیست و فقط در صورتی که توده با سایز کوچک و ایزوله بدون درگیری عمقی لگن وجود داشته باشد، به ویژه در مواردی که اندومتریوز درمان شده فرد دوباره عود کرده باشد، پیشنهاد می‌شود.
لازم است اشاره کنیم که تصمیم گیری درمورد روند درمان و انتخاب مناسب ترین روش برای درمان اندومتریوز ، بر اساس شرایط بالینی بیمار بوده و برعهده پزشک می باشد.

مراقبت قبل و بعد از انجام اسکلروتراپی تخمدان:

توصی می شود به مدت ۹-۷ روز قبل و ۴-۳ روز پس از عمل از مصرف داروهای رقیق کننده خون، آسپرین، روغن ماهی، ویتامین، ایبوپروفن و غیره، خودداری کنید (اگر این موارد را پزشک تجویز کرده است، ابتدا از پزشک خود سوال کنید). اگر داروهایی را روزانه مصرف می‌کنید از پزشک خود بپرسید که آیا می‌توانید در روز عمل نیز آن ها را مصرف کنید.
ممکن است پزشک از شما بخواهد که داروهایی جهت آماده‌سازی روده مصرف کنید که موجب تخلیۀ روده‌ها ‌شود. در روز جراحی پس از عمل، به هیچ عنوان رانندگی نکنید و به مدت یک هفته از ورزش کردن و بلند کردن اجسام سنگین‌تر از ۱۰ کیلوگرم اجتناب کنید.