نوشیدن آب در بارداری

آب یک عنصر ضروری زندگی است و 55 تا 65 درصد وزن بدن یک فرد را تشکیل می دهد. مادر و جنین برای رشد و نمو مناسب به آب نیاز ضروری دارد. اما سوال مادران این است که در دوران بارداری چقدر آب باید بنوشم؟ و اصلا فواید نوشیدن آب در دوران بارداری چیست؟ مصرف روزانه آب در بارداری از هضم غذا پشتیبانی می کند، دمای بدن را تنظیم می کند و مواد مغذی و اکسیژن را به سلول ها منتقل می‌کند. مواد زائد را از بدن دفع می‌کند و در عین حال به عنوان حلالی برای ویتامین‌ها، مواد معدنی، گلوکز و اسیدهای آمینه عمل می‌کند.

چرا نوشیدن آب در بارداری اهمیت دارد؟

آب 60 درصد بدن را تشکیل می‌دهد. زمانی اهمیت نوشیدن آب در بارداری را متوجه می‌شویم که بدانیم آب:

• دمای داخلی بدن را تنظیم می‌کند؛
• در سلول سازی کمک می‌کند؛
• پروتئین ها و کربوهیدرات ها را از طریق جریان خون منتقل می‌کند؛
• به تحرک مفاصل با تولید روانسازها  کمک می‌کند؛
• مواد دفعی را از بدن خارج می‌کند؛
• ماده اصلی اشک و بزاق را تشکیل می‌دهد؛
• به عنوان یک ضربه گیر برای نخاع و مغز عمل می‌کند.

با این حال، بدن همیشه آب خود را از طریق فرآیندهای منظم از دست می دهد، از جمله:

• عرق کردن
• تولید ادرار
• حرکات روده

در دوران بارداری، بدن شما به آب بیشتری نیاز دارد تا:

• خون بیشتری تولید کند؛
• گردش خون جنین را تقویت کند؛
• مایع آمنیوتیک، مایعی است که کودک شما را احاطه کرده است، تشکیل دهد؛
• یبوست یک مشکل رایج در دوران بارداری است. مصرف مکمل‌های آهن می تواند یبوست را بدتر کند. نوشیدن آب بیشتر ممکن است به رفع یبوست شما کمک کند؛
• بیشتر آب شهری دارای فلوراید است. این ماده معدنی به رشد استخوان‌ها و دندان‌های کودک در حال رشد شما کمک می‌کند.

فواید نوشیدن آب در بارداری

فواید نوشیدن آب برای زنان باردار بسیار زیاد است. 

۱. پشتیبانی از فعالیت‌های بدن

سه چهارم بدن ما از آب تشکیل شده است، بنابراین نوشیدن آب در بارداری ضروری است. به انجام عملکردهای درون بدن کمک می کند، به عنوان مثال آب خوردن زیاد در بارداری از هضم غذا پشتیبانی می کند، دمای بدن را تنظیم می کند و مواد مغذی و اکسیژن را به سلول ها منتقل می کند. مواد زائد را از بدن دفع می کند و در عین حال به عنوان حلالی برای ویتامین ها، مواد معدنی، گلوکز و اسیدهای آمینه عمل می کند.

2. به رشد جنین کمک می‌کند

اهمیت هیدراتاسیون در بارداری را خواندیم اما توجه کنید آب در حالی که نیاز بدن مادر به هیدراتاسیون را حفظ می کند، به رشد دندان ها و استخوان های جنین نیز کمک می کند. همچنین به تشکیل مایع آمنیوتیک و حجم خون بیشتر کمک می کند. نوشیدن آب زیاد در بارداری باعث افزایش خون می شود تا اکسیژن و مواد مغذی مورد نیاز جنین در دسترس باشد.

3. تورم را کاهش می‌دهد

هنگامی که بدن شما به اندازه کافی هیدراته نمی شود، سعی می کند مایع موجود دربدن را حفظ کند تا از کم آبی بدن جلوگیری کند. نتیجه آن می ‌شود ورم در اندام ها. بنابراین، مصرف زیاد آب در بارداری می تواند به کاهش ورم پا در دوران بارداری کمک کند.

4. یبوست را کاهش می‌دهد

نوشیدن آب کافی  در بارداری به جلوگیری از مشکلات شایع بارداری مانند یبوست و هموروئید کمک می کند. حرکات روده را منظم تر و مدفوع شما را نرم نگه می دارد. بنابراین نوشیدن آب در دوران بارداری اهمیت دارد.

5. خطر عفونت دستگاه ادراری را کاهش می‌دهد

مصرف منظم آب ادرار را رقیق می کند و کمک می کند تا باکتری ها دفع شوند. به این ترتیب، نوشیدن آب زیاد در بارداری باعث می شود بیشتر ادرار می کنید، که خطر ابتلا به عفونت های مجاری ادرار و مثانه را کاهش می دهد.

میزان آب مورد نیاز در دوران بارداری

در دوران بارداری، افزایش مصرف آب برای حمایت از عملکرد بهینه بدن ضروری است. با این حال، این سوالات مطرح می شود: میزان آب مورد نیاز در دوران بارداری چقدر است؟ در بارداری روزی چقدر آب بنوشم؟

کارشناسان می‌گویند زنان باردار باید روزانه 8 تا 12 فنجان مایعات بنوشند. این معادل 1.9 لیتر تا 2.8 لیتر است. آب مورد نیاز یک فرد را می‌توان بر اساس مقدار غذای مورد نیاز در روز محاسبه کرد. بزرگسالان برای هر کالری که می‌خورند به حدود 1 تا 1.5 میلی لیتر آب نیاز دارند.

با پیشرفت بارداری، میزان آب مورد نیاز بدن در بارداری افزایش می‌یابد. خوردن آب در سه ماهه اول بارداری مانند بسیاری از زنان باردار، ممکن است برای شما سخت باشد. اما توجه کنید هنگامی که استفراغ می‌کنید، آب بدن خود را نیز از دست می‌دهید. برای جبران آن، سعی کنید در طول روز نوشیدنی‌های مجاز در بارداری بنوشید. در موارد نادر، حالت تهوع صبحگاهی می‌تواند آنقدر شدید باشد که منجر به بیماری استفراغ حاملگی شود. این حالت زمانی اتفاق می‌افتد که تهوع و استفراغ  آنقدر شدید است که منجر به کاهش بیش از 5 درصد وزن بدن قبل از بارداری یا کم‌آبی شدید بدن می‌شود. این موضوع ممکن است نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته باشد.

در سه ماهه دوم بارداری، تهوع صبحگاهی شما ممکن است از بین رفته باشد، اما همچنان باید شروع به افزایش مصرف مایعات کنید. پزشکان توصیه می‌کنند که 340 کالری اضافی در روز مصرف کنید، به این معنی که حداقل به 340 میلی لیتر آب اضافی در روز نیاز دارید.

هنگامی که در سه ماهه سوم بارداری خود هستید، به 450 کالری بیشتر از مقدار توصیه شده روزانه نیاز دارید. این بدان معناست که شما به 450 میلی لیتر آب اضافی در روز نیاز دارید.

علائم کم‌ آبی در بارداری

اگر در دوران بارداری آب کافی ننوشید، دچار کم آبی بدن در بارداری می شوید. این بدان معنی است که بدن شما بیشتر از آنچه که دریافت می کنید آب از دست می دهد. علائم کم آبی بدن عبارتند از:

• ادرار تیره رنگ با بوی تند
• دفع کمتر ادرار 
• خشکی دهان و زبان
• تشنگی شدید در بارداری
• سرگیجه
• خستگی
• گیجی

در بارداری باید صدای بدن خود را بشنوید و نسبت به نشانه‌ها آگاه باشید. نشانه‌های بدن در بارداری به شما می‌گوید باید چه کنید. برای مثال علت تشنگی زیاد در بارداری میتواند کم آبی بدن باشد. 

عوارض کم‌آبی در دوران بارداری

عوارض کم آبی در بارداری بسیار چشمگیر و همه جانبه است. آب روی تمامی فعالیت‌ها و دستگاه‌های بدن تاثیر گذار است. کم آبی خفیف ممکن است بر حافظه یا خلق و خوی تأثیر بگذارد. همچنین ممکن است بر چگونگی پردازش اطلاعات شما تأثیرگذار باشد. علائم کم آبی خفیف معمولاً پس از نوشیدن آب از بین می رود، اما اگر کم آبی شدید یا مداوم دارید ممکن است به کمک پزشکی نیاز داشته باشید.

کم آبی بدن در دوران بارداری ممکن است بر سطح مایع آمنیوتیک تأثیر بگذارد. الیگوهیدرآمنیوس زمانی رخ می‌دهد که مایع آمنیوتیک کم باشد. مایع آمنیوتیک مهم است، زیرا:

• از جنین در برابر عفونت محافظت می‌کند؛
• از حرکات کودک در رحم محافظت می‌کند؛
• از فشرده شدن بند ناف جنین جلوگیری می‌کند؛
• به تنظیم دمای جنین کمک می‌کند؛
• به رشد سیستم تنفسی و گوارشی جنین کمک می‌کند.

علائم کمبود مایع آمنیوتیک ممکن است برای زنان باردار آشکار نباشد، اما پزشک ممکن است برای بررسی رحم شما سونوگرافی انجام دهد اگر:

• جنین شما به اندازه کافی حرکت نمی‌کند؛
• احساس می کنید مایع از واژن شما نشت می‌کند؛
• شما به اندازه کافی وزن اضافه نمی‌کنید.

خطرات کم‌ آبی برای جنین و همچنین برای مادر بسیار زیاد است. کم آبی ممکن است عوارض دیگری نیز در دوران بارداری ایجاد کند. شامل:

• تورم
• نقایص مادرزادی
• سنگ کلیه
• عفونت‌های دستگاه ادراری، که ممکن است منجر به زایمان زودرس و زایمان شود.

نکات مهم نوشیدن آب در دوران بارداری

مصرف مقدار صحیح آب در بارداری بسیار مهم است. مصرف آب زیاد در بارداری نیز ممکن است عوارضی داشته باشد. اگرچه به اندازه کم آبی رایج نیست، اما ممکن است بدن بیش از حد هیدراته شود. افرادی که مشکلات زیر را دارند بیشتر در معرض خطر هیدراتاسیون بیش از حد هستند:

• مشکلات قلبی
• مشکلات کلیوی
• مشکلات کبدی
• بیماری تیروئید
• اگر از داروهایی استفاده می‌کنید که باعث احتباس آب می‌شوند، مانند برخی از داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد درد مواد افیونی و داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)

ممکن است در مورد ارتباط آب خوردن زیاد در بارداری و جنسیت جنین شنیده باشید. حقیقت امر این است که جنسیت جنین تحت تاثیر اسپرم ها هستند و مصرف زیاد آب تاثیری بر جنسیت جنین ندارد. همچنین عطش مادر و میزان مصرف آب در بارداری هم نشانه از باردار بودن یک جنسیت خاص نیست. 

همه از تاثیر نوشیدن آب سالم در زنان باردار آگاه هستیم. تهیه آب آشامیدنی سالم مهمترین نکته ای است که باید به آن توجه شود. اما توجه به نکات زیر خالی از ارزش نیست: 

• به بدنت گوش کن. شما باید مایعات کافی بنوشید تا احساس تشنگی نکنید. هر زمان احساس تشنگی کردید مقداری آب بنوشید. مصرف مقدار زیاد آب توصیه نمی‌شود. 
• جرعه جرعه بنوشید. این امر به ویژه در سه ماهه اول که حساسیت بیشتری دارید و احتمال استفراغ دارید بسیار مهم است. جرعه‌های کوچک در طول روز شما را هیدراته نگه می‌دارد که می‌تواند به رفع حالت تهوع شما کمک کند
• هنگام ورزش سعی کنید از گرما دوری کنید. در اوایل یا اواخر روز ورزش کنید یا در داخل خانه ورزش کنید.
• از مصرف آب بسیار خودداری کنید.
• برای افزایش مصرف مایعات از سوپ، شیر، آب میوه و چای گیاهی استفاده کنید.
• سبزیجات و میوه‌های بیشتری بخورید، نه فقط برای یک رژیم غذایی متعادل، بلکه به دلیل اینکه حاوی آب نیز هستند.
• مصرف مواد کافئین دار بدن شما را دچار کم آبی می‌کند. در مصرف آن احتیاط کنید.
• آب خوردن را لذت بخش کنید! چند برش لیمو، خیار، زنجبیل یا مقداری برگ نعناع اضافه کنید تا آب کمی طعم و مزه داشته باشد.
• در تابستان آب را خنک بنوشید تا احساس بهتری داشته باشید. در زمستان هم آب را به صورت نوشیدنی های گرم و دم کرده مصرف کنید. 
• هر کجا که می روید، یک بطری آب آشامیدنی سالم همراه داشته باشید.
• از مصرف آب رودخانه‌ها و چشمه‌ها و کلا آب‌هایی که از سلامت آن مطمئن نیستید خودداری کنید.

برای درمان سریع کم آبی بدن در بارداری باید آب و مواد معدنی را به بدن خود برسانید. شما حدود 20 درصد از آب مورد نیاز خود را از غذایی که می خورید دریافت می کنید، بنابراین سعی کنید بیشتر غذاهایی بخورید که محتوای آب بالایی دارند مانند سوپ و خوراک‌ها. خوراکی‌هایی که 90 تا 100 درصد آب دارند  را بیشتر در رژیم غذایی خود داشته باشید. این خوراکی‌ها عبارتند از:

• سبزیجاتی مانند کلم، کرفس و اسفناج
• میوه هایی مانند هندوانه، طالبی و توت فرنگی
• نوشیدنی هایی مانند شیر 

پرسش‌های متداول

خوردن آب در بارداری چه تاثیری بر جنین دارد؟

مواد معدنی موجود در آب به رشد دندان‌ها و استخوان‌های جنین کمک می‌کند. همچنین به تشکیل مایع آمنیوتیک و حجم خون بیشتر کمک می‌کند. نوشیدن آب زیاد در بارداری باعث افزایش خون می‌شود تا اکسیژن و مواد مغذی مورد نیاز جنین در دسترس باشد. افزایش گردش خون سبب رشد و تکامل بیشتر جنین می‌شود. 

آیا می‌توان بیشتر از مقدار توصیه‌شده آب نوشید؟

در صورتی که بدن شما بیشتر از مقدار توصیه شده به آب نیاز دارد می‌توانید تا ۱۰-۲۰ درصد آب بیشتر بنوشید. اما اگر عطش شما از بین نمی‌رود از نظر دیابت و سایر مسائل مرتبط چک شوید.

آیا نوشیدن آب زیاد می‌تواند خطرناک باشد؟

بله. مصرف زیاد آب سبب افرایش مقدار آب کیسه آب یا پلی هیدرآمنیوس می شود. موارد شدید پلی هیدرآمنیوس ممکن است منجر به زایمان زودرس و زود به دنیا آمدن نوزاد شما شود.

مصرف آب در هوای گرم چقدر باید افزایش یابد؟

توصیه می شود به نیاز بدنتان توجه کنید و به در گرما به جای افزایش حجم آب فواصل مصرف آب را نزدیک کنید. یعنی هر ۱۵-۲۰ دقیقه یک فنجان آب جرعه جرعه بنوشید. از سر کشید یک دفعه بطری آب خودداری کنید. 

چه میزان آب در کاهش ورم پا در بارداری مؤثر است؟

هنگامی که بدن شما کم آب می‌شود، مایعات ذخیره شده را در خود نگه می‌دارد و در نتیجه پاها و مچ پا ورم می کند. سعی کنید برای کاهش و جلوگیری از ورم پا در بارداری، حداقل ۸ الی ۱۲ لیوان آب در روز بنوشید.

و در پایان…

زنان باردار باید روزانه 8 تا 12 لیوان آب بنوشند تا نیازهای بدن را برآورده کنند. تعداد کمی از زنان طعم آب را دوست ندارند (احتمالاً به دلیل تغییر هورمون ها). برای همین زنان می‌توانند نیاز روزانه خود به آب را با انواع آبمیوه‌ها، غذاهای آبدار یا مایعات دیگر تامین کنند. راه دیگر برای جلوگیری از کم آبی این است که میوه‌ها و سبزیجات بیشتری به رژیم غذایی خود اضافه کنید. کم آبی بدن در دوران بارداری می‌تواند منجر به مشکلات عمده بارداری مانند مایع آمنیوتیک کم، تولید ناکافی شیر مادر، و حتی زایمان زودرس شود. امیدواریم مطالعه این مطلب برای شما مفید بوده باشد؛