انواع STD

این مطلب از نظر علمی به تأیید دکتر فرناز منتظری فلوشیپ ناباروری و IVF، از پزشکان متخصص مرکز مام رسیده است.

STD به بیماری هایی اطلاق می شوند که از طریق تماس جنسی از یک فرد به فرد دیگر منتقل می گردند. داشتن رابطه جنسی محافظت نشده مانند عدم استفاده از کاندوم، می تواند سبب انتقال انواع بیماری جنسی شود. از جمله علائم انواع بیماری جنسی می توان به تغییر در ترشحات واژن، بوی بد واژن، خارش یا سوزش در ناحیه تناسلی، احساس درد در بیضه ها، عفونت التهابی لگن (PID) و یا ناباروری اشاره کرد.

STD یا بیماری جنسی دارای انواع مختلفی می باشد که در این متن به آن ها اشاره می کنیم.

انواع بیماری مقاربتی: 

بیماری های منتقل شونده از راه جنسی (STD)، شامل انواع عفونت باکتریایی، عفونت ویروسی، عفونت قارچی و انگلی می باشند. از جمله شایع ترین انواع بیماری جنسی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1) کلامیدیا: کلامیدیا شایع ترین نوع عفونت باکتریایی که می تواند باعث بیماری مقاربتی گردد. بسیاری از افراد مبتلا به عفونت باکتریایی کلامیدیا، علامت قابل توجهی ندارند. افراد دارای این عفونت، ممکن است علائم زیر را داشته باشند:

• درد یا احساس ناراحتی در هنگام رابطه جنسی یا ادرار کردن؛ 

• ترشحات زرد یا سبز رنگ از آلت تناسلی یا واژن؛ 

• درد در قسمت تحتانی شکم؛

• بوی بد واژن.

در صورت عدم درمان عفونت باکتریایی کلامیدیا، ممکن است عفونت مجاری ادراری، غدد پروستات یا بیضه ها، PID یا بیماری التهابی لگن و یا ناباروری ایجاد گردد. همچنین اگر کلامیدیا در زنان باردار درمان نشود، می تواند در هنگام تولد از مادر به نوزاد منتقل شده و باعث بروز علائمی از جمله پنومونی، عفونت چشم و کوری در نوزادان گردد. عفونت باکتریایی کلامیدیا به راحتی با آنتی بیوتیک ها، قابل درمان است. 

2) HPV:

ویروس پایپلومای انسانی یا HPV ویروسی است که می تواند از طریق تماس پوستی یا رابطه جنسی از یک فرد به فرد دیگر منتقل شود. سویه های مختلفی از ویروس HPV وجود دارند و برخی از این سویه ها، از انواع دیگر پرخطرتر هستند. شایع ترین علامت عفونت ویروسی HPV، زگیل تناسلی، زگیل دهانی یا زگیل در ناحیه حلق و گلو است. برخی از سویه های عفونت ویروسی HPV (ویروس زگیل تناسلی)، می توانند باعث ایجاد انواع سرطان مانند سرطان دهان، سرطان سرویکس یا دهانه رحم، سرطان ولو یا ناحیه تناسلی، سرطان آلت تناسلی مردان و سرطان مقعد گردند.

سویه های HPV16 و HPV18، شایع ترین سویه های  HPV هستند که عامل ایجاد سرطان می باشند. دو سویه گفته شده به طور کلی در70 درصد موارد، عامل سرطان دهانه رحم یا سرویکس هستند. عفونت ویروسی HPV یا زگیل تناسلی هیچ درمانی ندارد، اگرچه در بسیاری از موارد، این عفونت خود به خود برطرف می شود. امروزه واکسن HPV برای محافظت در برابر سویه های 16 و 18 در دسترس است. در صورت ابتلا به زگیل تناسلی، انجام آزمایش و غربالگری مناسب می تواند به پزشک کمک کند تا خطر ابتلا به عوارض زگیل تناسلی را ارزیابی و کنترل نماید. 

3) سیفلیس:

سیفلیس یکی دیگر از انواع عفونت باکتریایی است. عفونت باکتریایی سیفلیس در مراحل اولیه بیماری مورد توجه قرار نمی گیرد. اولین علامت بیماری سیفلیس زخم های کوچکی به نام شانکر است. شانکر می تواند در دستگاه تناسلی، مقعد یا دهان بیمار ایجاد شود. شانکر بدون درد و بسیار عفونی است. علائم دیررس عفونت باکتریایی سیفلیس عبارتند از: 

• راش پوستی؛

• خستگی؛

• سردرد؛

• درد مفاصل؛

• کاهش وزن؛

• ریزش مو.

در صورت عدم درمان، در مراحل آخر سیفلیس ممکن است عوارضی مانند از دست دادن بینایی، از دست دادن حس شنوایی، از دست دادن حافظه، بیماری روانی، عفونت مغز یا نخاع، بیماری قلبی و یا حتی مرگ ایجاد گردد.

خوشبختانه اگر سیفلیس در مراحل اولیه تشخیص داده شود به راحتی با آنتی بیوتیک درمان می شود. عفونت باکتریایی سیفلیس می تواند سبب مرگ نوزاد شود، به همین دلیل انجام غربالگری زنان باردار برای سیفلیس بسیار مهم است. در صورتی که تشخیص و درمان سیفلیس هر چه زودتر انجام گردد، آسیب کمتری نیز وارد می شود. 

4) HIV:

عفونت ویروسی HIV به سیستم ایمنی بدن فرد، آسیب رسانده و خطر ابتلا به سایر ویروس ها، باکتری ها و برخی سرطان ها را افزایش می دهد. HIV در صورت عدم درمان می تواند وارد مرحله سه بیماری شود که به آن ایدز می گویند. اما امروزه با کمک درمان، بسیاری از افراد مبتلا به HIV هرگز به ایدز مبتلا نمی شوند. در مراحل اولیه، علائم HIV با آنفولانزا اشتباه گرفته می شود که عبارتند از:

• تب؛

• لرز؛

• تورم غدد لنفاوی؛

• گلو درد؛ 

• سردرد؛

• حالت تهوع؛

• بثورات جلدی.

علائم اولیه HIV معمولا حدود یک ماه برطرف می شوند. پس از این مدت، فرد مبتلا می تواند بدون ایجاد علائم جدی برای سال ها ناقل ویروس HIV باشد. از جمله علائم غیر اختصاصی HIV می توان به خستگی مکرر، تب، سردرد و مشکلات گوارشی اشازه کرد.

هنوز هیچ درمانی برای عفونت ویروسی HIV وجود ندارد، اما اصلی ترین روش درمان این ویروس، شامل روش های کنترل و مدیریت بیماری است. درمان زودرس موثر می تواند به افزایش طول عمر فرد مبتلا به HIV کمک کند. درمان مناسب همچنین می تواند شانس ابتلای همسر بیمار را کاهش دهد. در حقیقت، درمان می تواند میزان HIV را به صورت بالقوه در بدن فرد کاهش داده و به میزان غیر قابل شناسایی برساند، زیرا HIV در سطوح غیر قابل شناسایی به افراد دیگر منتقل نمی شود. بسیاری از افراد بدون انجام آزمایش HIV متوجه ابتلا به این ویروس نمی شوند. بسیاری از مرکز درمانی توصیه می کنندکه افراد بین 13 تا 64 سال، حداقل یک بار از نظر ابتلا به ویروس HIV بررسی شوند. همچنین افرادی که بیشتر در معرض خطر ابتلا به این ویروس هستند، حتی اگر علامتی ندارند باید حداقل سالی یک بار آزمایشHIV  بدهند. با پیشرفت علمی اخیر، زندگی طولانی مدت با HIV امکان پذیر شده است. 

5) سوزاک:

نایسریا گونوره‎آ یکی از انواع عفونت باکتریایی است که سبب ایجاد بیماری جنسی سوزاک می شود. بسیاری از افراد مبتلا به سوزاک فاقد علامت هستند، اما شایع ترین علائم سوزاک عبارتند از: 

• ترشحات زرد، سفید و سبز رنگ از واژن یا آلت تناسلی مردان؛ 

• درد یا احساس ناراحتی در هنگام رابطه جنسی یا ادارار کردن؛

• تکرر ادرار؛

• گلو درد.

در صورت عدم درمان، سوزاک ممکن است عوارضی مانند عفونت مجاری ادراری، غده پروستات یا بیضه ها، PID و یا ناباروری ایجاد نماید. همچنین ممکن است نوزاد در هنگام عبور از کانال زایمان به سوزاک مبتلا شود. در صورت عدم درمان، سوزاک می تواند مشکلات جدی برای نوزاد ایجاد نماید. بسیاری از پزشکان، انجام آزمایش های مربوط به انواع بیماری مقاربتی را در دوران بارداری به زنان توصیه می کنند. 

6) شپش عانه یا شپش پوبیس:

شپش ها حشرات ریزی هستند که می توانند بر روی موهای ناحیه عانه (تناسلی) قرار بگیرند. شپش عانه مانند شپش سر و شپش بدن از خون انسان تغذیه می کند. علائم شپش عانه شامل موارد زیر است: 

• خارش اطراف دستگاه تناسلی یا مقعد؛

• وجود برجستگی کوچک صورتی یا قرمز در اطراف دستگاه تناسلی یا مقعد؛

• تب خفیف؛

• کمبود انرژی؛

• تحریک پذیری.

همچنین ممکن است که تخم های سفید رنگ شپش در اطراف موهای عانه دیده شود. تخم شپش ها را می توان با ذره‎بین مشاهده نمود. در صورت عدم درمان، شپش عانه می تواند از طریق تماس پوستی، لباس مشترک و ملحفه یا حوله مشترک به افراد دیگر انتقال یابد. همچنین شپش از راه گزش نیز به افراد دیگر منتقل می شود، بنابراین بهتر است بلافاصله پس از آلودگی، شپش عانه درمان گردد. در صورت ابتلا به شپش عانه بیمار می تواند از روش های موضعی و موچین برای از بین بردن شپش ها استفاده نماید. تمیز کردن لباس، ملحفه، حوله و خانه نیز از اقدامات مهم برا درمان این عارضه است. 

7) عفونت انگلی تریکومونیازیس:

تریکومونیازیس یک انگل تک سلولی است که می تواند باعث ایجاد بیماری مقاربتی شود. این بیماری جنسی از یک فرد به فرد دیگر انتقال می یابد. کمتر از یک سوم افراد مبتلا به عفونت تریکومونایی ممکن است علائم زیر را داشته باشند:

• ترشح از واژن یا آلت تناسلی مردان؛

• سوزش یا خارش اطراف واژن یا آلت تناسلی مردان؛ 

• درد یا احساس ناراحتی در هنگام رابطه جنسی یا ادرار کردن؛ 

• تکرر ادرار.

در زنان مبتلا به تریکومونیازیس، عفونت سبب بوی بد واژن یا استشمام بوی ماهی از واژن خانم می شود. در صورت عدم درمان، عفونت تریکومونایی می تواند باعث ایجاد بیماری هایی مانند عفونت ادراری، PID و حتی ناباروری گردد. عفونت تریکومونیازیس با آنتی بیوتیک قابل درمان است. 

8) تبخال تناسلی یا هرپس تناسلی:

عامل تبخال تناسلی، ویروس هرپس سیمپلکس یاHSV  است. ویروس هرپس دارای دو سویه اصلی HSV-1 و HSV-2 است که هر دو سویه از طریق رابطه جنسی منتقل شده و بیماری مقاربتی ایجاد می نمایند. HSV-1 عامل اصلی تبخال دهانی است، اگرچه HSV-1 در طی رابطه جنسی دهانی نیز ممکن است از یک فرد به فرد دیگر منتقل شود که در این صورت، HSV-1 می تواند تبخال تناسلی ایجاد نماید. HSV-2 عامل اصلی ایجاد تبخال تناسلی است. شایع ترین علامت تبخال، زخم های تاولی است. در تبخال تناسلی، این زخم ها در دستگاه تناسلی یا اطراف آن و در تبخال دهانی، زخم های تاولی روی دهان یا اطراف آن ایجاد می شوند.

زخم های تبخال معمولا طی چند هفته پوسته پوسته شده و سپس بهبود می یابند. اولین ابتلا به تبخال با درد بیشتری همراه است و افزایش دفعات ابتلا به تبخال، ضایعات پوستی و درد کمتری به همراه دارد. تبخال تناسلی می تواند از مادر به جنین یا در هنگام عبور جنین از کانال زایمان به نوزاد منتقل شود که به آن تبخال مادرزادی می گویند و می تواند برای نوزاد بسیار خطرناک باشد. به همین دلیل غربالگری زنان باردار از نظر ابتلا به تبخال تناسلی بسیار مفید است. هنوز هیچ درمانی برای تبخال وجو ندارد، اما داروهایی برای کنترل شیوع و تسکین درد زخم های تبخال در دسترس هستند. این داروها می توانند احتمال انتقال تبخال به همسر بیمار را نیز کاهش دهند. درمان موثر و رابطه جنسی ایمن، می تواند فرد را در مقابل ابتلا به این ویروس محافظت نماید. 

سایر انواع :STD

از دیگر انواع STD می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• شانکروئید؛

• لنفوگرانولوم ونروم؛

• گال. 

انواع بیماری مقاربتی قابل درمان:

بسیاری از بیماری های مقاربتی قابل درمان هستند. به عنوان مثال،STD  های زیر با استفاده از آنتی بیوتیک قابل درمان می باشد:

• کلامیدیا؛

• سیفلیس؛

• گونوره‎آ یا سوزاک؛ 

• شپش عانه؛

• تریکومونیازیس.

اما برخی از بیماری های جنسی قابل درمان نیستند. زگیل تناسلی یا HPV، HIV و تبخال تناسلی یا هرپس ژنیتال از جمله بیماری های جنسی غیر قابل درمان می باشند.

در صورت عدم درمان بیماری مقاربتی، می توان آن را مدیریت کرد. هرچند که تشخیص زود هنگام بیماری جنسی بسیار مهم است. روش های درمانی در این موارد، اغلب برای کاهش علائم و کاهش احتمال انتقال بیماری جنسی به فرد دیگر، مورد استفاده قرار می گیرند.