این مطلب از نظر علمی به تأیید دکتر احسان اطرج متخصص اورولوژی و فلوشیپ آندرولوژی، از پزشکان متخصص مرکز مام رسیده است.

آیا بیماری هیدروسل باعث ناباروری مردان می گردد؟

هیدروسل همان التهاب بیضه است که به دلیل جمع شدن مایعات در کیسه اطراف بیضه ایجاد می شود. هیدروسل در نوزادان متداول است و معمولا در صورت عدم درمان، تا یک سالگی از بین می رود. هیدروسل ممکن است به دلیل التهاب بیضه یا آسیب بیضه در پسران با سنین بالاتر و مردان بالغ نیز ایجاد شود. این عارضه معمولا دردناک نیست و ممکن است به درمان هم نیاز نداشته باشد، اما بیماران در صورت مشاهده ورم بیضه باید به پزشک مراجعه کنند.
هیدروسل معمولا یک طرفه بوده و در موارد اندکی به صورت دو طرفه می باشد. یکی از نگرانی ها در مورد هیدروسل این است که آیا این بیماری می تواند سبب ناباروری مردان گردد یا خیر؟ در این مطلب قصد داریم به بیماری هیدروسل و تاثیر آن بر قدرت باروری مردان بپردازیم.
 

علائم هیدروسل:

معمولا تنها علامت هیدروسل، ورم بیضه یک طرفه یا دوطرفه و بدون درد است. در مردان بزرگسال ممکن است هیدروسل به دلیل ایجاد سنگینی ناشی از ورم بیضه، باعث ایجاد احساس ناراحتی گردد. به طور کلی درد با افزایش التهاب و عفونت بیضه، بیشتر می شود. گاهی ممکن است در هنگام صبح، التهاب بیضه کمتر بوده و در اواخر روز التهاب بیضه بیشتر گردد. 
 

علل هیدروسل:

•    علت ایجاد هیدروسل در نوزادان:
هیدروسل ممکن است پیش از تولد ایجاد شود. در کودکان در حال رشد، معمولا بیضه ها از حفره شکمی پایین آمده و وارد کیسه بیضه می شوند و همین امر سبب می شود که مایعات، اطراف کیسه بیضه را احاطه کنند. سپس کیسه بیضه بسته شده و مایعات جذب می شوند. گاهی پس از بسته شدن کیسه بیضه، مایعات درون کیسه بیضه باقی می مانند که به آن "هیدروسل غیر مرتبط" نیز گفته می شود. مایع اطراف بیضه معمولا در اولین سال زندگی به تدریج جذب می شود. اما گاهی اوقات، کیسه بیضه باز می ماند که به آن "هیدروسل مرتبط" می گویند. کیسه بیضه می تواند تغییر اندازه دهد و در صورتی که کیسه بیضه فشرده شود، مایعات می توانند به داخل شکم برگردند. هیدروسل های مرتبط معمولا با فتق اینگوینال همراه هستند. 
•    علت ایجاد هیدروسل در مردان بالغ:
هیدروسل در مردان بالغ می تواند در نتیجه آسیب یا التهاب بیضه در کیسه بیضه ایجاد شود. همچنین هیدروسل ممکن است در اثر عفونت بیضه و یا پیچ خوردگی بیضه به وجود آید. 
 

عوامل خطر هیدروسل: 

حدود 5 درصد پسران تازه متولد شده هیدروسل دارند، اگرچه نوزادان نارس بیشتر به هیدروسل مبتلا می شوند. عوامل خطر هیدروسل در سنین بالاتر عبارتند از:
•    آسیب یا التهاب بیضه؛
•    ابتلا به عفونت های مختلف از قبیل انواع بیماری های مقاربتی.
 

عوارض هیدروسل:

هیدروسل معمولا خطرناک نیست، تاثیری بر قدرت باروری مردان نمی گذارد و سبب ناباروری آن ها نمی شود. اما چنانچه بیماری هیدروسل با یک بیماری زمینه ای بیضه همراه باشد، ممکن است عوارض جدی را برای بیمار ایجاد کند که این عوارض عبارتند از:
•    عفونت یا سرطان بیضه: عفونت بیضه یا سرطان بیضه می توانند تولید یا عملکرد اسپرم را تغییر دهند. 
•    فتق اینگوینال: ابتلا به فتق اینگوینال می تواند عوارض تهدید کننده ای برای زندگی بیمار داشته باشد. 
 

تشخیص هیدروسل: 

اولین مرحله برای تشخیص بیماری هیدروسل، معاینه فیزیکی بیمار می باشد. در معاینه فیزیکی موارد زیر بررسی می شوند:
•    ارزیابی حساسیت و بزرگ شدن کیسه بیضه؛
•    فشار وارد کردن به شکم و کیسه بیضه برای بررسی وجود فتق اینگوینال؛ 
•    تاباندن نور به کیسه بیضه (ترانس لومیناسیون)؛ طی ترانس لومیناسیون مایع شفافی در اطراف بیضه مشاهده می شود. 
بعد از انجام معاینه فیزیکی ممکن است آزمایش خون و ادرار جهت تائید یا رد وجود عفونت (مانند اپیدیدیمیت) و سونوگرافی بیضه برای بررسی فتق اینگوینال یا تومور بیضه انجام گردد.
 

درمان هیدروسل: 

گاهی هیدروسل در نوزادان پسر خود به خود از بین می رود. اما ارزیابی هیدروسل در هر سنی برای مردان مهم است زیرا هیدروسل می تواند با یک بیماری زمینه ای همراه باشد و در این صورت سبب ناباروری گردد.
در صورت برطرف نشدن خود به خودی هیدروسل، درمان هیدروسل ممکن است شامل جراحی باشد که به آن هیدروسلکتومی (برداشتن هیدروسل) می گویند. درمان هیدروسل با جراحی ممکن است تحت بیهوشی عمومی یا بی حسی موضعی انجام شود. جهت درمان هیدروسل با جراحی، یک برش کوچک در کیسه بیضه یا پایین شکم ایجاد می شود. گاهی ممکن است هیدروسل در هنگام عمل جراحی فتق اینگوینال تشخیص داده شود، که در این صورت حتی در صورت عدم ناراحتی بیمار، جراح ممکن است هیدروسل را جراحی نماید. بعد از هیدروسلکتومی (برداشتن هیدروسل)، بیمار ممکن است برای چند روز به پانسمان نیاز داشته باشد. گاهی پس از انجام عمل جراحی هیدروسل جهت پیگیری، معاینه مجدد توصیه می شود. 
 

تاثیر هیدروسل بر باروری مردان:

همانطور که پیش تر گفتیم، هیدروسل دو طرفه یک بیماری نادر است که بیشتر در نوزادان یا کودکان زیر یک سال ایجاد می شود. به نظر می رسد هیدروسل مستقیما تاثیری بر باروری نداشته و سبب ناباروری مردان نمی شود. اما لازم به ذکر است که هیدروسل در حضور برخی شرایط پاتولوژیک دیگر می تواند در باروری مردان اختلال ایجاد کرده، قدرت باروری آنها را تحت تاثیر قرار داده و سبب ناباروری آنها شود که در این صورت بیضه ها تغییرات قابل توجهی دارند. از سوی دیگر گروهی از دانشمندان معتقدند که در برخی از موارد هیدروسل می تواند بر باروری مردان تاثیر گذاشته و سبب ناباروری مردان شوند. این دانشمندان باور دارند که در هیدروسل، دمای کیسه بیضه افزایش یافته و همین امر سبب اختلال در اسپرماتوژنز می شود. بنابراین در این صورت، در بزرگسالان کیفیت مایع منی و تحرک اسپرم ها کاهش یافته و الیگواسپرمی ایجاد می شود. این عوارض در طولانی مدت می توانند سبب ناباروری مردان شوند.