آیا روزه گرفتن در بارداری ضرر دارد؟

روزه از دستور‌های دینی بسیاری از ادیان جهان مانند اسلام، مسیحیت و یهودیت است. روزه گرفتن در بارداری ممکن است برای مادر‌ها چالش‌برانگیز باشد. خیلی از افراد با روزه گرفتن در ماه رمضان احساس خوبی دارند و کنار گذاشتن آن ممکن است بار روانی زیادی برای آن‌ها ایجاد کند. 

به یاد داشته باشید که در این دوران، سلامتی شما و جنین‌تان اولویت اصلی است و هر اقدامی که آن را به خاطر بیندازد باید کنار گذاشته شود. اما آیا روزه گرفتن در بارداری به جنین آسیب می‎رساند؟ با ما تا انتهای این مقاله از مجله اینترنتی مام همراه باشید تا به این سوال پاسخ دهیم. 

آیا زن باردار می‌تواند روزه بگیرد؟ 

سوال آیا زن باردار میتواند روزه بگیرد، پاسخ قطعی و یکسانی برای همه افراد ندارد. امکان روزه گرفتن در بارداری بسته به وضعیت پزشکی شما، وضعیت جنین و عوامل محیطی متفاوت است. اگر تصمیم به روزه گرفتن در بارداری دارید، گوش دادن به بدن و تنظیم روزه خود در صورت نیاز بسیار مهم است. اگر احساس ناراحتی می‎کنید، به یاد داشته باشید که اصلاً از شما انتظار نمی‌رود که روزه بگیرید و در صورت نیاز می‎توانید با آب و غذا افطار کنید. با این حال، این یک تصمیم شخصی است و اگر تصمیم به انجام این کار دارید، حتما با پزشک خود مشورت کنید. از عوامل مهم در امکان روزه گرفتن در بارداری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: 

سن بارداری

در هر سه‌ماهه بارداری، نیازهای تغذیه‌ای جنین متفاوت است. در سه‌ماهه اول، جنین در حال شکل‌گیری است و نیاز به مواد مغذی دارد. در سه‌ماهه دوم و سوم نیز نیاز به انرژی و پروتئین افزایش می‌یابد.

وضعیت بارداری

اگر بارداری پرخطر باشد یا مادر دچار مشکلاتی مانند دیابت بارداری، فشار خون بالا یا کم‌خونی باشد، روزه‌داری و گرسنه ماندن طولانی مدت ممکن است شرایط را بدتر کند.

مدت زمان روزه

مدت زمان روزه‌داری در فصول مختلف سال متفاوت است. گرما یا سرمای هم می‎تواند بر امکان روزه گرفتن در بارداری تأثیرگذار باشد.

روزه‌داری در سه ماهه‌های مختلف بارداری

روزه داری در سه ماهه اول بارداری

اکثر پزشکان روزه داری در سه ماهه اول بارداری را توصیه نمی‌کنند. زیرا چشم‌گیرترین تغییرات و رشد جنین در سه ماهه اول بارداری اتفاق می‌افتد. برخی از مادران نیز از حالت تهوع صبحگاهی رنج می برند که می‎تواند باعث کم آبی بدن و کمبود مواد مغذی لازم شود. روزه‎ داری در این شرایط ممکن است شرایط را بدتر کند. 

روزه داری در سه ماهه دوم بارداری

برخی از زنان در این دوره احساس بهتری نسبت به سه‌ماهه اول دارند و ممکن است بتوانند روزه بگیرند. به صورت کلی روزه داری در سه ماهه دوم بارداری به شرطی که مادر در زمان افطار و سحر غذاهای مغذی و مایعات کافی مصرف کند و بتواند نیازهای خود و جنین را تأمین کند، مجاز است اما باید با مشورت و تحت نظر پزشک انجام شود. در فصول گرم، به علت طولانی بودن مدت زمان روزه‌داری، روزه می‌تواند باعث کمبود آب و خستگی شود و چندان توصیه نمی‌شود. 

اگر در حین روزه‌داری احساس ضعف، سرگیجه یا علائم نگران‌کننده‌ای داشتید، باید بلافاصله روزه را افطار کنید و به سلامتی خود توجه کنید.

روزه داری در سه ماهه سوم بارداری

روزه ‌داری در سه‌ماهه سوم بارداری به دلیل تغییرات فیزیکی و نیازهای تغذیه‌ای جنین و مادر، موضوع حساسی است. در این مرحله، جنین به سرعت در حال رشد است و نیاز به مواد مغذی بیش‌تری دارد. مادر باید از نظر انرژی و ویتامین‌ها به خوبی تأمین شود تا بتواند نیاز‌های تغذیه‌ای جنین را فراهم کند. همچنین بسیاری از مادران در این دوره احساس خستگی و ناراحتی بیش‌تری می‌کنند و روزه‌داری ممکن است این احساسات را تشدید کند. به همین دلیل روزه داری در سه ماهه سوم بارداری توصیه نمی‌‎شود.

حکم شرعی روزه در بارداری

حکم روزه در بارداری سوال خیلی از مادران است. طبق احکام اسلامی، در صورت بارداری یا شیردهی از شما انتظار نمی‌رود ماه رمضان را روزه بگیرید. وقتی به روزه گرفتن هر سال عادت دارید و خانواده یا دوستان اطراف شما روزه می‌گیرند، قابل درک است که با روزه نگرفتن حس خوبی را تجربه نکنید اما راه‌های زیادی برای احساس مشارکت در ماه رمضان وجود دارد.
همچنین در احکام اسلامی آمده است که اگر روز خود را با روزه شروع کردید، هر زمانی احساس ناراحتی کردید، باید افطار کنید.

فواید و مزایای روزه در بارداری

روزه‌داری می‌تواند به افزایش ارتباط با خداوند و تقویت روحیه مذهبی کمک کند. این تجربه می‌تواند احساس آرامش و رضایت عمیق‌تری به مادر باردار بدهد. 
روزه‌داری ممکن است باعث شود که مادر باردار به انتخاب‌های غذایی خود توجه بیش‎تری کند و تلاش کند تا از مواد مغذی و سالم در وعده‌های افطار و سحر استفاده کند. همچنین روزه‌داری می‌تواند به مادر کمک کند تا عادات غذایی خود را تنظیم کند و از پرخوری یا مصرف غذاهای ناسالم پرهیز کند. اما در هر صورت اولویت همیشه سلامت مادر و جنین است. اگر روزه‌داری به سلامتی شما آسیب می‌زند، بهتر است از فواید روزه در بارداری صرف‌نظر کنید!

خطرات و محدودیت‌های روزه در بارداری

روزه در بارداری ممکن است با خطرات و محدودیت‌هایی همراه باشد که باید به آن‌ها توجه شود. در زیر به برخی از محدودیت های روزه در بارداری اشاره خواهیم کرد:

کمبود آب و دهیدراتاسیون

روزه‌داری طولانی‌مدت می‌تواند منجر به کمبود آب در بدن شود، که برای مادر و جنین خطرناک است. کم‌آبی می‌تواند باعث خستگی، سرگیجه، و مشکلات جدی‌تر شود.

کاهش قند خون

در طول روزه‌داری، ممکن است قند خون مادر به شدت کاهش یابد، که می‌تواند منجر به علائمی مانند سرگیجه، ضعف، و سردرد شود. این وضعیت می‌تواند خطرناک باشد، به ویژه اگر مادر دچار دیابت یا سایر مشکلات متابولیکی باشد.

افزایش استرس و خستگی

روزه‌داری ممکن است به افزایش استرس و خستگی در مادر باردار منجر شود، به ویژه در روزهای گرم و طولانی، که این امر می‌تواند بر روی سلامت عمومی او تأثیر منفی بگذارد.

تأثیر بر رشد جنین

اگر مادر باردار نتواند نیازهای تغذیه‌ای و آبی خود را در طول روزه‌داری تأمین کند، ممکن است بر روی رشد و توسعه جنین تأثیر منفی بگذارد.

مشکلات گوارشی

افزایش مصرف غذا در وعده‌های افطار و سحر ممکن است به مشکلات گوارشی مانند نفخ، سوءهاضمه یا اسهال منجر شود.

خطرات برای بارداری‌های پرخطر

برای زنانی که بارداری‌های پرخطر دارند (مانند وجود بیماری‌های مزمن، فشار خون بالا، دیابت بارداری)، روزه‌داری می‌تواند خطرناک باشد و معمولاً توصیه نمی‌شود.

تغذیه مناسب برای زنان باردار در دوران روزه‌داری

اگر تصمیم به روزه‌داری دارید، تغذیه در دوران روزه داری بارداری اهمیت زیادی دارد. حتما در طول سحری و افطار مایعات فراوان بنوشید تا خطر کم آبی بدنتان کاهش یابد. مانند هر رژیم غذایی متعادل بارداری، طیف وسیعی از غذاهای سالم را انتخاب کنید، از جمله:

• غذاهای غنی از ویتامین‌ها و مواد معدنی مانند آهن و کلسیم 
• غذاهای انرژی‎‌زا مانند ماکارونی، گندم کامل، غلات جو دوسر یا سبوس دار، لوبیا و حبوبات، آجیل بدون نمک و نان سبوس دار 
• غذاهای غنی از پروتئین مانند گوشت، لوبیا و تخم مرغ.

همچنین هنگام افطار از موارد زیر باید اجتناب کرد:

• نوشیدنی‎‌های کافئین‎دار مثل چایی غلیظ زیرا می‎تواند باعث شود بیش‌تر احساس کم آبی و تشنگی کنید.
• غذاهایی که هضم آن‎ها دشوار است.
• غذاهای اسیدی یا چرب که می توانند باعث سوزش سر دل شوند.

نکات مهم در مورد روزه در بارداری

به صورت کلی پزشکان روزه گرفتن در بارداری را توصیه نمی‎کنند اما اگر تصمیم دارید روزه بگیرید، این نکات را به یاد داشته باشید:

• استراحت کافی داشته باشید زیرا احتمالاً انرژی کمتری خواهید داشت.
• اگر در سه ماه آخر بارداری روزه می‌گیرید، بیش‎تر مراقب رژیم غذایی خود باشید زیرا در این زمان به کالری بیش‎تری نیاز خواهید داشت. 
• مراقب علائم کم آبی بدن مانند ادرار تیره، سرگیجه یا ضعف و سردرد باشید.
• به یاد داشته باشید که مکمل‌های خود را مصرف کنید.

سوالات متداول

در ادامه به پاسخ پرسش‌هایی خواهیم پرداخت که ممکن است در زمینه شرایط روزه داری در بارداری و عوارض آن برای شما مطرح شود. 

آیا روزه گرفتن در بارداری به جنین آسیب می‌زند؟ 

روزه در بارداری ممکن است منجر به عدم تأمین مواد مغذی کافی برای مادر و جنین شود. جنین در حال رشد نیاز به ویتامین‌ها، مواد معدنی و پروتئین‌های کافی دارد و هرگونه کمبود می‌تواند بر رشد و تکامل او تأثیر بگذارد.

چه زنانی نباید روزه بگیرند؟

اگر بارداری دارای مشکلاتی مانند دیابت بارداری، فشار خون بالا، یا مشکلات قلبی باشد، روزه‌داری ممکن است خطرناک باشد و توصیه نمی‌شود. همچنین زنانی که دچار کمبود وزن یا سوءتغذیه هستند، باید از روزه‌داری پرهیز کنند.

آیا روزه گرفتن بر شیردهی تاثیر می‌گذارد؟

روزه‌داری ممکن است منجر به کمبود مایعات شود که می‌تواند بر تولید شیر تأثیر بگذارد. همچنین کمبود مواد مغذی ممکن است بر ترکیب شیر تأثیر بگذارد و کیفیت آن را تحت تأثیر قرار دهد. به همین دلیل روزه‌داری در دوران شیردهی توصیه نمی‌شود.

آیا روزه گرفتن در دوران بارداری باعث کاهش وزن می‎شود؟

اگر مادر در طول روزه‌داری نتواند به‌طور کافی کالری و مواد مغذی مورد نیاز خود و جنین را تأمین کند، ممکن است دچار کاهش وزن ناخواسته شود.

آیا باید میزان کالری دریافتی خود را در دوران روزه داری بارداری افزایش دهم؟ 

در دوران بارداری، بدن به کالری و مواد مغذی بیشتری نیاز دارد تا بتواند از جنین حمایت کند. این نیازها در طول روزه‌داری نیز باید مدنظر قرار گیرد.

آیا روزه گرفتن در بارداری موجب ضف سیستم ایمنی بدن می‌شود؟ 

روزه‌داری ممکن است به کاهش مصرف مواد مغذی ضروری منجر شود، که این امر می‌تواند توانایی سیستم ایمنی بدن را تحت تأثیر قرار دهد و آن را ضعیف کند.

و در پایان…

مهم‎ترین مسئله‎‌ای که باید در هنگام تصمیم‎‌گیری برای روزه گرفتن در بارداری در نظر بگیرید، سلامتی خودتان و کودک در حال رشد شما است. متخصص زنان و زایمان باید اولین کسی باشد که در مورد اینکه آیا روزه گرفتن برای شما بی‎خطر است یا خیر با او مشورت می‎کنید. روزه گرفتن در بارداری از نظر اسلام هم منوط به نظر پزشک و مادر است.