STD چیست؟

این مطلب از نظر علمی به تأیید دکتر فرناز منتظری فلوشیپ ناباروری و IVF، از پزشکان متخصص مرکز مام رسیده است.

اصطلاح بیماری مقاربتی یا STD; Sexual transmitted Disease (بیماری های منتقل شونده از راه جنسی) به بیماری هایی اطلاق می شود که از طریق تماس جنسی از یک فرد به فرد دیگر منتقل می گردند. داشتن رابطه جنسی محافظت نشده مانند عدم استفاده از کاندوم، می تواند سبب انتقال انواع بیماری جنسی شود. از جمله علائم انواع بیماری جنسی می توان به تغییر در ترشحات واژن، بوی بد واژن، خارش یا سوزش در ناحیه تناسلی، احساس درد در بیضه ها، عفونت التهابی لگن (PID) و یا ناباروری اشاره کرد.

گاهی به انواع بیماری مقاربتی یا STD، STI هم گفته می شود. رابطه جنسی تنها راه انتقال بیماری مقاربتی نیست و برخی از انواع STD از طریق استفاده از سوزن مشترک و یا شیردهی انتقال می یابند. 

شایع ترین انواع STD:

بیماری های منتقل شونده از راه جنسی (STD)، شامل انواع عفونت باکتریایی، عفونت ویروسی، عفونت قارچی و انگلی می باشند. از جمله شایع ترین انواع بیماری جنسی می توان به عفونت کلامیدیا، مایکوپلاسما، نایسریا گونوره‎آ (عامل بیماری سوزاک) و سیفیلیس که از انواع عفونت باکتریایی می باشند، تبخال تناسلی، زگیل تناسلی (HPV)، هپاتیت B و ایدز که از انواع عفونت ویروسی هستند و همچنین تریکومونیازیس که در اثر عفونت با یک انگل ایجاد می گردد، اشاره کرد.

این عفونت ها می توانند سبب بروز علائم مختلفی همچون بوی بد واژن، خارش یا سوزش ناحیه تناسلی، تغییر ترشحات واژینال، عفونت التهابی لگن (PID) و ... گردند.

علائم انواع بیماری مقاربتی در مردان:

بیماری مقابتی می تواند بدون علامت باشد، اما گاهی STD علائم واضحی ایجاد می نماید. علائم شایع بیماری مقاربتی در مردان عبارتند از: 

• درد یا احساس ناراحتی در هنگام رابطه جنسی یا ادار کردن؛

• زخم و بثورات جلدی در آلت تناسلی، بیضه ها، مقعد، باسن، ران ها یا دهان مرد؛

• ترشحات غیر طبیعی یا خونی از آلت تناسلی؛ 

• بیضه های دردناک و متورم.

علائم اختصاصی STD در مردان بر اساس نوع بیماری جنسی در مردان متفاوت است. 

علائم انواع بیماری مقاربتی در زنان:

در موارد زیادی، STD ها علائم قابل توجهی ندارند؛ اما در صورت بروز، رایج ترین علائم بیماری جنسی در زنان عبارتند از:

• درد یا احساس ناراحتی در هنگام رابطه جنسی یا ادرارکردن؛

• زخم و بثورات جلدی در واژن، مقعد، باسن ران ها یا دهان؛ 

• ترشحات غیر طبیعی یا خونریزی از واژن؛

• بوی بد واژن؛ 

• خارش واژن یا اطراف آن؛

• بیماری التهابی لگن یا PID.

علائم اختصاصی هریک از STD ها متفاوت است.

آیا انتقال بیماری های جنسی در زمان بارداری از مادر به نوزاد امکان پذیر است؟

خانم های باردار در طول بارداری یا در هنگام زایمان می توانند بیماری را به فرزند خود انتقال دهند. STD در نوزادان تازه متولد شده می تواند عوارضی به همراه داشته باشد و حتی در برخی موارد، بیماری جنسی می تواند سلامت نوزاد را تهدید نماید.

برای پیشگیری از ابتلای نوزادان تازه متولد شده به STD، پزشکان زنان باردار را تشویق می کنند که از نظر بیماری های مقاربتی غربالگری انجام دهند. پزشک ممکن است در صورت عدم مشاهده علائم، غربالگری بیماری جنسی را توصیه نماید. در صورت مثبت بودن آزمایش STD در دوران بارداری (بسته به نوع عفونت شامل عفونت باکتریایی، عفونت ویروسی یا عفونت با عوامل قارچی یا انگلی)، ممکن است برای بیمار آنتی بیوتیک، داروهای ضد ویروسی یا سایر روش های درمانی تجویز شود. در برخی موارد زایمان سزارین روش مناسبی برای زایمان بیمار باشد تا خطر انتقال بیماری جنسی در هنگام زایمان کاهش یابد. 

در بیشتر موارد، بیماری جنسی فقط بر اساس علائم قابل تشخیص نیست و بنابراین در صورت وجود احتمال ابتلا به STD ممکن است آزمایشات بیشتری برای بررسی بیماری جنسی توصیه شود. بسیاری از بیماری های جنسی علائم قابل توجهی ایجاد نمی کنند، اما بیماری مقاربتی فاقد علائم می تواند باعث آسیب به فرد بیمار یا انتقال بیماری جنسی از یک فرد به فرد دیگر شود. آزمایش خون، آزمایش ادرار و نمونه برداری از دستگاه تناسلی و زخم های بیمار، از جمله روش هایی هستند که جهت بررسی بیماری مقاربتی مورد استفاده قرار می گیرند.

نکته بسیار حائز اهمیت این است که بیمار بداند تست پاپ اسمیر، تست تشخیصی مناسبی برای STD نمی باشد. آزمایش پاپ اسمیر جهت بررسی سلول های پیش سرطانی دهانه رحم مورد استفاده قرار می گیرد. گاهی ممکن است تست پاپ اسمیر همراه با آزمایش  HPVانجام شود. گرچه نتیجه منفی تست پاپ اسمیر به معنی عدم ابتلا به بیماری مقاربتی نیست. 

پیشگیری از انواع بیماری جنسی:

از جمله روش های مرسوم جلوگیری از ابتلا به انواع STD می توان به استفاده از کاندوم ها اشاره کرد. برقراری رابطه جنسی با کاندوم یکی از ایمن ترین راه های جلوگیری از انتقال انواع بیماری مقاربتی می باشد.

از جمله روش های دیگر جلوگیری از انتقال عفونت های جنسی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• محدود کردن رابطه جنسی با یک شریک قابل اطمینان؛

• بررسی شریک جنسی از نظر ابتلا به انواع بیماری مقاربتی، قبل از برقراری هرگونه رابطه؛

• انجام واکسیناسیون HPV.