جفت سر راهی

تعریف جفت سرراهی:

جفت اکسیژن و مواد مغذی جهت رشد جنین را فراهم می کند و محصولات زائد را از خون جنین خارج می کند. جفت به دیواره رحم چسبیده است و جنین به واسطه بند ناف به آن متصل است. در بسیاری از بارداری ها جفت به قسمت فوقانی یا کناره های رحم می چسبد. پدیده ای به نام جفت سرراهی زمانی رخ می دهد که جفت به طور کامل یا نیمه، سرویکس یا دهانه خروجی رحم در قسمت فوقانی واژن مادر را می پوشاند.

جفت سرراهی می تواند منجر به خونریزی شدید قبل یا حین زایمان شود. زمانی که جفت سرراهی شکل می گیرد، جفت به قسمت تحتانی رحم اتصال دارد. اگر شما جفت سرراهی دارید احتمالا از انجام فعالیت های سنگین در بخشی از دوران بارداری منع می شوید و برای زایمان ایمن تر مجبور به انجام سزارین خواهید شد.

علائم جفت سرراهی:

• خونریزی از واژن به رنگ قرمز روشن بدون درد در طول نیمه دوم بارداری از اصلی ترین علائم جفت سرراهی است.
• مقدار این خونریزی  به تدریج افزایش می یابد.
• خونریزی معمولا بدون درمان متوقف می شود اما پس از چند روز تا چند هفته بعد مجددا شروع می شود.
• برخی از زنان انقباضات رحمی را نیز تجربه می کنند.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنید؟

اگر در طول سه ماهه دوم یا سوم بارداری دچار خونریزی شدید فورا به پزشک مراجعه کنید. اگر خونریزی بسیار شدیدی داشتید باید سریعا با اورژانس تماس بگیرید.

علل جفت سرراهی:

جفت در محل جانشینی رویان در رحم رشد می کند و اگر رویان در قسمت تحتانی رحم جانشین شود، جفت نیز در نزدیکی سرویکس تشکیل شده و منجر به جفت سرراهی می شود.

بسیاری از موارد جفت سرراهی در سونوگرافی سه ماهه دوم بارداری تشخیص داده می شوند، اگر جفت به طور مشخص در نزدیکی سرویکس قرار نگرفته باشد و فقط کمی پایین تر باشد با بزرگ شدن رحم ممکن است به سمت بالا کشیده شده و از سرویکس دور شده و باعث اصلاح این وضعیت شود.

اگر جفت بطور کامل بر روی سرویکس باشد حتی با بزرگ شدن رحم این مشکل رفع نمی شود.

انواع جفت سرراهی که به طور مداوم در بارداری وجود دارد با موارد زیر مرتبط است:

• اسکار( محل جراحی) درون رحم، مانند جراحی قبلی انجام شده بر روی رحم
• جفت بسیار بزرگ، مانند بارداری های چندقلویی
• داشتن سن 35 سال و بالاتر مادر در طی بارداری
• زایمان قبلی

عوامل خطر

زنانی در معرض خطر بالاتر برای جفت سرراهی هستند که  جراحی قبلی بر روی رحم داشته اند، مانند:

• سابقه سزارین
• جراحی برداشت فیبروم رحمی
• سابقه کورتاژ جنین
• داشتن حداقل یک بار زایمان
• سابقه جفت سرراهی در بارداری قبلی
• بارداری دوقلو یا چندقلویی
• سن 35 سال یا بالاتر
• نژاد غیر سفید پوست
• مصرف سیگار
• مصرف کوکائین

عوارض جفت سرراهی:

اگر جفت سرراهی دارید پزشک معالج برای کاهش عوارض جدی زیر، شرایط شما و رشد جنین را تحت نظر می گیرد:

• خونریزی: خونریزی شدید قبل و حین زایمان یا ساعاتی پس از زایمان می تواند تهدید کننده زندگی مادر باشد.
• نوزاد نارس: خونریزی شدید قبل از رسیده شدن جنین ممکن است باعث انجام سزارین اورژانسی شود.

تشخیص جفت سرراهی:

جفت سرراهی به دنبال مراقبت های روتین بارداری و یا داشتن خونریزی و مراجعه به پزشک توسط سونوگرافی تشخیص داده می شود.

تشخیص قطعی ممکن است نیازمند هر دو نوع سونوگرافی شکمی و ترانس واژینال باشد.

سونوگرافی ترانس واژینال: سونوگرافی که توسط وسیله عصامانندی که به راحتی وارد واژن می شود انجام می شود. پزشک با دقت اینکار را انجام می دهد تا به جفت آسیب نزند یا باعث خونریزی نشود.

در برخی موارد نادر ممکن است از MRI  برای تشخیص قطعی محل جفت استفاده نمایند.

اگر پزشک شما به جفت سرراهی شک داشت معاینات روتین واژن را برای شما انجام نمی دهد تا خطر خونریزی شدید را کاهش دهد.

قبل از زایمان نیز معمولا سونوگرافی برای تشخیص محل دقیق جفت و وضعیت جنین انجام خواهد گرفت.

درمان جفت سرراهی:

درمان جفت سرراهی بستگی به فاکتورهای مختلف دارد که شامل:

• مقدار خونریزی
• توقف خونریزی
• زمان باقیمانده از بارداری
• سلامتی مادر
• سلامتی جنین
• موقعیت قرارگیری جفت و جنین
• اگر خونریزی کمی داشتید یا اصلا خونریزی نداشتید پزشک معالج استراحت نسبی در منزل را توصیه خواهد کرد.

• در برخی موارد ممکن است نیازمند استراحت مطلق در بارداری باشید و فقط در صورت لزوم بنشینید یا بایستید.
• ممکن است پزشک شما را از داشتن رابطه جنسی منع کند زیرا منجر به شروع خونریزی می شود.
• باید از ورزش نیز اجتناب کنید.
• برای مواقع اورژانسی مانند خونریزی شدید آمادگی کامل داشته باشید تا سریعا خود را به بیمارستان برسانید.
• اگر جفت به طور کامل دهانه سرویکس را نپوشانده است ممکن است با توجه به نظر پزشک بتوانید زایمان طبیعی انجام دهید اما اگر قبل یا حین زایمان دچار خونریزی شدید، باید سریعا شما را تحت عمل جراحی سزارین قرار دهند.

• اگر خونریزی شدید داشتید ممکن است در بیمارستان بستری شوید و یا حتی نیاز به تزریق خون جهت جبران خون ازدست رفته داشته باشید.

• با شروع زودتر درمان ممکن است بتوانید از زایمان زودس جلوگیری کنید.
• و شاید پزشک برای سلامت جنین زودتر از موعد سزارین را انجام دهد که معمولا پس از هفته 36 بارداری انجام می شود.
• اگر نیاز به سزارین اورژانسی قبل از هفته 36 بارداری داشتید برای تکامل سریع تر ریه های جنین کورتیکواستروئید دریافت خواهید کرد.

• اگر خونریزی شما کنترل نشد یا جنین در معرض خطر قرار گرفت نیز نیاز به انجام سزارین اورژانسی خواهید داشت حتی اگر جنین نارس باشد.

توصیه ها:

• بارداری باید با پیش بینی های خوشحال کننده همراه باشد.
• اگر جفت سرراهی برای شما تشخیص داده شده مطمئن باشید که نگرانی شما بر اطرافیان و کودکتان نیز تاثیر می گذارد موارد زیر در رفع نگرانی به شما کمک خواهند کرد:

• اطلاعات خود را راجع به جفت سرراهی بالا ببرید. جمع آوری اطلاعات به کاهش نگرانی شما کمک خواهد کرد. با پزشک و زنانی که تجربه جفت سرراهی داشته اند صحبت کنید.
• برای جراحی سزارین آماده باشید. جفت سرراهی ممکن است شما را از داشتن زایمان طبیعی منع کند و اگر شما به خاطر این موضوع ناراحت هستید به خاطر داشته باشید که سلامتی شما و کودکتان به نوع زایمان ارجحیت دارد.
• استراحت کنید. خود را برای ورود کودکتان آماده کنید. راجع به مراقبت های اولیه نوزاد مطالعه کنید و وسایل مورد نیاز ضروری او را فراهم کنید (خرید تلفنی یا اینترنتی)
• مراقب خود باشید. زمان خود را با چیزهایی مانند کتاب یا موسیقی مورد علاقه خود پر کنید و ازهمسر، دوستان و خانواده برای انجام کارهای خود کمک بگیرید و لذت برید.