تغییرات پوست در بارداری از علل تا درمان

 تغییرات دایمی پوست در دوران بارداری : پوست به صورت وسیع کل بدن را پوشش می‌دهد و همواره در تماس با دنیای اطراف است. رنگ و زیبایی پوست در افراد مختلف، مرد یا زن، پیر یا جوان، اروپایی یا آسیایی فرق می‌کند. پوست چند لایه داشته که هر کدام وظیفه‌ای خاص به عهده دارند.

بیرونی‌ترین لایه‌ی پوست مانع ورود آب به داخل پوست می‌شود. لایه‌ی وسطی پوست قسمت‌های رویی و زیرین پوست را به هم متصل می‌کند. اعصاب و مویرگ‌ها و غده‌های چربی و عرق در این لایه قرار گرفتند. لایه‌ی زیرین پوست از جنس چربی است تا پوست بتواند کمی تحرک داشته باشد.

رنگدانه‌هایی که در ساختار پوست وجود دارد قابلیت تغییر در پوست را دارند. نور آفتاب می‌تواند روی فعالیت سلول‌های تولیدکننده‌ی این رنگدانه‌ها تأثیر گذارد.

تغییر رنگ پوست در بارداری

در اغلب زنان حامله پوست دچار تغییر رنگ می‌شود. این تغییر رنگ در سفید پوستان مو مشکی، بیشتر رخ می‌دهد. معمولاً ناحیه‌هایی از پوست که رنگی متفاوت با سایر قسمت‌های سطح پوست دارند، مانند نوکِ سینه و ناحیه‌ی دورش، اندام جنسی خارجی و خط وسط شکم از ناف به سمت پایین بیشتر دچار تغییر رنگ می‌شوند.

این خط شکمی که حدود 10 میلی‌متر عرض دارد در سه‌ماهه‌ی دوم حاملگی در بیشتر زنان باردار ظاهر می‌شود و در برخی افراد کاملاً سیاه می‌شود و حتی ناف را قطع می‌کند و ادامه پیدا می‌کند. چندین ماه زمان می‌برد تا پس از اتمام بارداری کاملاً از بین برود. اما تغییر رنگ‌های ناحیه‌ی زیر بغل و اندام تناسلی ممکن است کامل محو نشود.

خال‌ها نیز دست‌خوش تغییرات بارداری شده و تغییر سایز و رنگ می‌دهند. اما این امر دلیل نمی‌شود شما نسبت به تغییرات شدید برخی خال‌ها بی‌تفاوت باشید. در صورت خونریزی، احساس سوزش و خارش خال‌ها جهت پیگیری بیشتر به متخصص پوست مراجعه کنید.

نوسانات هورمونی دوران حاملگی از اواسط بارداری باعث به وجود آمدن لکه‌های دانه‌دانه‌ی قهوه‌ای رنگ و قرینه روی صورت به خصوص در ناحیه‌ی گونه، پیشانی، پشت لب، چانه و گردن می‌شود که «ملاسما» یا «ماسک حاملگی» نام دارد.

 دلیل به وجود آمدن این لکه‌ها همان رنگدانه‌های پوستی است که این بار به دلایل هورمونی فعال‌تر شده‌اند، ولی هم‌چنان با نور خورشید پررنگ‌تر می‌شوند. پس با دوری از نور مستقیم خورشید می‌توانید از شدت گرفتن آن جلوگیری کنید. امکان دارد بعد از اتمام بارداری اثری از آن باقی نماند، ولی معمولاً مقداری از آن مانند یادگاری از دوران بارداری بر روی پوست باقی می‌ماند.

علت ترک های پوستی در بارداری

در زمان حاملگی پوست با سرعت زیادی کشیده و نازک می‌شود. این روند باعث به وجود آمدن ترک‌های خطی به رنگ قرمز یا صورتی و در برخی موارد سفید می‌شود. زنان باردار معمولاً از چهارمین ماه بارداری شاهد بروز این خطوط می‌شوند که بیشتر شکم، سینه و پاها را درگیر می‌کند. 

شکم‌های بزرگ‌تر در زنان باردارِ چاق یا حامله‌‌ی دوقلوی بیشتر مستعد این ترک‌ها هستند. با این حال بعضی مادران هیچ ترک پوستی‌ای از دوران و حاملگیِ خود ندارند و این به دلیل ویژگیِ کششی پوست آن‌ها است. بعد از اتمام بارداری این ترک‌ها با گذشت زمان به صورت خطوط نقره‌ای رنگ بر روی پوست باقی می‌مانند. اگرچه درمانی برای این ترک‌ها وجود ندارد ولی با چرب نگاه داشتن پوست از ابتدای بارداری و مصرف آب کافی می‌توانید از شدت بروز ترک‌ها پیشگیری کنید.

تغییرات موقت پوست در دوران بارداری

حاملگی دوره‌ای کوتاه و گذرا اما سرشار از تغییرات است. ضعف دستگاه ایمنی در این دوران می‌تواند منجر به بهبود یا بدتر شدن بعضی بیماری‌های پوستی شده یا باعث به وجود آمدن بیماری جدید، لکه‌ها و تغییراتی در پوست شود که بعد از اتمام بارداری برطرف خواهند شد. اما برخی تغییرات نیازمند بررسی بیشتر و درمان هستند. حساسیت بالای پوست در بارداری می‌تواند باعث واکنش سریع پوست به مواد بهداشتی و پاک‌کننده شود. بنابراین در هنگام استفاده از صابون، شامپو و لوسیون‌های بدن احتیاط کنید.

علت واریس در بارداری

با بیشتر شدن حجم خون بدن در حاملگی و با رشد جنین و بزرگ شدن شکم، سنگینی بدن به مویرگ‌های پا فشار وارد می‌کند. خطوط سبز یا آبی برجسته روی پاها همان واریس است که ژنتیک نیز در پیدایش آن دخیل است. هر چند واریس بارداری خطر زیادی ندارد اما می‌تواند برای زنان باردار ناخوشایند باشد. این رگه‌های ورم‌کرده می‌توانند در باسن، ناحیه‌ی تناسلی و حتی مقعد زنان باردار به وجود آیند. البته معمولاً بعد از زایمان بهبود پیدا می‌کنند.

علت خارش پوست در حاملگی

یکی از شایع‌ترین شکایات زنان باردار در این دوران خارش شدید پوست است. گاهی اوقات علت این خارش به بارداری ارتباطی ندارد و به دلیل آلرژی یا قارچ، ایجاده شده است. خارش مخصوص دوران بارداری خارشی است که هیچ نشانه و اثری روی پوست ندارد و بیشتر کشیدگیِ پوست منجر به بروز این خارش‌ها می‌شود.

در صورت خارش کف دست‌ها و پاها در بارداری باید نوع دیگری از عوامل خارش بررسی شود که «کلستاز» نام دارد و منشأ آن کبد است. کلستاز نیاز به بررسی و پیگیری دارد زیرا می‌تواند به سلامت جنین آسیب رسانده و زمان زایمان را جلو بیاندازد.

در نیمه‌ یا پایان دوران بارداری ممکن است خراش‌هایی را بر سطح بازو و پای خود ببینید که به رنگ قرمز درآمده و می‌خارد، این نوع خارش کمیاب بوده و برای بارداری خطرساز نیست.

یک نوع خارش آزاردهنده‌ی دوران بارداری نوع کهیری آن است که «پلاک بارداری» نام دارد و از 6 ماهگی از ناحیه ناف شروع شده و بعد سینه و پاها را درگیر می‌کند.

یک نوعِ خطرناک دیگر «تبخال پمفیگویید» است که ربطی به ویروس تب‌خال ندارد و می‌تواند باعث زایمان زودتر از موعد شده و حتی برای جنین خطرآفرین باشد. بنابراین به بررسی و پیگیری نیاز دارد.

علت جوش در حاملگی

بروز جوش در بارداری شیوع زیادی دارد. حتی اگر جوش نداشته باشید ممکن است در این دوران جوش‌های تازه‌ای بزنید و یا اگر سابقه‌ی جوش دارید افزایش آن را مشاهده کنید. زیاد شدن چربی پوست در بارداری و تغییرات هورمونی که در 3 ماه اول بارداری اتفاق می‌افتد دلیل این جوش‌هاست.

 اگر در سه‌ماهه‌ی اول جوشی نزدید خوشحال باشید، ممکن است دیگر دچار این عارضه تا پایان بارداری خود نشوید. اگر دچار جوش‌های بارداری شدید نگران نباشید مدتی بعد از اتمام بارداری برطرف خواهند شد. پس بهتر است از درمان جوش در بارداری صرف نظر کنید، زیرا بیشتر داروهای جوش برای جنین مضر است.

عرق‌سوز شدن در بارداری

سنگین وزن شدن در حاملگی می‌تواند باعث تحریک و حساس شدن پوست کشاله‌ی ران و زیر پستان‌ها شود. زیرا با تعریق زیاد و باقی ماندن رطوبت در این ناحیه، پوست آن دچار التهاب و حتی قارچ می‌شود. این قارچ عامل برفک دهان نوزاد است و چون قابلیت انتقال به نوزاد را دارد پیشنهاد می‌شود قبل از اتمام بارداری درمان شود.

چه تغییرات پوستی‌ای در بارداری شایع نیست

اگر در بارداری نقاط برجسته‌ی قرمز رنگی درون دست‌ها مشاهده کردید، نگران نشوید. تغییرات دوران بارداری باعث ایجاد آن شده است.

ممکن است ضایعه‌هایی به کوچکی نوک سوزن یا بزرگی یک نخود را در اواخر بارداری مشاهده کنید که همرنگ پوست یا پررنگ‌تر از آن در ناحیه گردن و صورت آویزان شده است. این آویزهای پوستی به زودی بعد از پایان بارداری از بین می‌روند.

شبکه‌هایی از تارهای عنکبوتی قرمز رنگ و منشعب ممکن است بر روی قسمت‌هایی از پوست در بارداری ظاهر شود که «آنژیوم عنکبوتی» نام دارد.

شما می‌توانید برای خواندن مقالات بیشتر به مجله اینترنتی مام مراجعه کنید، همچنین برای رزرو نوبت و مشاوره حضوری با متخصصین ما، به مرکز مام مراجعه کنید.