اختلالات درد جنسی

شامل درد ناحیه‌ی تناسلی در اثر نزدیکی جنسی یا هنگام دخول واژینال که سبب ایجاد مشکلات در روابط زناشویی می‌شود و شامل دیس‌پارونیا (نزدیکی دردناک) و واژینسموس (اسپاسم غیرارادی عضلات یک سوم خارجی واژن به دنبال دخول) می‌شود.

علل درد جنسی

• اضطراب و تنش، اضطراب عمومی و ترس می‌تواند به صورت واکنش جسمی سبب درد و انقباض غیرارادی هنگام مقاربت شود.
• سابقه‌ی رابطه‌ی جنسی تلخ مانند آزار جنسی یا رابطه‌ی جنسی همراه با صدمه یا زایمان تروماتیک. تصور تلخ درباره‌ی رابطه‌ی جنسی یا تجربه‌ی دردناک بر ذهن فرد تأثیر می‌گذارد و ناخودآگاه می‌تواند سبب انقباض عضلات یا درد در هنگام نزدیکی شود.
• عوامل فرهنگی و اجتماعی و تربیت خانوادگی، تربیت جنسی سخت می‌تواند علت ایجاد واژینسموس و مشکلات جنسی شود.
• عفونت یا ضایعات در ناحیه‌ی واژن، عفونت‌های قارچی، تبخال تناسلی و برخی غفونت‌های منتقل‌شونده از راه جنسی می‌تواند درد هنگام نزدیکی ایجاد کنند.
• خشکی واژن و کاهش لوبریکاسیون آن که گاه به علت تغییرات هورمونی در سنین یائسگی و یا بعد از زایمان در دوران شیردهی ایجاد می‌شود.
• برخی بیماری‌ها و مصرف برخی داروها.

واژینیسموس نوعی متمایز از درد جنسی است و سبب انقباض عضلات ورودی واژن شده و مانع دخول می‌شود، این وضعیت می‌تواند ترکیبی از درگیری ذهنی و جسمی باشد. بنابراین به روش‌های مختلف درمان می‌شود، از روان‌درمانی گرفته تا عمل جراحی.

ارزیابی درد جنسی

• آیا تاکنون دخول تجربه شده است؟ اگر تاکنون موفق به دخول واژینال نشده‌اید، در واقع همان ازدواج به وصال نرسیده علت واژینیسموس است، اما اگر اخیراً هنگام نزدیکی دچار مشکل شده‌اید (از نوع ثانویه)، بنابراین علت می‌تواند مواردی هم‌چون عفونت، مصرف دارو و تغییرات هورمونی باشد.
• آیا اضطراب و استرس و عوامل نگران‌کننده وجود دارد؟ هم‌چنان که توضیح داده شد اضطراب و استرس می‌تواند سبب ممانعت از رابطه‌ی جنسی لذت‌بخش شود.
• آیا تصور یک واقعه‌ی دردناک در هنگام اولین نزدیکی جنسی وجود دارد؟ گاهی به علت عدم آگاهی یا اطلاعات غلط فرد تصورات اشتباهی در مورد رابطه‌ی جنسی دارد، ممکن است فکر کند که خونریزی شدیدی قرار است هنگام نزدیکی اتفاق بیفتد و یا اینکه اولین نزدیکی بسیار دردناک است. این تصورات باعث می‌شود که عضلات واژن در برابر دخول مقاوم باشند و ناخودآگاه دچار اسپاسم شوند تا از این واقعه‌ی دردناک پیشگیری کنند.
• آیا سابقه‌ی آزار جنسی و یا تجربه تلخ جنسی وجود دارد؟ تصور تلخ درباره‌ی رابطه‌ی جنسی یا تجربه‌ی دردناک بر ذهن فرد تأثیر می‌گذارد و ناخودآگاه می‌تواند سبب انقباض عضلات یا درد هنگام نزدیکی شود.
• آیا علایم عفونت واژینال وجود دارد؟ این علایم مانند ترشحات چرکی یا بدبو، خارش و سوزش ناحیه‌ی تناسلی، ضایعات مختلف مثل تبخال تناسلی، زگیل تناسلی، سیفلیس و غیره می‌توانند سبب درد هنگام نزدیکی شوند.
• آیا وضعیت‌های مربوط به تغییرات هورمونی وجود دارد؟ بعد از زایمان و در دوران شیردهی میزان هورمون استروژن کاهش می‌یابد، هم‌چنین سنین نزدیک به یائسگی با کاهش استروژن همراه است. این تغییر هورمونی سبب خشکی واژن و نزدیکی دردناک می‌شود.
• آیا بیماری مزمن یا سابقه‌ی مصرف هرگونه دارو وجود دارد؟ هر بیماری و داروی جدیدی که مصرف کرده‌اید در نظر داشته باشید، شاید علت مشکل جنسی شما آن باشد.

اقدامات درمانی واژینیسموس

• ابتدا باید اطلاعات صحیحی در مورد فیزیولوژی ناحیه‌ی تناسلی و چرخه‌ی پاسخ جنسی در اختیار فرد قرار داده شود، یکی از علل واژينیسموس می‌تواند تصورات غلط در مورد رابطه‌ی جنسی در نتیجه‌ی درد و ترس از دخول باشد.
• استفاده از روش‌های دیگر نزدیکی جنسی بدون دخول. مدل (پوزیشن)های بدون دخول:

این پوزیشن‌ها فعالیت‌های جنسی را شامل می‌شوند که منجر به دخول نمی‌شوند و معمولاً شامل مالش اندام‌های تناسلی افراد است. به عنوان بخشی از عشق‌بازی یا جلوگیری از دخول، افراد رفتارهای جنسی بدون دخول متنوعی را در پیش می‌گیرند که منجر به رخ دادن یا ندادن ارگاسم خواهد شد:

• خودارضایی متقابل: در این حالت، دو نفر اندام‌های تناسلی (کلیتوریس یا کل فرج در زنان و آلت تناسلی یا کیسه‌های بیضه در مردان) یکدیگر را به صورت دستی تحریک می‌کنند.
• مالش آلت تناسلی مرد یا استفاده از انگشت برای تحریک زن: تحریک دستی آلت تناسلی، کیسه‌های بیضه، کلیتوریس یا کل فرج یکی دیگر از روش‌های بدون دخول است.
• استفاده از پا: در این روش از پا برای تحریک آلت تناسلی مرد استفاده می‌شود.
• معاشقه‌ی طولانی قبل از عمل جنسی که سبب تحریک و ایجاد رطوبت کافی شود. زیرا در صورت خشکی واژن نزدیکی دردناک خواهد بود. می‌توان از لوبریکانت‌های محلول در آب هم استفاده کرد. در صورت کاهش استروژن،  استروژن واژینال تجویز نمود. خشکی واژن بیشتر در سنین یائسگی و بعد از زایمان ایجاد می‌شود.
• در صورت وجود بیماری زمینه‌ای درمان بیماری یا عفونت، در صورتی که شکایات ترشحات چرکی و بدبو، خارش و سوزش، یا ضایعات در ناحیه‌ی تناسلی دارید حتماً به ماما یا پزشک متخصص زنان مراجعه کرده تا بر اساس معاینه، درمان متناسب با نوع عفونت را تجویز کند. در صورت بهبود بیماری، مشکل جنسی برطرف می‌شود.
• ریلکسیشن و مداخلات برای کاهش اضطراب، شاید علت مشکل جنسی شما استرس باشد ؛ استفاده از تکنیک‌های ریلکسیشن، یوگا یا درمان دارویی برای کاهش اضطراب می‌تواند مؤثر باشد.
• رفتار درمانی و مداخلات زناشویی، مشکلات و تعارضات زناشویی می‌تواند بر رابطه‌ی جنسی فرد تأثیر بسزایی داشته باشد. برقراری رابطه‌ی مؤثر، گذراندن وقت بیشتر با یکدیگر، تفریحات مشترک و غیره می‌تواند سبب ارتقای رابطه‌ی زناشویی و بهبود رابطه‌ی جنسی فرد شود. می‌توان از مشاوره‌ی یک روانشناس و زوج درمان‌گر بهره برد.

توصیه ها

در واقع آلت جنسی مرد به عنوان یک محرک است که موجب تنش و اضطراب شده و در واکنش به آن عضلات واژن منقبض می‌شوند. ابتدا باید زن به بدن خود آگاه شده و تصور مثبت از خود داشته باشد و با دستگاه تناسلی خود آشنا شود. پس از این مرحله همسر وارد عمل می‌شود و رابطه‌ی بدون دخول آغاز می‌شود. سپس به تدریج  می‌تواند آلت تناسلی مرد وارد واژن شود.

باید توجه داشته باشید که این وضعیت موقتی و قابل درمان است. ارتباط مؤثر زناشویی را حفظ کنید. گاه رفتارهای نامناسب سبب ایجاد این اختلال می‌شود، به طوری که اگر زن فکر کند موجب بی‌مهری قرار گرفته به طور ناخودآگاه به صورت جسمی به آن پاسخ می‌دهد و سبب ایجاد درد و اسپاسم می‌شود. بنابراین صمیمت خود را افزایش دهید و نگرانی و تنش را از رابطه‌ی خود دور نگه دارید.