درد مزمن لگن چیست و چگونه درمان می شود؟

درد لگنی مزمن دردی است که در ناحیه زیر شکم، سیستم تناسلی زنان و بین مفاصل لگنی احساس می شود. این درد بین شش ماه یا بیشتر طول خواهد کشید و می تواند دلایل مختلفی داشته باشد و حتی نشانه ای از یک بیماری باشد. اگر درد مزمن لگن ناشی از یک مشکل پزشکی دیگر است، درمان آن مشکل ممکن است برای از بین بردن این درد کافی باشد.
با این حال، در بسیاری از موارد نمی توان یک علت واحد را برای درد مزمن لگنی شناسایی کرد. در این صورت، هدف از درمان، کاهش درد و سایر علائم و نیز بهبود کیفیت زندگی فرد است.

علائم درد مزمن لگنی

علائمی که بیمار در صورت ابتلا به این بیماری توصیف می کند ممکن است به شرح زیر باشد:
- احساس درد شدید و مداوم؛
- احساس دردی که حالت مقطعی دارد؛
- درد کسل کننده؛
- دردهای شدید یا گرفتگی در سیستم تناسلی زنان؛
- احساس فشار یا سنگینی در عمق لگن؛
- وجود درد در هنگام مقاربت؛
- درد هنگام اجابت مزاج یا ادرار کردن؛
- درد هنگام نشستن طولانی مدت.
درد لگنی در سیستم تناسلی زنان ممکن است پس از ایستادن طولانی مدت تشدید شود و یا با دراز کشیدن بهبود یابد. این درد ممکن است خفیف و آزاردهنده شود و یا آنقدر شدید باشد که باعث ناتوانی در انجام کار ها، بی خوابی و ممانعت از انجام ورزش شود.

علت درد مزمن لگنی

درد لگنی مزمن یک بیماری پیچیده است که می تواند دلایل مختلفی از جمله ابتلا به یک بیماری خاص داشته باشد. به عنوان مثال، یک زن ممکن است به اندومتریوز و سیستیت بینابینی مبتلا باشد که هر دو منجر به درد لگنی خواهند شد.
علت درد مزمن لگنی عبارتند از:
- اندومتریوز: وضعیتی است که در آن بافت پوششی داخلی رحم در خارج از رحم رشد می کند. این بافت که به طور نابجا در خارج از رحم قرار گرفته است، هر ماه در هنگام قاعدگی، درست مانند پوشش داخلی رحم با افزایش و کاهش سطح هورمون ها دچار خونریزی می شود. از آنجایی که این اتفاق در خارج از رحم می افتد، بافت و خون نمی توانند از طریق واژن از بدن خارج شوند. این خون ریزی در شکم باقی می ماند و ممکن است منجر به ایجاد کیست های دردناک و نوارهای فیبری بافت اسکار (چسبندگی رحم) شود؛
- مشکلات اسکلتی عضلانی: بیماری هایی مانند فیبرومیالژیا، تنش عضلانی کف لگن، التهاب مفصل شرمگاهی (سمفیز شرمگاهی) یا فتق می‌توانند علت درد مزمن لگنی باشند؛
- بیماری التهابی لگن: یک عفونت واژینال و یا بیماری التهابی لگن طولانی مدت که اندام های لگنی را درگیر کرده باشد، می تواند باعث درد مزمن شود؛
- باقی ماندن قسمتی از تخمدان پس از جراحی: پس از برداشتن رحم، تخمدان ها و لوله های فالوپ با جراحی، ممکن است به طور تصادفی یک تکه کوچک از تخمدان در داخل بدن باقی بماند و بعداً کیست های دردناک ایجاد کند؛
- فیبروم ها: فیبروم ها ممکن است باعث فشار یا احساس سنگینی در قسمت پایین شکم شوند. فیبروم ها به ندرت باعث درد شدید می شوند، مگر اینکه از منبع خون محروم شوند و شروع به تخریب کنند؛
- سندرم روده تحریک‌پذیر: علائم مرتبط با سندرم روده تحریک پذیر مانند نفخ، یبوست یا اسهال می تواند منبع درد و فشار لگن باشد؛
- سندرم مثانه دردناک (سیستیت بینابینی): این وضعیت با درد مکرر مثانه و نیاز مکرر به ادرار همراه است و می تواند باعث درد مزمن لگن شود؛
- عوامل روانشناسی: افسردگی، استرس مزمن یا سابقه سوء استفاده جنسی یا فیزیکی ممکن است خطر درد لگنی مزمن را افزایش دهد. پریشانی عاطفی درد را تشدید می کند و زندگی با درد مزمن به پریشانی عاطفی کمک می کند. این دو عامل اغلب به یک چرخه معیوب تبدیل می شوند.

تشخیص درد مزمن لگنی

آزمایشات و معایناتی که ممکن است پزشک برای تشخیص درد مزمن لگنی پیشنهاد دهد عبارتند از:
- معاینه لگن: این معاینه می تواند نشانه هایی از عفونت یا بیماری التهابی لگن، رشد غیر طبیعی بافتی یا سفتی عضلات کف لگن را نشان دهد. پزشک نواحی حساس در معاینه را بررسی می کند. اگر بیمار در طول این معاینه احساس ناراحتی داشت باید حتما به پزشک خود اطلاع دهد؛
- تست های آزمایشگاهی: در طول معاینه لگن، پزشک ممکن است برای بررسی عفونت‌هایی مانند کلامیدیا یا سوزاک آزمایش هایی درخواست دهد. همچنین ممکن است پزشک آزمایش خون را برای بررسی تعداد سلول های خونی و آزمایش ادرار برای بررسی عفونت دستگاه ادراری تجویز کند؛
- سونوگرافی: این روش به ویژه برای تشخیص توده ها یا کیست ها در تخمدان ها، رحم یا لوله های فالوپ مفید است. همچنین برای بررسی های بیشتر پزشک ممکن است درخواست CT و یا MRI دهد؛
- لاپاراسکوپی: لاپاراسکوپی به ویژه در تشخیص اندومتریوز و بیماری التهابی لگن مفید است.
یافتن علت اصلی درد مزمن لگن می‌تواند فرآیندی طولانی باشد و در برخی موارد ممکن است هرگز این علت پیدا نشود.

روش درمان دردهای مزمن لگنی

هدف از درمان این بیماری کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی است. اگر پزشک بتواند علت خاصی را مشخص کند، درمان روی آن علت متمرکز خواهد شد. با این حال، اگر علتی را نتوان شناسایی کرد، درمان بر مدیریت درد و سایر علائم متمرکز خواهد شد. برای بسیاری از زنان نیز رویکرد بهینه شامل ترکیبی از درمان‌ها است.

داروهای اثربخش برای تسکین درد مزمن لگنی

بسته به علت، پزشک ممکن است تعدادی از داروها را برای درمان بیماری شما توصیه کند، مانند:
- مسکن ها: داروهای ضد درد بدون نسخه، مانند آسپرین، ایبوپروفن یا استامینوفن ممکن است درد لگن را نسبتا تسکین دهند. گاهی اوقات نیز ممکن است تجویز یک مسکن لازم باشد. در واقع، استفاده از داروهای ضد درد به تنهایی مشکل درد مزمن را تا حدودی حل خواهد کرد؛
- درمان های هورمونی: ممکن است روزهایی که خانم ها درد لگن دارند، با مرحله ی خاصی از چرخه قاعدگی و تغییرات هورمونی که تخمک گذاری و قاعدگی را کنترل می کنند، همزمان باشد. در این حالت، قرص های ضد بارداری یا سایر داروهای هورمونی ممکن است به تسکین درد لگن کمک کنند؛
- آنتی بیوتیک ها: اگر عفونت منبع درد باشد، ممکن است پزشک آنتی بیوتیک تجویز کند؛
- داروهای ضد افسردگی: برخی از انواع داروهای ضد افسردگی می توانند برای دردهای مزمن مفید باشند. این داروها ممکن است برای بهبود درد مزمن لگن حتی در زنانی که افسردگی ندارند نیز کمک کننده باشند.

سایر روش های درمانی درد مزمن لگنی

- فیزیوتراپی: تمرینات کششی، ماساژ و سایر تکنیک های آرامش بخش ممکن است درد مزمن لگن را بهبود بخشند. فیزیوتراپیست ها با استفاده از تکنیک های روانشناسی و الکتریکی می توانند باعث بهبود این درد شوند؛
- تحریک عصبی (تحریک نخاع): این درمان شامل کاشت دستگاهی در بدن است که مسیرهای عصبی را مسدود می کند تا سیگنال درد نتواند به مغز برسد؛
- تزریق نقطه ماشه ای: اگر پزشک نقاط خاصی را پیدا کند که در آن احساس درد وجود دارد، ممکن است با استفاده از تزریق داروی بی حس کننده به آن نقاط دردناک که معمولاً یک بی حس کننده موضعی طولانی اثر است باعث بهبود درد شود؛
- روان درمانی: اگر درد با افسردگی، سوء استفاده جنسی، اختلال شخصیت، ازدواج مشکل دار و یا یک بحران خانوادگی در ارتباط باشد، ممکن است صحبت با یک روانشناس یا روانپزشک مفید باشد. انواع مختلفی از روان درمانی مانند درمان شناختی رفتاری و بیوفیدبک وجود دارد. صرف نظر از علت اصلی درد، روان درمانی می تواند کمک کند تا بیمار استراتژی هایی برای مقابله با درد ایجاد کند؛
- جراحی لاپاراسکوپی: برای افرادی که مبتلا به اندومتریوز هستند مفید است؛
- هیسترکتومی: در موارد نادر و پیچیده، پزشکان ممکن است برداشتن رحم (هیسترکتومی)، لوله های فالوپ (سالپنژکتومی) یا تخمدان ها (اووفورکتومی) را توصیه کنند؛
- همچنین ممکن است لازم باشد ترکیبی از رویکردهای درمانی را برای بیمار امتحان کرد تا بهترین روش برای او تشخیص داده شود.