رکتوسل یا پرولاپس خلفی واژن چیست؟ 

برای پاسخ به سوال رکتوسل چیست باید بدانید که پرولاپس خلفی واژن برآمدگی بافتی به داخل واژن است و زمانی اتفاق می افتد که بافت بین راست روده و واژن ضعیف یا پاره شود و سستی در بافت واژن ایجاد می شود و این تضعیف یا پارگی باعث می شود رکتوم به دیواره واژن فشار وارد کند. پرولاپس خلفی واژن را رکتوسل نیز می نامند. در ادامه به پاسخ بیشتر به سوال رکتوسل چیست می پردازیم.

رکتوسل در زنان

پارگی های مربوط به حین زایمان، زور زدن مزمن برای دفع مدفوع (یبوست) و سایر فعالیت هایی که بر بافت های لگن فشار وارد می کند می تواند منجر به افتادگی واژن در قسمت خلفی شود. افتادگی خلفی واژن اگر خفیف باشد ممکن است علائمی ایجاد نکند. گاهی اوقات نیز این بیماری پرولاپس رکتوم یا افتادگی رکتوم ممکن است علائمی نظیر احساس پری در واژن و یا خون ریزی از واژن را ایجاد کند. 
برای درمان رکتوسل در صورت نیاز، اقدامات خودمراقبتی و سایر گزینه‌های غیرجراحی اغلب مؤثر هستند. برای افتادگی شدید خلفی واژن، ممکن است بیمار به جراحی احتیاج داشته باشد. اگر رکتوسل شدید باشد ممکن است با افتادگی رحم و مثانه و یا سیستوسل نیز اشتباه شود.

آیا رکتوسل دردناک است؟

اگر افتادگی متوسط یا شدید باشد، ممکن است بیمار متوجه برآمدگی بافتی شود که از دهانه واژن عبور می کند و برای دفع مدفوع نیز ممکن است لازم باشد بیمار دیواره واژن را با انگشتان خود نگه دارد که به این کار آتل بندی می گویند. رکتوسل می تواند ناراحت کننده باشد و بر زندگی فرد تاثیر زیادی بگذارد، اما به ندرت دردناک است.
انواع درجه بندی رکتوسل
رکتوسل کوچک کمتر از 2 سانتی متر
رکتوسل متوسط بین 2 تا 4 سانتی متر
رکتوسل بزرگ  بزرگتر از 4 سانتی متر طبقه بندی می شوند.

علائم بیماری رکتوسل

پرولاپس واژن در قسمت خلفی(رکتوسل) یا افتادگی رکتوم در حالتی که خفیف باشد ممکن است هیچ علامتی ایجاد نکند.
در غیر این صورت، فرد ممکن است علائمی مانند برآمدگی که ممکن است از دهانه واژن خارج شود، مشکل در اجابت مزاج، دفع سخت مدفوع، احساس پری در واژن، خون ریزی از واژن و یا احساس اینکه بعد از اجابت مزاج کاملاً تخلیه نشده است، نگرانی های جنسی مانند احساس خجالت یا احساس شلی در تن بافت واژن را تجربه کند.
بسیاری از زنان مبتلا به افتادگی واژن خلفی یا رکتوسل همچنین دارای افتادگی سایر اندام های لگنی مانند مثانه یا رحم نیز هستند. جراح می تواند پرولاپس را ارزیابی کند و در مورد گزینه های جراحی برای رفع آن با بیمار صحبت کند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

گاهی اوقات افتادگی واژن خلفی یا افتادگی رکتوم مشکلی ایجاد نمی کند. اما افتادگی متوسط یا شدید واژن خلفی ممکن است ناراحت کننده باشد. اگر علائم این افتادگی مانند احساس پری در واژن یا خون ریزی از واژن بر زندگی روزمره فرد تأثیر می گذارد، باید برای درمان به پزشک مراجعه کند.

چه عواملی سبب بروز رکتوسل می شود؟

افتادگی واژن در قسمت خلفی واژن یا پرولاپس رکتوم ناشی از فشار بر کف لگن یا ضربه است. دلایل این افزایش فشار کف لگن عبارتند از پارگی های مربوط به حین زایمان، زایمان واژینال با ابزار مانند فورسپس، زایمان سخت، یبوست طولانی مدت یا زور زدن با حرکات روده، سرفه یا برونشیت طولانی مدت بلند، بارداری، اضافه وزن و بلند کردن اجسام سنگین به طور مکرر. 
ماهیچه ها، رباط ها و بافت همبند که از واژن حمایت می کنند در طول بارداری و زایمان کشیده می شوند. این کشیده شدن می تواند باعث تضعیف بیشتر بافت ها و حتی حمایت کمتر شود.
هرچه تعداد حاملگی ها بیشتر باشد، شانس فرد برای ایجاد افتادگی واژن در قسمت خلفی یا پرولاپس رکتوم بیشتر است.
اگر فرد فقط زایمان سزارین داشته باشد، با احتمال کمتری می تواند مبتلا به افتادگی خلفی واژن یا رکتوسل شود.

عوامل خطر رکتوسل

هر زن ممکن است دچار افتادگی خلفی واژن شود. با این حال، موارد زیر ممکن است خطر ابتلا را افزایش دهند:
1_ژنتیک: برخی از افراد با بافت همبند ضعیف تری در ناحیه لگن متولد می شوند. این باعث می شود که به طور طبیعی احتمال بیشتری برای ایجاد افتادگی واژن خلفی داشته باشند.
2_زایمان: زایمان واژینال بیش از یک کودک، خطر ابتلا به افتادگی خلفی واژن را افزایش می دهد. پارگی در بافت بین دهانه واژن و مقعد (پارگی پرینه) یا بریدگی هایی که دهانه واژن را بزرگتر می کند مثل اپیزیوتومی در حین زایمان نیز ممکن است خطر ابتلا را افزایش دهند. زایمان های واژینال و به طور خاص زایمان با فورسپس، خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد.
3_افزایش سن: افزایش سن باعث از دست دادن توده عضلانی، قابلیت ارتجاعی و عملکرد عصبی می شود که این به نوبه خود باعث کشیدگی یا ضعیف شدن عضلات می شود.
4_چاقی: وزن اضافی بدن بر بافت های کف لگن فشار وارد می کند و باعث تضعیف این بافت ها و در نتیجه افزایش ابتلا به این بیماری می شود.

پیشگیری از رکتوسل 

برای کمک به جلوگیری از بدتر شدن افتادگی واژن خلفی، موارد زیر ممکن است بسیار کمک کننده باشد: 
1_انجام تمرینات کگل: انجام منظم تمرینات کگل می تواند عضلات کف لگن را تقویت کند. این امر به ویژه پس از بارداری برای جلوگیری از این بیماری بسیار مهم است.
2_درمان و پیشگیری از یبوست: نوشیدن مایعات فراوان و خوردن غذاهای پر فیبر مانند میوه ها، سبزیجات، لوبیاها و غلات کامل باعث جلوگیری از یبوست که یکی از عوامل ابتلا به این بیماری هست می شود.  
3_جلوگیری از بلند کردن اجسام سنگین: خودداری از بلند کردن مداوم اجسام سنگین یا استفاده از پا به جای کمر یا پشت برای بلند کردن اجسام میتواند به پیشگیری از این بیماری کمک کند. 
4_کنترل سرفه: کنترل سرفه، درمان سرفه مزمن یا برونشیت و نکشیدن سیگار برای پیشگیری از این بیماری مفید است. 
5_جلوگیری از افزایش وزن: فرد باید از پزشک خود درباره تغذیه صحیح برای جلوگیری از افزایش وزن راهنمایی بگیرد.

تشخیص رکتوسل 

تشخیص افتادگی خلفی واژن اغلب در طول معاینه لگنی واژن و راست روده اتفاق می افتد. در هنگام معاینه لگن پایین آمدن این افتادگی یا پرولاپس میتواند باعث آشکارسازی این بیماری و یا حتی محل آن شود. 
با سفت کردن عضلات لگن به گونه ای که گویی جریان ادرار را متوقف می کند میتوان قدرت عضلات لگن را بررسی کرد.
ممکن است برای ارزیابی وضعیت، بیمار یک پرسشنامه پر کند. پاسخ‌های بیمار می‌تواند به پزشک درباره کیفیت زندگی و درمان دید کلی ارائه دهد.
به ندرت ممکن است برای تشخیص این بیماری نیاز به آزمایش تصویربرداری داشته باشد:
MRI یا اشعه ایکس می تواند اندازه برآمدگی بافت را تعیین کند. 
دفکوگرافی آزمایشی برای بررسی میزان تخلیه رکتوم است. در این روش یک ماده متضاد را با یک مطالعه  ترکیب می کنند.تصویر برداری مانند اشعه ایکس 

درمان رکتوسل 

درمان رکتوسل بستگی به شدت افتادگی بیمار دارد و ممکن است شامل موارد زیر باشد:
1_انجام تمرینات کگل: اگر افتادگی خلفی واژن باعث علائم کم یا بدون علائم باشد، اقدامات ساده مراقبتی از خود مانند انجام تمرینات کگل برای تقویت عضلات لگن ممکن است باعث بهبود این افتادگی شود. 
2_پساری: پساری واژینال یک وسیله سیلیکونی است که در واژن قرار می گیرد. این دستگاه به حمایت از بافت های برآمده کمک می کند. پساری باید به طور مرتب برای تمیز کردن برداشته شود.
3_جراحی: عمل رکتوسل یا جراحی برای رفع پرولاپس ممکن است

 در موارد زیر مورد نیاز باشد:
تمرینات تقویت کف لگن یا استفاده از پساری علائم پرولاپس را به اندازه کافی کنترل نمی کند.
سایر اندام های لگن همراه با راست روده افتادگی دارند و علائم واقعا بیمار را آزار می دهد. جراحی برای رفع پرولاپس هر اندام می تواند به طور همزمان انجام شود.
جراحی اغلب شامل برداشتن بافت اضافی و کشیده ای است که برآمدگی واژن را تشکیل می دهد و سپس بخیه هایی برای حمایت از ساختارهای لگن گذاشته می شود. هنگامی که رحم نیز افتادگی داشته باشد، ممکن است نیاز به برداشتن رحم (هیسترکتومی) باشد. بیش از یک نوع افتادگی را می توان در طول یک عمل جراحی ترمیم کرد.

شیوه زندگی و درمان خانگی رکتوسل

گاهی اوقات، اقدامات خودمراقبتی باعث تسکین علائم پرولاپس می شود. بیمار می تواند سعی کند:
تمرینات کگل را برای تقویت عضلات لگن انجام دهد. 
با خوردن غذاهای پر فیبر، نوشیدن مایعات زیاد و در صورت نیاز مصرف مکمل فیبر از یبوست جلوگیری کند.
از زورزدن در هنگام اجابت مزاج خودداری کند.
از بلند کردن وسایل سنگین خودداری کند.
سرفه را کنترل کند. 
به وزن سالم برسد و آن وزن را حفظ کند.

تمرینات کگل
تمرینات کگل باعث تقویت عضلات کف لگن می شود. عضلات کف لگن قوی حمایت بهتری از اندام های لگن می کند. همچنین ممکن است علائم برآمدگی را که پرولاپس خلفی واژن می تواند ایجاد کند، کاهش دهد.
برای انجام تمرینات کگل، باید اول عضلات مناسب را پیدا کنید. برای پیدا کردن عضلات کف لگن، سعی کنید هنگام استفاده از توالت، ادرار را در وسط جریان خود متوقف کنید. هنگامی که بدانید این عضلات کجا هستند، می توانید این تمرینات را انجام دهید. می‌توانید تمرین‌ها را در هر وضعیتی انجام دهید، اگرچه ممکن است در ابتدا انجام آن‌ها در حالت دراز کشیدن راحت‌تر باشد. برای انجام کگل، تصور کنید که روی یک تیله نشسته اید و ماهیچه های لگن خود را طوری سفت کنید که انگار در حال بلند کردن آن هستید. هر بار سه ثانیه آن را امتحان کنید، سپس با سه شمارش استراحت کنید. مراقب باشید که عضلات شکم، ران یا باسن خود را خم نکنید. از حبس نفس خودداری کنید. در عوض، در طول تمرینات آزادانه نفس بکشید. سه بار در روز این تمرینات را تکرار کنید. حداقل سه ست را 10 تا 15 بار در روز تکرار کنید. 
تمرینات کگل ممکن است زمانی بیشترین موفقیت را داشته باشند که توسط یک فیزیوتراپ یا پرستار آموزش داده شوند و با بیوفیدبک تقویت شوند. بیوفیدبک از دستگاه های نظارتی استفاده می کند تا به شما اطلاع دهد که مجموعه مناسبی از ماهیچه ها را به روش درست سفت می کنید.

بواسیر و رکتوسل

بواسیر می تواند با رکتوسل همراه باشد. بواسیر معمولاً به دلیل افزایش تلاش ها و زورهای بیمار برای اجابت مزاج رخ می دهد. زنان با رکتوسل بزرگ ممکن است با برآمدگی قابل لمس واژن مراجعه کنند. هنگامی که یک رکتوسل از حلقه هایمن بیرون بزند، افتادگی رکتوم اتفاق می افتد.