ضایعات دستگاه تناسلی زنان چیست؟

ضایعات تناسلی زنان برجستگی ها یا زخم هایی در داخل یا اطراف واژن یا ولو (ناحیه بیرونی دستگاه تناسلی) هستند که می توانند از ناحیه تناسلی تا حتی مقعد نیز انتشار یابند. برخی از این ضایعات ممکن است با خارش، درد، حساسیت و یا ترشح همراه باشند. و برخی ممکن است هیچ علامتی ایجاد نکنند.
در پاسخ به این سوال که ضایعات پوستی واژن چیست و چرا به وجود میایند؟ باید بگوییم که لزوما ضایعات پوستی در واژن نیستند و میتوان گفت این ضایعات ممکن است در دستگاه تناسلی (خارجی و داخلی) باشد. 

چرا ضایعات تناسلی به وجود می آید؟

ضایعات تناسلی می توانند بدون دلیل ایجاد شوند و خود به خود برطرف شوند. اما برخی از آنها ممکن است به دلیل برخی از اختلالات پوستی یا نشانه یک عفونت مقاربتی (STD) باشد.
میتوان گفت شایع‌ترین علت ضایعات تناسلی زنان، بیماری‌های مقاربتی است که می‌تواند از طریق رابطه جنسی دهانی، واژینال یا مقعدی (تماس مستقیم پوست با پوست) منتقل شود. 

انواع ضایعات تناسلی

بیماری های مقاربتی که می توانند باعث ضایعات تناسلی زنان شوند :
•    تبخال تناسلی (عامل ایجاد کننده آن، ویروس HSV یا همان هرپس سیمپلکس است). 
•    زگیل تناسلی (عامل ایجاد کننده آن،ویروس HPV است).
•    زخم های شانکروئید (عامل ایجادکننده آن باکتری است).
•    سیفلیس (عامل ایجادکننده آن باکتری است).
•    مولوسکوم کوانتوژنوم (molluscum contagiosum)، یک عفونت پوستی ویروسی با پاپول های مرواریدی برجسته است.
برخی از بیماری های مزمن پوستی نیز ممکن است منجر به ایجاد ضایعات پوستی در ناحیه‌ی تناسلی شوند:
•    اگزما، التهاب پوستی که در بیشتر مواقع در اثر آلرژی ایجاد می شود.
•    ولوواژینیت، التهاب ناحیه خارجی دستگاه تناسلی و واژن.
•    درماتیت پوستی که در اغلب موارد در اثر حساسیت به مواد شیمیایی، شوینده ها، نوار بهداشتی معطر و عطرها ایجاد میشود. 
•    کیست ها.
•    فولیکولیت (در اثر رشد و برگشت مو در پوست ایجاد میشود که گاهی دراثر عفونت فولیکول مو دردناک میشود).
•    گاهی اوقات هم ممکن هست یک خراش عفونی شود و باعث زخم تناسلی شود.

تشخیص ضایعات تناسلی زنان

به دلیل متفاوت بودن علائم ضایعات تناسلی زنان و همینطور شکل ظاهری آنها، برای تشخیص دقیق نوع ضایعات نیاز به مراجعه حضوری، گرفتن شرح حال دقیق، معاینه فیزیکی و گاهی تست های تشخیصی مثل پاپ اسمیر میباشد.

درمان ضایعات تناسلی

شکل دقیق درمان ضایعات تناسلی بستگی به علت ضایعات دارد. برای مثال، بعضی بیماری های مقاربتی در زنان که به علت انتقال ویروس ایجاد شده اند مانند ویروس تبخال تناسلی زنان، غیرقابل درمان هستند یعنی ویروس در بدن وجود دارد اما ضایعات حاصل از آن را می توان با دارو درمان کرد.
داروهای موضعی و خوراکی میتوانند زخم ها را درمان کرده و درد را تسکین دهند. درمان های دارویی:
•    آنتی بیوتیک ها
•    داروهای ضد ویروسی
•    کورتیکواستروئیدها مانند هیدروکورتیزون
•    مسکن ها
•    سایر داروهای ضد خارش
•    اگر بخواهیم سایر انواع درمان ضایعات تناسلی را ذکر کنیم، میتوانیم به لیزر، فریزکردن، کرایو و اسیدتری کلرواستیک اشاره کنیم.

تبخال تناسلی زنان چیست؟

تبخال تناسلی یکی از انواع شایع بیماری های مقاربتی در زنان است که علت آن ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) میباشد. این ویروس باعث ایجاد زخم‌های تبخالی می‌شود که تاول‌های دردناک (برجستگی‌های پر از مایع) ایجاد می کند که می‌توانند باز شوند و باعث ایجاد زخم های دردناک در ناحیه تناسلی می شوند.
برطرف شدن زخم ها معمولاً یک هفته یا بیشتر طول می کشد. پس علامت اصلی تبخال تناسلی زنان تاول های پر از مایع و دردناک است که تشخیص اصلی آن با معاینه پزشک می باشد. 
خط اول درمان تبخال تناسلی زنان، داروهای ضد ویروسی هستند که به بهبود زخم ها و کاهش درد کمک می کنند.

زگیل تناسلی زنان چیست؟

زگیل های تناسلی زائده های نرمی هستند که روی ناحیه تناسلی، پرینه و گاهی تا مقعد هم دیده میشوند آنها می توانند باعث درد، ناراحتی و خارش شوند.
علت اصلی ایجاد این زگیل ها، ویروس HPV (پاپیلومای انسانی) می باشد که بیش از 150 تایپ مختلف دارد که سویه های کم خطر آن یعنی نوع 6 و 11 باعث بروز زگیل تناسلی زنان میشوند و سایر سویه های پرخطر آن مثل نوع 16 و 18 میتواند باعث ایجاد بدخیمی های ناحیه تناسلی و سرطان های دهانه رحم شود و این نوع سویه باعث زگیل تناسلی نمیشود.
با توجه به منبع مورد اعتماد مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC)، HPV از شایع ترین بیماری های مقاربتی در زنان به شمار میرود.
عوامل خطر ویروس ایجاد کننده زگیل تناسلی زنان
میتوان گفت هر فرد فعال از نظر جنسی در معرض خطر ابتلا به HPV قرار دارد. با این حال دیده شده که این ویروس دراین افراد بیشتر بروز میکند :
•    افرادی که چندین شریک جنسی داشته باشند.
•    سیستم ایمنی ضعیفی.
•    افراد زیر 30 سال.
•    مصرف روزمره سیگار و دخانیت.

راه های انتقال زگیل تناسلی

در پاسخ به این سوال که زگیل تناسلی زنان از چه راه هایی منتقل میشود؟ باید بگوییم که راه انتقال HPV در درجه اول از طریق تماس پوست به پوست یا پوست به مخاط از جمله رابطه جنسی دهانی، واژن و مقعدی است. رابطه جنسی مستندترین و قطعی ترین راه انتقال بیماری زگیل تناسلی است، اما مطالعاتی وجود دارد که انتقال از طریق غیرجنسی همچون لبه های آلوده استخر یا استفاده از لباس زیر آلوده را هم بررسی کرده اما هنوز به اثبات نرسیده است. 

شکل زگیل تناسلی

زگیل تناسلی همیشه با چشم انسان قابل مشاهده نیست. ممکن است بسیار کوچک و به رنگ پوست یا کمی تیره تر باشد. قسمت بالایی زگیل ها هم ممکن است شبیه گل کلم باشند و در لمس صاف یا کمی برآمده به نظر برسند و همینطور میتوانند به صورت دسته ای از زگیل ها یا فقط یک زگیل ظاهر شوند.

زگیل تناسلی در کدام مناطق بیشتر دیده میشوند ؟

زگیل تناسلی در زنان همچنین ممکن است داخل و خارج واژن یا مقعد، بر روی دهانه رحم، روی لب ها، دهان، زبان یا گلوی فردی که تماس جنسی دهانی با فرد مبتلا به HPV داشته است، ظاهر شود.

تشخیص زگیل تناسلی در زنان 

در حالی که زگیل های تناسلی قابل مشاهده اغلب با گذشت زمان از بین می روند، خود ویروس می تواند در سلول های پوست شما باقی بماند. این بدان معنی است که ممکن است در طول زندگی خود چندین بار شیوع داشته باشید و انتقال بدهید.
معمولاً درمانگر شما فقط با نگاه کردن می تواند زگیل تناسلی را تشخیص دهد اما چون انواع پرخطر HPV علائمی ایجاد نمی کنند به تمام کسانی که از نظر جنسی فعال هستند، آزمایش پاپ اسمیر هر سه سال یکبار توصیه میگردد. 

درمان زگیل تناسلی

برای از بین رفتن زگیل تناسلی پزشک به شما راه های مختلفی را پیشنهاد میدهد :
•    لیزر، پماد، فریزکردن، کرایو و اسیدتری کلرواستیک
•    همینطور بالا بردن سیستم ایمنی جزو درمان های اساسی برای مقابله با این ویروس می باشد. 

سیفلیس 

سیفلیس یکی از بیماری های مقاربتی است که توسط باکتری ترپونما پالیدوم ایجاد می شود و از طریق تماس جنسی منتقل می شود. ممکن است تشخیص سیفلیس زنان سخت باشد، اما سیفلیس اگر درمان نشود، می تواند به مرور زمان به چندین سیستم بدن آسیب جدی وارد کند.
با توجه به مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC)، حدود 134000 مورد سیفلیس در سال 2020 وجود داشته و شواهد نشان میدهد میزان شیوع سیفلیس مردان نسبت به سیفلیس زنان بیشتر است و همینطور مردانی که با مردان رابطه جنسی دارند بیش از هر گروه دیگری به سیفلیس مبتلا می شوند.

علائم سیفلیس 

علائم در هر مرحله از سیفلیس متفاوت است. اما ممکن است مراحل با هم تداخل داشته باشند و علائم همیشه به یک ترتیب ظاهر نمی شوند و حتی ممکن است سال ها بدون توجه به هیچ علامتی به سیفلیس مبتلا شوید.
سیفلیس اولیه: 2 تا 12 هفته پس از قرار گرفتن در معرض فرد مبتلا به سیفلیس اتفاق می افتد. در طی این مرحله، زخم صاف و سختی به نام شانکر (نوعی زخم های پوستی بدون درد) در ناحیه تناسلی یا دهان شما ایجاد می شود.
شانکر معمولاً کوچک و بدون درد است، بنابراین ممکن است حتی از وجود آن اطلاع نداشته باشید. این زخم در عرض چند هفته یا چند ماه خود به خود از بین می رود. با این حال، این بدان معنا نیست که شما دیگر سیفلیس ندارید. در صورت عدم درمان با دارو، عفونت به مرحله دوم منتقل می شود. در این مرحله شما ناقل هستید و ممکن است سیفلیس را از طریق رابطه جنسی واژینال، مقعدی یا دهانی به شریک جنسیتان انتقال دهید.
سیفلیس ثانویه: حدود یک تا شش ماه پس از برطرف شدن زخم سیفلیس، یک ضایعات خشن و ناهموار سیفلیس ظاهر می شود. بثورات می تواند تمام بدن شما، از جمله کف دست و کف پا (پایین) را پوشش دهد. بثورات معمولاً خارش ندارند. همچنین ممکن است علائم دیگری هم داشته باشید مانند:
•    تب
•    خستگی
•    زخم های زگیل مانند
•    دردهای عضلانی
•    کاهش وزن
•    سردرد.
•    ریزش مو
•    تورم غدد لنفاوی
شما می توانید عفونت سیفلیس را در این مرحله هم در طول رابطه جنسی واژینال، مقعدی یا دهانی منتقل کنید. این علائم می توانند برای ماه ها یا سال ها به صورت موقتی ظاهر شوند و از بین روند.
فقط به این دلیل که بثورات سیفلیس از بین رفته است یا هیچ یک از علائم بالا را ندارید، به این معنی نیست که دیگر عفونت ندارید. شما هنوز نیاز به درمان با دارو دارید و بدون درمان، عفونت به مرحله نهفته منتقل می شود.

سیفلیس نهفته:

 اگر در دو مرحله اول درمان نشوید، عفونت به مرحله نهفته منتقل می شود. در این مرحله هیچ علامت یا نشانه ظاهری سیفلیس وجود ندارد. برخی از افراد هر از گاهی شعله ور شدن خفیف را تجربه می کنند. در این مرحله، عفونت می تواند به قلب، استخوان ها، اعصاب و اندام های شما آسیب برساند. این مرحله می تواند تا 20 سال طول بکشد. انتقال سیفلیس به شرکای جنسی خود در مرحله نهفته نادر است. بدون درمان، عفونت به مرحله آخر پیشرفت می کند.

آخرین مرحله عفونت سیفلیس سوم است:

 حدود 14 تا 40 درصد از افراد مبتلا به سیفلیس وارد این مرحله می شوند. سیفلیس در مرحله سوم می تواند سال ها یا دهه ها پس از عفونت اولیه رخ دهد. سیفلیس سوم می تواند تهدید کننده زندگی باشد و منجر به ایجاد علامت های شدید شود:
•    از دست دادن بینایی.
•    از دست دادن شنوایی.
•    از دست دادن حافظه.
•    تخریب بافت نرم و استخوان.
•    اختلالات عصبی، مانند سکته مغزی یا مننژیت.
•    بیماری قلبی.
•    نوروسیفلیس که یک عفونت مغز یا نخاع است.
سیفلیس مادرزادی هم زمانی رخ می دهد که سیفلیس در زنان باردار دیده شود و فرد باردار عفونت را در دوران بارداری به جنین منتقل کند. سیفلیس زنان باعث مشکلات شدید سلامتی (از جمله مرگ) در نوزادان و کودکان خردسال می شود. درمانگر شما باید در یکی از اولین ویزیت های دوران بارداری یا قبل از بارداری شما را از نظر ابتلا به بیماری های مقاربتی ازجمله سفلیس غربالگری کند. در صورت ابتلا به سیفلیس، دریافت فوری درمان بسیار مهم است.
تشخیص سیفلیس به راحتی از طریق آزمایش خون امکان پذیر است. 
در پاسخ به این سوال که "آیا جوش چرکی در واژن هم جزو ضایعات تناسلی محسوب میشود یاخیر" باید بگوییم که اکثرا جوش چرکی در ناحیه ولو (ناحیه بیرونی دستگاه تناسلی) دیده میشود نه در واژن و نیازی به درمان ندارد.
از دیگر ضایعات تناسلی میتوان به فولیکولیت اشاره کنیم که رشد مو در پوست ناحیه تناسلی هست که گاهی ممکن است ملتهب و دردناک شود و نیاز به خارج کردن آن باشد.
همچنین ممکن است کیست در واژن دیده شود که یک توده پر از مایع است که روی واژن یا نزدیک آن قرار دارد که معمولاً در اثر زایمان، آسیب به واژن یا مسدود شدن غدد ایجاد می‌شوند و برای تخلیه و درمان آن باید به پزشک مراجعه شود. 
•    مهمترین توصیه برای پیشگیری از ابتلا به بیماری های مقاربتی، نداشتن رابطه های جنسی متعدد است همینطور انجام رابطه جنسی ایمن با استفاده از کاندوم می تواند از گسترش بیماری های مقاربتی که باعث زخم های تناسلی می شود جلوگیری کند.
•    تزریق واکسن ایمن کننده در برابر انواع ویروس پاپیلومای انسانی که در ایران با نام تجاری گارداسیل و پاپیلوگارد عرضه میگردد، بسیار کمک کننده است.
•    در صورت ابتلا، باید تا پس از درمان از تماس جنسی خودداری کنید. 
•    پیشگیری از زخم های تناسلی به دلیل شرایط پوستی یا واکنش های آلرژیک ممکن است دشوارتر باشد. از محرک های شناخته شده مانند صابون های شوینده یا عطرهای قوی اجتناب کنید.
•    در همین حال، می توان با شستن دقیق ناحیه تناسلی و تراشیدن نواحی قرمز، متورم یا آسیب دیده، احتمال ایجاد کیست و موهای زیر پوستی را کاهش داد.