آمپول یک‌ماهه‌ی پیشگیری از بارداری (سیکلوفم) چیست؟

سیکلوفم یک روش ترکیبی و تزریقی پیشگیری از بارداری است و آمپول آن باید توسط کارکنان بهداشتی و یا متخصص زنان در فاصله‌های یک ماهه تزریق شود. این آمپول حاوی 25 میلی‌گرم دپومدروکسی پروژسترون استات و 5 میلی‌گرم استرادیول سیپیونات است.

آمپول یک‌ماهه‌ی جلوگیری از بارداری چگونه عمل می‌کند؟

• جلوگيری از تخمک‌گذاری
• تأثير بر مخاط داخلی رحم و مهار تکثیر سلول‌های پوشش داخلی رحم (اندومتر)
• ایجاد اشکال در ورود اسپرم به داخل رحم از طریق افزایش ضخامت ترشحات دهانه‌ی رحم (موكوس سرویكس)

تأثیر آمپول یک‌ماهه بر پیشگری از بارداری

اگر در فاصله‌های تعیین‌شده‌ی یک ماهه و به طور منظم تزریق شود تا 99.8 درصد در سال اول استفاده اثربخشی دارد.

زمان شروع استفاده از آمپول یک‌ماهه‌ی پیشگیری از بارداری

• در دوران قاعدگی: اولین تزریق (شروع استفاده از روش)، در یکی از 5 روز اول دوره‌ی قاعدگی انجام می‌شود.
• غیر از دوران قاعدگی: استفاده از آمپول‌های ترکیبی پیشگیری از بارداری را هر زمان که از باردار نبودن خود مطمئن بودید، می‌توانید آغاز کنید. باید توجه کنید که پس از اولین آمپول، تا ایجاد تأثیر پیشگیری از بارداری باید هفت روز از کاندوم استفاده کنید.
• پس از زایمان: 

اگر پس از زایمان به فرزند خود شیر نمی‌دهید می‌توانید به فاصله 21 تا 28 روز پس از زایمان تزریق آمپول را انجام دهید.

اگر پس از زایمان به کودک خود شیر می‌دهید و اصرار به تزریق آمپول سیکلوفم دارید تأکید می‌شود که تزریق سیکلوفم تا 6 ماهگی منع کامل مصرف و از 6 ماهگی تا یک سالگی منع نسبی مصرف دارد. بنابراین نباید زودتر از 6 ماه پس از زایمان تزریق صورت گیرد اما اگر شیردهی را قطع کنید می‌توانید تزریق را انجام دهید. اگر پس از زایمان هنوز قاعدگی رخ نداده، باید پس از آزمایش منفی بارداری (B-hcG) اقدام به تزریق کنید.

• پس از سقط: تزریق این آمپول را می‌توانید در 5 روز اول بلافاصله بعد از سقط سه‌ماهه‌ی اول و دوم انجام دهید و نیازی به استفاده از کاندوم ندارید. شروع استفاده غیر از دوران قاعدگی باید پس از منفی بودن آزمایش بارداری صورت گیرد و تا ایجاد تأثیر تا 7 روز از کاندوم استفاده کنید.
• تغییر روش:

اگر تمایل به تغییر روش از قرص به آمپول سیکلوفم دارید، بهترین زمان تزریق فاصله‌ی هفت روزه‌ی بین دو بسته قرص است، در این مدت نیازی هم به استفاده از کاندوم نخواهید داشت.

در صورتی که تمایل به تغییر روش از آمپول سه ماهه به آمپول سیکلوفم دارید، باید در موعد تزریق بعدی آمپول سه ماهه، سیکلوفم را تزریق کنید.

در صورتی که تمایل به تغییر روش از وسیله‌ی داخل رحمی (IUD) به آمپول سیکلوفم دارید، باید در 5 روز اول قاعدگی این تزریق را انجام دهید و بلافاصله IUD را خارج کنید. در زمان‌هایی غیر از قاعدگی آمپول را تزریق کنید و در قاعدگی بعدی اقدام به خارج نمودن IUD کنید.

آزمایش‌ها و معاینه‌های لازم هنگام استفاده از آمپول یک‌ماهه‌ی پیشگیری از بارداری

در اولین مراجعه، پزشک موارد زیر را بررسی می‌کند:

• معاینه از نظر ابتلا به زردی
• اندازه‌گیری فشارخون
• اندازه‌گیری قد و وزن و محاسبه نمایه‌ توده‌ی بدنی (BMI)، اگر قبل از استفاده از آمپول، نمایه توده‌ی بدنی شما بیشتر از 30 باشد باید با مشورت پزشک مصرف سیکلوفم را شروع کنید.
• معاینه‌ی پستان
• آزمایش بررسی سرطان دهانه‌ی رحم (پاپ اسمیر)، البته در زنان تازه زایمان کرده باید 4 تا 6 هفته پس از زایمان پاپ اسمیر انجام شود.
• بررسی مشکلات انعقادی و چربی‌های خون (در صورت سابقه‌ی بیماری قلبی در بستگان درجه یک زیر 50 سال)
• اندازه‌گیری تری‌گلیسرید، اگر قبل از شروع مصرف سیکلوفم، تری‌گلیسرید شما بیشتر از 250 میلی‌گرم در 100 میلی‌لیتر باشد باید به فاصله‌ی 2-4 هفته پس از تزریق آمپول، آزمایش مجدد انجام دهید. اگر این عدد بالاتر از 500 میلی‌گرم در 100 میلی‌لیتر باشد، ادامه‌ی استفاده از این روش را به دلیل احتمال ابتلا به پانکراتیت قطع کنید.

پیگیری بعد از استفاده از آمپول یک‌ماهه‌ی جلوگیری از بارداری

پس از شروع مصرف آمپول باید پس از 3 ماه و پس از آن هر 6 ماه یک بار تا دو سال و اگر هیچ‌گونه مشکلی نداشتید هر سال یک بار به پزشک مراجعه کنید. در هر مراجعه باید موارد زیر بررسی شود:

• اندازه‌گیری فشارخون؛
• اندازه‌گیری وزن؛
• بررسی عارضه‌هایی که ذکر شد.

اگر هر کدام از شرایط زیر را داشتید باید سالانه قند خون و چربی خون‌تان بررسی شود:

• داشتن سن 35 سال و بالاتر؛
• داشتن سابقه بیماری قلبی یا فشارخون بالا؛
• ابتلا به دیابت؛
• سابقه‌ی دیابت بارداری؛
• نمایه توده‌ی بدنی بالاتر از 30.

توصیه‌هایی برای زمان استفاده از آمپول یک‌ماهه‌ی جلوگیری از بارداری

• تزریق آمپول ترکیبی باید هر 30 روز انجام شود، اگر به هر دلیلی نتوانستید در زمان مقرر تزریق کنید و 3 روز زودتر یا 3 روز دیرتر تزریق کردید، مشکل خاصی پیش نمی‌آید، اما بهتر است در زمان مقرر تزریق را انجام دهید. به خاطر داشته باشید که فاصله‌ی بین تزریق‌ها نباید بیشتر از 33 روز باشد.
• محل تزریق سیکلوفم عضلانی (بالای بازو یا قسمت فوقانی خارجی باسن با استفاده از سرسوزن بلند) است. محل تزریق را نباید ماساژ دهید.
• در صورت تأخیر برای تزریق بعدی (بیش از ٣٣ روز)، انجام تزریق با اطمینان پیدا كردن از نداشتن تماس جنسی (پس از فاصله‌ی ٣٣ روز تا زمان مراجعه) و یا اطمینان از باردار نبودن مقدور خواهد بود. در غیر این صورت باید از نظر حاملگی بررسی شوید و تا تزریق بعدی از یک روش کمکی دیگر مانند کاندوم استفاده كنید.

زمان برگشت باروری پس از قطع آمپول یک‌ماهه‌ی ضد حاملگی

معمولاً به فاصله 2-3 ماه از آخرین تزریق، تخمک‌گذاری برمی‌گردد و می‌توانید برای بارداری اقدام کنید.