تغییرات جنین و مادر در هفته یازدهم بارداری

آنچه برای فرزند شما در هفته یازدهم بارداری اتفاق می افتد:

اولین روز از هفته‌ یازدهم بارداری مصادف با پایان یافتن دوران حساس رویانی و آغاز دوره‌ی جنینی است. در این مقطع از بارداری تقریباً تمامی اعضای حیاتی و داخلی بدن فرزندتان شکل گرفته‌اند و به تدریج شروع به فعالیت می‌کنند. از این زمان به بعد تا پایان بارداری بیشتر به جزئیات دستگاه‌ها و بخش‌های مختلف بدن جنین شما اضافه شده و این قسمت‌ها از نظر اندازه به رشد خود ادامه می‌دهند تا فرزند شما به قدری بزرگ و قوی شود که بتواند بعد از تولد در بیرون از رحم زنده بماند.

از هفته‌ یازدهم سرعت رشد فرزند شما به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش پیدا می‌کند. بنابراین برای رشد هر چه بهتر در این هفته و هفته‌های آینده، رگ‌های خونی بیشتری در جفت ایجاد شده و رگ‌های قبلی بزرگ‌تر می‌شوند تا اکسیژن و مواد غذایی مورد نیاز برای رشد را به سرعت در اختیار او قرار دهند. قلب کوچک جنین نیز با رساندن خون به تمامی قسمت‌های بدن به افزایش سرعت رشد کمک می‌کند.

در هفته یازدهم بارداری با وجود این‌که هنوز قسمتی از روده‌ها در داخل بند ناف باقی مانده است، اما توسعه و تکامل روده‌های کودک شما همچنان ادامه داشته و حرکات موجی شکل آن‌ها برای به حرکت درآوردن مواد غذایی در طول دستگاه گوارش شروع می‌شود تا سیستم گوارش کودک برای به عهده گرفتن وظایف خود بیشتر از قبل آماده شود. کار بلع مایع آمنیوتیک که از هفته‌ی قبل شروع شده بود، در این هفته با شدت بیشتری ادامه می یابد. قسمت اعظم آب موجود در مایع بلع شده توسط بدن فرزندتان جذب شده و مواد جذب نشده توسط حرکات موجی روده‌ها به قسمت انتهایی روده‌ی بزرگ رانده می‌شوند. فرو بردن و خارج کردن مایع آمنیوتیک توسط جنین باعث حرکات دیواره‌ی قفسه سینه‌ی او شده که در این هفته با استفاده از روش‌های سونوگرافیک قابل تشخیص هستند.

نمای ظاهری کوچولوی شما نسبت به هفته‌ قبل تغییر چندان زیادی نکرده است. پوست او هنوز شفاف و نازک باقی مانده و رگ‌های خونی ظریف او به خوبی قابل مشاهده هستند. این رگ‌ها درست مانند یک نقشه‌ پر پیچ و خم در سراسر بدن او کشیده شده‌اند. در زیر این پوست نازک، استخوان‌ها با سرعتی عجیب در حال سخت شدن هستند و تمام استخوان‌های چهره‌ی دوست‌داشتنی او در حال حاضر تشکیل شده‌اند. ویژگی‌های چهره‌ او نسبت به هفته های گذشته مشخص‌تر شده است. گوش‌های کوچک او به نزدیکی جایگاه اصلی خود مهاجرت کرده‌اند تا به زودی در محل صحیح خود قرار بگیرند و مجراهای بینی در نوک بینی ظریف او باز شده‌اند. برآمدگی پیشانی او کمتر از هفته قبل شده و در نتیجه سر او کمی گردتر به نظر می‌رسد، اما با این وجود هنوز هم نسبت اندازه سر او به بدنش بزرگتر است. حتماً با شنیدن این موضوع که در طی این هفته موهای نرمی بر روی سرش در حال جوانه‌زدن هستند، دلتان ضعف می‌رود. کوچولوی شما روز به روز دوست داشتنی‌تر از گذشته می‌شود.

با رشد بدن جنین در هفته یازدهم، حرکت‌های او هم بیشتر از قبل می‌شوند. فرزند شما در این زمان بیشتر از قبل جنب و جوش دارد. این وروجک کوچولو به آرامی لگد می‌زند، دستانش را مشت می‌کند و حتی بدنش را کش و قوس می‌دهد. اما با وجود این همه‌ فعالیت، حرکات او به قدری ریز و نرم هستند که به این زودی نمی‌توانید آن‌ها را احساس نمایید. اما باید بدانید که در مقابل، او حرکات شما را به خوبی حس می‌کند و با ضربه خوردن به رحم شروع به تکان خوردن می‌کند. پس تا می‌توانید او را نوازش کنید.

جالب‌ترین اتفاق هفته‌ ی یازدهم بارداری، سكسكه کردن این کوچولوی دوست داشتنیست که به دلیل رشد و شکل‌گیری بیشتر پرده‌ی دیافراگم (پرده‌ی عضلانی جداسازنده اعضای قفسه سینه از اعضای شکم) اتفاق می‌افتد، نگران نشوید، فرزندتان اذیت نمی‌شود و این مسئله جزئی طبیعی از روند رشد هفته به هفته اوست.

در این هفته طولش برابر با 5 سانتی‌متر یعنی هم اندازه یک انجیر کوچک و وزن او در حدود 8 گرم است. او آماده است تا زندگی شما را مانند طعم انجیر شیرین و دلپذیر کند.

در بدن شما در طول هفته یازدهم بارداری چه تغییراتی اتفاق می افتد؟

در حالی که فرزند شما سرعت رشد خود را در داخل رحم افزایش داده است، تغییرات در وضعیت ظاهری شما همچنان به آهستگی رخ می‌دهند. رحم هنوز هم از لگن بیرون نیامده و در هفته‌های بعدی پزشک قادر به لمس آن خواهد شد. با این وجود ممکن است شکم شما متسع‌تر به نظر برسد که علت اصلی آن نفخ و تجمع گاز در شکم است. بعضی از مادران در این مرحله از بارداری فکر می‌کنند که می‌توانند حرکات فرزندشان را احساس نمایند، اما این احساس غلط است و در نتیجه‌ی تجمع گازها در سیستم گوارشی شما ایجاد می‌شود.

 مهم‌ترین نکته‌ای که در هفته‌ یازدهم بارداری متوجه آن خواهید شد این است که در این روزها کمی بیشتر از همیشه احساس گرسنگی می‌کنید، حالت تهوع شما کمتر از قبل شده و اشتهای شما مجدداً برگشته است تا با مصرف کافی مواد غذایی به رشد جنین خود کمک کنید. البته فراموش نکنید که نیازی به زیاده‌روی نیست. این باور که با باردار شدن باید دو برابر بیشتر از گذشته غذا بخورید باوری اشتباه است. با مطالعه در رابطه با میزان نیاز بدن به مواد غذایی مختلف در دوران بارداری سعی کنید تا تغذیه‌ی مناسبی را در پیش گرفته و با انتخاب مغذی‌ترین مواد غذایی در دوران بارداری و به حداقل رساندن مصرف مواد با ارزش غذایی پایین، سلامت بدن خود و فرزند دوست‌داشتنیتا‌ن را حفظ کنید.

از حالا به بعد هفته به هفته وزن بدن شما افزایش پیدا می‌کند. اگرچه این افزایش‌ وزن نشانه‌ای از خوب پیش رفتن روند بارداری است، اما ممکن است از اینکه ظاهرتان تغییر می‌کند دچار احساس نگرانی و یا حتی خجالت شوید. به خاطر داشته باشید که این افزایش وزن به دلیل رشد عزیزترین موجود زندگی شما در داخل بدنتان بوده و جزئی از روند طبیعی بارداری است که همه‌ی مادران آن را تجربه می‌کنند، بنابراین به این تغییرات با افتخار و غرور نگاه کنید. علاوه بر افزایش وزن، در هفته‌ی یازدهم ممکن است علائم هفته‌های گذشته مانند تغییرات پوست، مو، ناخن‌ها و افزایش بزاق را هم به میزان بیشتری تجربه کنید. همچنین در این روزها احتمال دارد احساس کنید بدنتان به شدت گر گرفته و داغ شده است، چنین احساسی طبیعی بوده و راهکاری برای رفع آن وجود ندارد. جریان خون در بدن شما افزایش پیدا کرده و میزان سوخت و ساز بدنتان هم بیشتر شده است. بهترین کاری که می‌توانید انجام دهید افزایش مصرف مایعات و پوشیدن لباس‌های متناسب با دمای محیط است.

در هفته یازده بارداری مهم‌ترین کار، اقدام برای انجام آزمایش غربالگری سه ماهه اول بارداری است که سنجش خوبی برای سلامتی فرزند شما بوده و وضعیت او را از نظر ابتلا بودن یا نبودن به برخی بیماری‌های مادرزادی مشخص می‌کنند. مهلت انجام این آزمایشات از اولین روز هفته‌ یازدهم تا آخرین روز هفته سیزدهم بارداری است. توصیه‌‌ ما به شما این است که انجام این آزمایشات را به روزهای پایانی موکول نکنید تا در صورت شک به وجود مشکل، پزشکتان فرصت کافی برای انجام آزمایشات تشخیصی دیگر مانند آمنیوسنتز را داشته باشد.

فعالیت‌های هفته یازدهم بارداری:

سعی کنید تا علاوه بر مطالعه‌ی کتاب و سایت‌های آموزشی در هفته 11 از راهنمایی‌های افرادی مانند مادر، خواهر و یا دوستانتان نیز در زمینه بارداری کمک بگیرید. علاوه بر این می‌توانید با عضویت در گروه‌های اینترنتی مربوط به مادران باردار با خانم‌هایی که درست مانند شما در حال گذراندن این دوران حساس اما شیرین هستند و یا به تازگی این مرحله را پشت سر گذاشته‌اند، احساساتتان را در میان بگذارید و از تجربه‌های آن‌ها استفاده کنید. فراموش نکنید که در این مسیر شما تنها نیستید و همانطور که هفته یازدهم را پشت سر گذاشته اید، بقیه ی هفته ها نیز به همین سرعت درحال گذرند.

نگران نباشید:

اگر هنوز هم تهوع و استفراغ دارید و به همین دلیل نمی‌توانید به میزان کافی غذا بخورید و یا چندان وزن اضافه نكرده‌اید نگران نباشید. اشتهای شما به زودی باز می‌گردد و وزنتان به حد کافی افزایش پیدا می‌کند. بسیاری از خانم‌های حامله در سه‌ماهه اول بارداری، تنها بین 1 تا 2.5 كیلوگرم وزن اضافه می‌كنند.

چه کارهایی در هفته یازدهم بارداری باید انجام داد؟

• احتمالاً در دوران بارداری سؤال‌ها و نگرانی‌های زیادی برایتان پیش می‌آید، مانند این که آیا می‌توانم به سفر بروم؟ آیا کیسه‌ هوای ماشین می‌تواند به من و کودکم صدمه بزند؟ کدام‌یک از علائم بارداری طبیعی و کدام‌یک از آنان غیرطبیعی هستند؟ با مطالعه و پرسش از متخصصین آگاهی خود را در رابطه با سلامت و ایمنی در بارداری بالا ببرید.

• فعال باشید و ورزش‌های مناسب دوران بارداری را ادامه دهید. پیاده‌روی در طی دوران بارداری یکی از بهترین ورزش‌ها است می تواند شرایط بارداری هفته به هفته شما را راحت تر کند و سبب می شود علاوه بر کسب انرژی، از نور مفید خورشید و هوای تازه نیز بهره‌مند شوید. البته فراموش نکنید که هر زمان در حین انجام ورزش خسته شدید، استراحت کنید. همچنین اگر در هنگام ورزش علائمی مانند خونریزی، سردرد، تنگی نفس و درد قفسه‌ی سینه، سرگیجه و یا غش را تجربه کردید، بلافاصله ورزش را متوقف کرده و با پزشک خود تماس بگیرید.

• برای جلوگیری از احساس گرسنگی و ضعف، یک ساعت قبل از رفتن به باشگاه یا شروع فعالیت‌های ورزشی، از غذاهایی که کربوهیدرت‌ فراوان دارند مانند نان، حبوبات و غیره استفاده نمایید. هممچنین از نوشیدن آب قبل، حین و پس از ورزش غافل نشوید.

• از همین ابتدا از میزان اضافه‌وزن مجاز در دوران بارداری آگاه باشید تا با تغذیه‌ی صحیح و فعالیت کافی، وزن خود را در این دوران متناسب نگه دارید. افزایش بیش از حد وزن و همچنین وزن نگرفتن جنین در هفته یازدهم، به حد کافی می‌تواند مشکلات فراوانی را برای شما و کودکتان ایجاد کند.

• بعضی از منابع توصیه می‌کنند که برای داشتن فرزندی زیبا رازیانه و بادیان مصرف کنید، اما در حقیقت نباید در مصرف اینگونه گیاهان زیاده‌روی نمود. در هفته یازده بارداری مصرف بیشتر از یک لیوان عرق رازیانه در روز مجاز نیست و تصمیم‌گیری نهایی در رابطه با مصرف چنین موادی تنها با مشورت پزشک امکان‌پذیر است.

• در صورتی که سرما خوردید، قبل از مصرف دارو ابتدا با پزشک خود مشورت نمایید. شربت‌های سرفه و آرام‌بخش‌های مورد استفاده در درمان سرماخوردگی ممکن است حاوی موادی باشند که بر رشد فرزندتان تأثیر منفی می‌گذارند. استامینوفن تنها قرصی است که در این دوران می‌توانید استفاده کنید.

• مصرف شیر را فراموش نکنید. شیر دارای تمام مواد معدنی لازم برای ساخت اسکلت بدن فرزند شما و حاوی انواعی از ویتامین‌ها به خصوص ویتامین آ (A) بوده که برای رشد جنین بسیار لازم هستند. در تمام طول هفته به هفته بارداری مصرف یک لیتر شیر در 24 ساعت ضروری است. می‌توانید نیم لیتر شیر را به صورت ساده و نیم لیتر دیگر را به صورت مواد غذایی و نوشیدنی‌های مختلفی که با شیر درست می‌شوند، مصرف کنید.

چه چیزهایی در هفته یازده بارداری نباید خورد؟

• در دوران بارداری خود هرگز ایبوپروفن مصرف نکنید.

• مونوسدیم گلومات (MSG) یکی از افزودنی‌های غذایی است که به ‌عنوان تقویت‌کننده‌ی عطر و طعم استفاده می‌شود. این ماده معمولاً به غذاهای آماده و فرآوری‌شده مانند غذاهای یخ‌زده، ادویه‌های مخلوط، برخی کنسروها، انواع سوپ‌های آماده و سس سالاد افزوده می‌شود. مونوسدیم گلومات در بعضی موارد می‌تواند باعث بروز مشکلاتی مانند سردرد، تهوع، اسهال، سرگیجه و احساس تنگی قفسه سینه شود. اگرچه هنوز تأثیرات این ماده بر سلامتی جنین به درستی مشخص نشده است اما به دلیل داشتن نمک (سدیم) فراوان باعث تشدید فشار خون می‌شود. بنابراین تا حد امکان مواد غذایی حاوی این افزودنی را در برنامه هفته به هفته بارداری خود حذف کنید.

• اگر علاقه‌ی زیادی به خوردن مواد غیرمعمول مانند یخ، خاک، گچ و حتی مهر نماز پیدا کرده‌اید، از خوردن آن ها جداً خودداری کنید و همچنین ماما و یا پزشک خود را در جریان این موضوع قرار دهید. این اشتهای عجیب به مواد غیرمعمول که پزشکان به آن «پیکا» می‌گویند، نشان‌دهنده‌ی کمبود برخی مواد از جمله آهن در بدن شما می‌باشد. که می توانید در معاینات سه ماهه اول بارداری از آن ها باخبر شوید.

پیشنهاد ما به شما برای بهبود شرایط، در هفته یازدهم بارداری:

شاید در این روزها احساس کنید که تنهایید و همسرتان شما را درک نمی‌کند. ناامید نشوید. این حالتی است که اغلب زنان در هفته‌های ابتدایی بارداری آن را تجربه می‌کنند. عدم مشارکت همسرتان در این روزها، نشان‌دهنده‌ی بی‌تفاوتی او نسبت به شما و احساساتتان نیست، بلکه واکنشی طبیعی در مقابل استرس ناشی از پدر شدن و افزایش مسئولیت‌ها است. اغلب مردان نمی‌دانند باید در چه مسائلی درگیر شده و یا چه کمکی از دستشان برمی‌آید، بنابراین به دلیل احساس ناتوانی در حمایت از شما عصبانی شده و از روبرو شدن با مسئله فرار می‌کنند. به شما پیشنهاد می‌کنیم به جای ناراحت و یا عصبی شدن به احساسات همسرتان توجه نموده و با دادن پیشنهادهایی برای جلب مشارکت و همراهی همسرتان در این مسیر، بر بی‌میلی او غلبه کنید.

 موارد زیر از جمله‌ی این راهکارها هستند:

• از همسرتان بخواهید در ویزیت‌های دوران بارداری همراه شما باشد.

• با هم کتاب‌های آموزشی مربوط به دوران بارداری را مطالعه نمایید.

• اگر برای همسرتان مقدور است، از او بخواهید در کلاس‌های بارداری و آمادگی برای زایمان شما را همراهی نماید.

• این نکته را نیز به خاطر داشته باشید که درگیر کردن همسر در روند بارداری، در سه‌ ماهه‌ اول کار دشواری است و نیازمند صبر و حوصله شماست. زمانی که سه‌ ماهه‌ دوم فرا برسد برای بسیاری از مردان درک احساسات و شرکت در فعالیت‌های مرتبط با بارداری آسان‌تر شده چرا که هفته به هفته رشد جنین را مشاهده کرده درنتیجه حاملگی و وجود فرزندی در شکم شما برایشان ملموس‌تر می‌شود.