تاثیر چاقی بر باروری مردان

آیا چاقی بر قدرت باروری مردان تأثیر دارد؟! سبک زندگی کم تحرک و رژیم غذایی نامطلوب با توجه شیوه زندگی امروزی، منجر به افزایش تعداد کودکان و بزرگسالان دارای اضافه وزن و چاقی شده است. طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی (WHO) در سال 2005، تقریباً 6/1 میلیارد بزرگسال دارای اضافه وزن بوده و 400 میلیون بزرگسال نیز چاق بودند. 

همچنین گزارش شده که کیفیت اسپرم و قدرت باروری مردان در 50 سال گذشته با کاهش مواجه شده است. نکته جالب توجه این است که این کاهش قدرت باروری در مناطقی با میزان شیوع چاقی کم، گزارش نشده است. در نتیجه، از آنجا که این کاهش قدرت باروری به موازات افزایش نرخ چاقی اتفاق افتاده است، بنابراین احتمالا چاقی می تواند یکی از علل ناباروری مردان و کاهش قدرت باروری آن ها باشد. 

ارتباط چاقی و اضافه وزن با ناباروری مردان:

نتایج چندین مطالعه نشان می دهد که پارامترهای مختلف اسپرم در مردان دارای اضافه وزن، با نرخ بالاتری غیر طبیعی بوده و میزان ناباروری در زوج هایی که مرد دارای چاقی است، افزایش می یابد.
چاقی و اضافه وزن با چندین مکانیسم مختلف، به طور مستقیم و یا غیرمستقیم، ممکن است منجر به ناباروری مردان شود. 

از جمله این مکانیسم ها می توان به ایجاد تغییر در سطح هورمون ها، افزایش دمای کیسه بیضه و در نهایت اختلال در پارامترهای تولید اسپرم (مانند کاهش تعداد اسپرم، غلظت، تحرک و در کل، کیفیت اسپرم و همچنین افزایش میزان شکست DNA اسپرم اشاره کرد. 
در مردان چاق، سطح تستوسترون و گنادوتروپین پایین بوده و سطح هورمون استروژن زیاد می باشد. کاهش سطح آندروژن بر اساس میزان چاقی متفاوت است. به طور کلی بالا با تعداد اسپرم، غلظت اسپرم، مورفولوژی اسپرم و تعداد اسپرم های متحرک، رابطه معکوس دارد.
لپتین و گرلین هورمون هایی هستند که بر تنظیم وزن بدن و رفتارهای غذایی تأثیر می گذارند. تحقیقات نشان داده اند سطح لپتین سرم، که در مردان نابارور چاق زیاد است، با مورفولوژی غیرطبیعی اسپرم، غیرطبیعی بودن میزان FSH، LH و پرولاکتین ارتباط مستقیم دارد و باعث کاهش تعداد اسپرم، تحرک اسپرم و سطح تستوسترون سرم می گردد. هنوز تحقیقات زیادی در مورد تاثیر سطح هورمون گرلین بر ناباروری مردان انجام نشده است.
چاقی همچنین از طریق کاهش سطح تستوسترون و افزایش سطح برخی از سیتوکین های پیش التهابی، می تواند منجر به اختلال نعوظ گردد. در مردانی که دارای اضافه وزن می باشند، به دلیل کاهش فعالیت بدنی و نشستن طولانی مدت، دمای بیضه افزایش می یابد که این امر باعث اختلال در فرآیند تولید اسپرم می شود.
بین چاقی، سندرم متابولیک، دیابت نوع 2، سطح تستوسترون سرم و SHBG (گلبوین باند شده به هورمون جنسی) رابطه ای چند جانبه وجود دارد.
داشتن رژیم غذایی مناسب و فعالیت فیزیکی به دلیل کاهش وزن بدن، سطح تستوسترون و غلظت اسپرم را بهبود می بخشد. با این اینکه مطالعات انجام گرفته در مورد این موضوع، هنوز بسیار محدود است، اما تأثیرات احتمالی کاهش وزن در موفقیت آمیز بودن درمان ناباروری مردان دارای اضافه وزن را نباید نادیده گرفت.

آیا چاقی و اضافه وزن مردان بر سلامت جنین نیز تأثیر دارد؟

میزان چاقی در مردانی که در سن باروری قرار دارند طی 30 سال گذشته تقریباً سه برابر شده است و این آمار همزمان با افزایش ناباروری مردان در سراسر جهان است. همانطور که پیش تر اشاره کردیم، چاقی می تواند باعث اختلال در قدرت باروری مردان و فاکتورهای مردانه از طریق تغییر در عملکرد غدد درون ریز، ایجاد بیماری های همراه و تاثیر مستقیم بر فرآیند تولید اسپرم شده و در نهایت منجر به ناباروری مردان گردد.
تحقیقات اخیر نشان داده است که چاقی پدر می تواند با استفاده از برنامه ریزی مجدد اپی ژنتیک سلول های بنیادی اسپرماتوگونی (سلول های پیش ساز اسپرم)، بر فنوتیپ (خصوصیات قابل مشاهده یک موجود مانند صفات ظاهری، بالینی، بیوشیمیایی یا مولکولی) فرزندان تأثیر بگذارد. 

چاقی علاوه بر کاهش کیفیت اسپرم، ساختار فیزیکی و مولکولی سلول های زایای موجود در بیضه ها و در نهایت، اسپرم های بالغ را تغییر می دهد.
داده های اخیر نشان داده است که چاقی مردان همچنین باعث اختلال در متابولیسم و سیستم تولیدمثلی فرزندان می شود که نشان دهنده انتقال شاخص سلامتی پدر به نسل بعدی می باشد که احتمالاً به واسطه وجود مشکل در اسپرم اتفاق می افتد و با افزایش اختلالات طیف اوتیسم، چاقی، دیابت و بیماری های کودکان همراه است. نکته جالب توجه این است که مشخصات مولکولی اسپرم و سلول های زایای موجود در بیضه در مردان مبتلا به چاقی، با تغییر در اصلاح کننده های اپی ژنتیکی تغییر می کند.
طبق بررسی های انجام شده در سال های اخیر، مشخص شده است که چاقی و اضافه وزن زنان باعث ایجاد تغییراتی در تخمک شده و بر رشد جنین تأثیر منفی می گذارد، که این امر سبب کاهش قدرت باروری و میزان موفقیت روش لقاح آزمایشگاهی می شود. اکنون مشخص شده است که چاقی مردان نیز در کاهش قدرت باروری و سلامت جنین نقش دارد.
مدت زمان تلاش برای بارداری در زوجینی که مرد دارای چاقی و اضافه وزن بوده و زن شاخص توده بدنی (BMI) طبیعی دارد، در مقایسه با زوجینی که مرد دارای وزن طبیعی می باشد، با افزایش همراه بوده است.

آیا کاهش وزن باعث افزایش وزن می شود؟

تحقیقات ثابت کرده درمان چاقی و تغییر در سبک زندگی می تواند باعث بهبود عوارض ناشی از اضافه وزن و حتی درمان ناباروری گردد. کاهش وزن (حداقل به میزان ۵ درصد) و حفظ وزن بدن در محدوده طبیعی، منجر به بهبود فرآیند تولید اسپرم و همچنین کیفیت اسپرم شده و در نتیجه قدرت باروری مردان را افزایش می دهد.