بوسیدن نوزاد

بوسیدن نوزاد تازه متولد شده یکی از رایج‌ترین راه‌هایی هست که والدین و اطرافیان نوزاد برای ابراز محبت و عشق از خود نشان می‌دهند. این عمل، یکی از طبیعی‌ترین رفتارهایی است که از والدین و اطرافیان سر می‌زند که می‌تواند ارتباط عاطفی عمیق‌تری بین والدین و نوزاد ایجاد کند. اما با توجه به اینکه سیستم ایمنی نوزاد هنوز به ‌طور کامل توسعه نیافته، بوسیدن صورت کودک می‌تواند راهی برای انتقال بیماری‌ها به نوزاد باشد. عوارض پوستی بوسیدن نوزاد می‌تواند از ایجاد حساسیت و آلرژی تا ابتلا به بیماری‌های پوستی خطرناک مثل ویروس هرپس متنوع باشد. در این مقاله از مجله مام به بررسی علمی عوارض بوسیدن نوزاد و توصیه‌های علمی مرتبط با خطرات بوسیدن نوزاد توسط دیگران خواهیم پرداخت.

چرا بوسیدن نوزاد می‌تواند خطرناک باشد؟

به دلیل انتقال عوامل عفونی و میکروبی که حین تماس پوست با پوست رخ می‌دهد، همچنین آماده نبودن سد دفاعی و سیستم ایمنی ضعیف نوزادان توصیه می‌شود والدین و اطرافیان نوزاد پرهیز از بوسیدن نوزاد را جدی گرفته و همچنین با بالا بردن آگاهی خود نسبت به بیماری‌های رایج ناشی از بوسیدن صورت کودک تا حد امکان در اولین روزهای زندگی او را نبوسند.

عوارض بوسیدن نوزاد، علاوه برا امکان انتقال بیماری‌هایی که با ذرات تنفسی منتقل می‌شوند، می‌تواند برای نوزاد عوارض پوستی نیز به دنبال داشته باشد که در ادامه به این عوارض پوستی بوسیدن نوزاد پرداخته‌ایم.

بیماری های رایج ناشی از بوسیدن نوزاد

تعداد بسیار زیادی از بیماری‌های ناشی از انتقال ویروس‌ها و باکتری‌ها وجود دارد که در اینجا آن‌ها را در گروه بیماری‌های ناشی از بوسیدن نوزاد طبقه بندی می‌کنیم. در ادامه به برخی از بیماری‌هایی را که از طریق بوسیدن، نوزاد را درگیر می‌کند پرداخته‌ایم تا از خطرات بوسیدن نوزاد آگاه شوید.

• تبخال دهانی (Herpes Simplex Virus یا HSV): تبخال نوعی عفونت ویروسی است که می‌تواند از طریق بزاق و تماس پوست با پوست فرد مبتلا، به نوزاد منتقل شود. ویروس تبخال می‌تواند باعث ایجاد ضایعات دردناک روی لب‌ها یا در اطراف دهان شود؛ به همین دلیل بوسیدن نوزاد با تبخال اکیدا ممنوع است.
• آنفولانزا و سرماخوردگی: ویروس‌های سرماخوردگی و آنفولانزا می‌توانند از طریق بوسیدن یا تماس نزدیک به نوزاد منتقل شوند و باعث مشکلات تنفسی شوند.
• عفونت‌ های قارچی دهانی (Candidiasis): عفونت قارچی معمولاً باعث ضایعات سفید و دردناک در دهان و گلوی نوزاد شده که به آن برفک دهان نیز می‌گویند.
• ویروس تنفسی سین‌سیشیال (RSV): این ویروس از طریق چشم، بینی یا دهان وارد بدن شده و منجر به عفونت دستگاه تنفسی در نوزادان می‌شود.
• بیماری مونونوکلئوز (Mononucleosis یا Epstein-Barr Virus): به این بیماری بیماری بوسه نیز می‌گویند چون از طریق بوسیدن هم منتقل می‌شود. با ابتلا به این بیماری نوعی غده عفونی و متورم در دهان شما ایجاد شده و رشد می‌کند.
• سرخک (Measles): یک بیماری ویروسی بوده که می‌تواند از طریق قطرات تنفسی به نوزاد منتقل و باعث ایحاد بثورات پوستی و مشکلات تنفسی می‌شود.
• ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV): همانطور که در مقاله HIV و ابتلا به ایدز گفته‌ایم؛ این ویروس می‌تواند از طریق تماس با خون، مایعات بدن یا ترشحات دهانی به نوزاد منتقل شود.
• ویروس آبله مرغان (Varicella-Zoster Virus): آبله مرغان می‌تواند از طریق قطرات تنفسی یا تماس مستقیم با ضایعات پوستی به نوزاد منتقل شود.
• سل (Tuberculosis) : بیماری سل از طریق قطرات تنفسی منتقل می‌شود و می‌تواند باعث مشکلات جدی در ریه‌ها و سایر اندام‌ها شود.
• ویروس کرونا (COVID-19) : این ویروس می‌تواند از طریق قطرات تنفسی منتقل شود و نوزادان ممکن است از طریق تماس نزدیک یا بوسیدن به آن مبتلا شوند.
• قارچ های پوستی (Fungal Skin Infections) : قارچ‌های پوستی می‌توانند از طریق تماس با پوست آلوده به نوزاد منتقل شوند. این عفونت‌ها معمولاً باعث تغییر رنگ، خارش و ایجاد دانه‌ها یا زخم‌های پوستی می‌شوند.
• عفونت‌های پوستی ناشی از باکتری استافیلوکوک (Staphylococcal Skin Infections) : این عفونت‌ها باعث ایجاد زخم‌های چرکی و قرمز در پوست شده که از طریق تماس نزدیک منتقل شوند.

بیماری‌هایی که به آن اشاره شد مجموعه ای از خطرات بوسیدن نوزاد است که عامل آنها تماس پوستی یا ذرات تنفسی است.

از چه زمانی بوسیدن نوزاد بی خطر است؟

نوزادان در بدو تولد، سیستم ایمنی ناکارآمدی در برابر مقابله با عوامل میکروبی دارند که آن‌ها را در برابر بسیاری از عفونت‌ ها چندین برابر آسیب‌پذیرتر از بزرگسالان می‌کند. در سه ماه اول زندگی، نوزاد بیشتر به آنتی‌بادی‌های دریافتی از مادر که در دوران بارداری و از طریق شیردهی دریافت کرده است، متکی است. اگرچه این آنتی‌ بادی‌ها تا حدی محافظت‌کننده هستند، اما نمی‌توانند در برابر همه عفونت‌ها کارآمد باشند.

بعد از سه ماهگی نوزاد کمی ایمن‌تر شده، اما سیستم ایمنی او هنوز در حال رشد است و نمی‌تواند مانند یک بزرگسال به طور کامل ایمنی زایی انجام دهد. با دریافت واکسن‌های مهم سیستم ایمنی نوزاد پس از سه ماهگی به تدریج قوی‌تر شده و این فرایند ادامه دارد، با این حال پیشرفت سیستم ایمنی یک فرآیند تدریجی بوده و تا سن یک سالگی به بلوغ کامل نمی‌رسد.

چگونه از خطرات بوسیدن نوزاد جلوگیری کنیم؟

برای پیشگیری از عوارض بوسیدن نوزاد، رعایت نکات بهداشتی و پیشگیرانه بسیار حائز اهمیت است:

1. صورت، دست و لب‌های نوزاد را نبوسید، بوسیدن را به نواحی ایمن‌تری مثل پشت سر و پاها منتقل کنید.
2. اجازه ندهید هر فردی نوزاد شما را ببوسد و اگر فردی علائم سرماخوردگی، آنفلوآنزا، تبخال یا سایر بیماری‌های پوستی را دارد از تماس پوست با پوست او با نوزاد جلوگیری کنید.
3. در هفته‌های ابتدایی تولد نوزاد، اجازه ملاقات با نوزاد را ندهید یا در صورت حضور بازدید کنندگان از آنها مودبانه بخواهید از در آغوش گرفتن نوزاد و بوسید او خودداری کنند.
4. همه افرادی که با نوزاد در تماس هستند، باید قبل از لمس نوزاد دست‌های خود را شسته باشند. توصیه می شود اگر در حال طبخ غذا بوده اید یا از محل کار، به نزد نوزاد خود برگشتید و یا اگر مواد آرایشی بر روی پوست شما قرار دارد، شستن پوست صورتتان با شوینده ها را جدی‌تر بگیرید؛ زیر ممکن است این آلودگی‌ها به نوزاد منتقل شود و یا نوزاد به آنها حساسیت نشان دهد و شاهد بروز عوارض پوستی بوسیدن نوزادان باشیم.
5. قطره AD و مولتی ویتامین‌های نوزاد را طبق تجویز متخصص اطفال به او بدهید تا سیستم ایمنی نوزاد، در مسیر تکامل موفق‌تر باشد.
6. واکسیناسیون نوزاد را به موقع و طبق جدول زمانبندی واکسیناسیون انجام داده و طبق پروتوکول های بهداشتی به مراکز بهداشت مراجعه کنید. پیشنهاد می‌کنیم مقاله واکسیناسون کودکان را مطالعه کنید. 
7. در صورت مشاهده علائمی چون بثورات پوستی که می‌تواند ناشی از عوارض پوستی بوسیدن نوزاد باشد، تب، بی حالی و مشکلات تنفسی نوزاد را نزد پزشک ببرید.
8. نوزاد را در محیطی دور از دود سیگار، آلودگی هوا و مواد شیمیایی مضر خودداری کنید، این عوامل باعث تضعیف سیستم ایمنی نوزاد می‌شود.
9. شیر مادر بهترین منبع مواد ایمنی برای نوزاد است، زیرا حاوی آنتی بادی‌ها، پروتئین‌ها و مواد مغذی ضروری است و تا زمان تکامل سیستم ایمنی نوزاد به مبارزه با عفونت ها کمک می‌کند.

سوالات رایج والدین درباره بوسیدن نوزاد

آیا بوسیدن نوزاد خطرناک است؟

بله بوسیدن صورت کودک خطرناک است؛ با توجه به سیستم ایمنی ضعیف نوزادان، انتقال بیماری ها از طریق بوسیدن نوزاد بسیار ساده بوده و نوزاد تازه متولد شده را در معرض خطر قرار می دهد.

چرا بوسیدن نوزاد ممنوع است؟

به علت انتقال بیماری از طریقبوسیدن نوزاد، بوسیدن صورت کودک حداقل تا 3 ماهگی کودک ممنوع است. پرهیز از بوسیدن نوزاد به این دلیل است که از بدو تولد تا یک سالگی کودک سیستم ایمنی به تدریج تکامل پیدا می کند و نوزاد در معرض ابتلا به انواع بیماری ها قرار دارد.

آیا بوسیدن دست نوزاد باعث انتقال میکروب‌ها می شود؟

بله، ویروس و باکتری های زیادی هستند که از طریق تماس پوست با پوست یا ذرات تنفسی و مایعات بدن مثل بزاق منتقل می شوند و سیستم ایمنی ضعیف نوزادان توانایی مقابله و حذف کامل آنها را ندارد.

آیا بوسیدن پیشانی نوزاد بی خطر است؟

توصیه می شود حین بوسید نوزاد صورت بوسیده نشود و پاها و پشت سر و گردن نوزاد برای او کم خطر تر است.

قبلا تصور بر این بود بوسیدن کف پای نوزاد باعث می شود او دیرتر شروع به راه رفتن کند اما این باور یک باور قدیمی بوده و مبنای علمی ندارد.

چه کسانی نباید نوزاد را ببوسند؟

پیش از 3 ماهگی نوزاد حتی والدین کودک نیز باید در بوسیدن نوزاد تازه متولد شده محتاط باشند و جهت پیشگیری از عوارض بوسیدن نوزاد از بوسیدن نوزاد توسط دیگران نیز جلوگیری کنند. افراد مبتلا به سرماخوردگی و بیماری های مسری خاص به دلیل سیستم ایمنی ضعیف نوزادان باید با نوزاد ارتباط حدود تری داشته باشند.

آیا بوسیدن نوزاد تبخال را منتقل می‌کند؟

درصورت بوسیدن نوزاد با تبخال،  ویروس هرپس که عامل تبخال می باشد باعث ابتلا به هرپس در نوزاد می شود و ابتلا به این ویروس یکی از بیماری های ناشی از بوسیدن نوزاد است. ابتلا به هرپس در نوزاد از خطرات بوسیدن نوزاد است.

آیا بوسیدن نوزاد می تواند به مرگ او منجر شود؟

بله بوسیدن نوزاد تازه متولد شده به ویژه نوزادن نارس یا نوزادان زیر دو ماه می تواند خطرات جدی برای او داشته باشد، هرچند به ندرت باعث مرگ می شود همانطور که در متن مقاله ذکر شد ابتلا به این بیماری ها ناشی از سیستم ایمنی ضعیف نوزادان است.

و در پایان…

به طور خلاصه سیستم ایمنی ضعیف نوزادان، انتقال بیماری از طریق بوسیدن نوزاد را به دنبال دارد. به والدین توصیه می کنیم علاوه بر توجه به نکات بهداشتی حین مراقبت های دوره نوزادی و پیگیری ویزیت ها و غربالگری های روتین فرزندشان، محیطی امن برای رشد او فراهم آورند و با گوشزد کردن خطرات بوسیدن نوزاد به اطرافیان، مانع بوسیدن نوزاد توسط دیگران شوند.