سفر در بارداری

یکی از مهم‌ترین نکات ایمنی که در طول سفر و اشکال مختلف آن (هوایی، زمینی) باید رعایت شود، بستن کمربند ایمنی است. نحوه‌ی بستن کمربند ایمنی در بارداری به این طریق است که باید کمربند شانه از بین سینه‌ها و کمربند پایینی از زیر شکم یا بالای ران عبور کند.

نشستن طولانی مدت و عدم تحرک در خودرو، اتوبوس، قطار و هواپیما احتمال تشکیل لخته در رگ‌های عمقی پا را افزایش می‌دهد که به آن ترومبوز ورید عمقی (DVT) گفته می‌شود و ممکن است این لخته همراه با سیستم گردش خون حرکت و در بخش‌هایی از بدن مانند ریه‌ها انسداد ایجاد کند. تحقیقات نشان می‌دهد احتمال ابتلا به ترومبوز ورید عمقی با یک پرواز طولانی می‌تواند دو یا سه برابر افزایش پیدا کند.

عوامل خطر ترومبوز وریدهای عمقی در دوران بارداری شامل:

• سابقه‌ی ترومبوز در شما و یا یکی از اعضای خانواده؛
• وزن بیش از 100 کیلوگرم؛
• داشتن بارداری‌های متعدد.

در صورتی که در معرض ابتلا به این بیماری هستید حتماً به این نکات توجه کنید:

• مشورت با پزشک درباره‌ی سفر؛
• پوشیدن جوراب واریس در سفر؛
• انجام تمرینات مکرر پا؛
• راه رفتن به طور منظم (در مورد مسافرت هوایی طولانی با هماهنگی مهماندار هواپیما در راهرو آن قدم بزنید)؛
• جلوگیری از کم آبی بدن با نوشیدن مقدار زیاد آب و مایعات؛
• کاهش مصرف الکل و کافئین؛
• سفر طبق صلاح‌دید پزشک در صورت استفاده از داروی هپارین.

مواد غذایی و نوشیدنی‌ها در مسافرت در بارداری

در مصرف مواد غذایی و آب در سفر دقت کنید قبل از مصرف آب شیر، از تصفیه و آشامیدنی بودن آن مطمئن شوید. اگر شک دارید از آب بطری مصرف کنید. در صورت گرسنگی هر نوع مواد غذایی در دسترس را مصرف نکنید و از مصرف غذاهای دریایی، گوشت نپخته، پنیر نرم و خمیر بپرهیزید. دست‌های خود را به طور کامل پس از رفتن به توالت، قبل از آماده کردن غذا و قبل از غذا خوردن بشویید. صرفاً میوه‌ای که شما خودتان پوست کنده‌اید بخورید و از مصرف سبزی‌های برگ‌دار و سالاد به دلیل احتمال شسته شدن در آب آلوده بپرهیزید. هنگام مسواک زدن دندان‌ها از آب بطری استفاده کنید. مطمئن شوید که تمام ظروف غذا به طور کامل پس از شستشو خشک شده است. از مصرف یخ بپرهیزید و قبل از مصرف هر نوع آب حتماً آن را بجوشانید.

بیماری‌های عفونی ناشی از سفر در بارداری

مادران باردار در صورت ابتلا به اسهال مسافرتی و یا سایر عفونت‌های گوارشی به دلیل آسیب‌پذیری زیادی که دارند بیشتر در معرض عوارض کم‌آبی هستند.

رعایت نکات زیر احتمال ابتلا به عفونت‌های گوارشی در سفر را کمتر می‌کند:

• در هنگام ابتلا به اسهال مصرف آب آشامیدنی بطری (آب معدنی‌های معتبر) یا آب جوشیده نسبت به مصرف دارو یا سرم در اولویت بالاتری قرار دارد؛
• بهداشت دست‌ها و اقدامات احتیاطی آب و غذا را رعایت کنید؛
• برای تصفیه‌ی آب، گاهی از ترکیبات ید استفاده می‌کنند این ترکیبات می‌تواند اثرات بالقوه‌ای بر تیروئید جنین داشته باشد به همین دلیل ترجیحاً از آب‌های مورد اطمینان مانند آب معدنی‌های معتبر استفاده شود؛
• درمان انتخابی برای مسافران مبتلا به اسهال مصرف مایعات کافی است و در صورت تداوم و عدم بهبودی حتماً به پزشک مراجعه شود.

هپاتیت A و E هر دو توسط مدفوع گسترش می‌یابند. مطالعات نشان داده‌اند که هپاتیت A می‌تواند منجر به افزایش خطر ابتلا به جدا شدن زودرس جفت و زایمان زودرس گردد. هپاتیت E باعث بیماری شدید در دوران بارداری می‌شود که حتی ممکن است منجر به مرگ شود. ابتلا به این بیماری در سه‌ماهه‌ی سوم، عوارض و مرگ جنین را می‌تواند به همراه داشته باشد.

از دیگر نگرانی‌های سفر در بارداری بیماری بر اثر مصرف غذاهای آلوده است. بیماری‌هایی نظیر توکسوپلاسموز و لیستریوز. این عفونت‌ها از جفت عبور می‌کنند و باعث سقط، مرده‌زایی یا عفونت‌های مادرزادی می‌شوند. برای جلوگیری از ابتلا به این موارد باید از مصرف پنیر غیرپاستوریزه پرهیز شود و از پخت کامل محصولات گوشتی اطمینان حاصل گردد. 

احتمال ابتلا به بیماری‌های انگلی در سفر کمتر هستند، مگر اینکه به مناطقی سفر کرده باشید که این بیماری‌ها شایع هستند. به طور کلی باید گفت که کرم‌های روده به ندرت باعث بیماری‌های شدید نیازمند به درمان در دوران بارداری می‌شوند. اما عفونت‌های تک‌یاخته‌ای روده، مانند ژیاردیا، انتاموبا هیستولیتیکا و کریپتوسپوریدیوم اغلب نیاز به درمان دارند. این انگل‌ها ممکن است باعث اسهال و استفراغ حاد، کم‌آبی شدید، سوء جذب مزمن و در نتیجه محدودیت رشد جنین شده و در هیستولیتیکا منجر به آبسه کبد آمیبی و کولیت نیز می‌شود. برای جلوگیری از ابتلا به این بیماری‌ها توصیه می‌شود از شنا کردن در دریاچه‌های آب شیرین یا رودخانه‌ها جداً پرهیز شود.

احتمال ابتلا به عفونت‌های تنفسی و تناسلی در سفر در دوران بارداری بیشتر بوده و ممکن است به شکل شدیدتری نیز اتفاق افتد.

مالاریا طی مسافرت در بارداری

بیشتر پزشکان سفر به مناطق مالاریاخیز را به مادران باردار توصیه نمی‌کنند. زیرا به نظر می‌رسد مادران باردار برای پشه‌ها جذاب‌تر هستند و از طرفی به دلیل کاهش ایمنی عمومی، بیشتر مستعد ابتلا به بیماری می‌باشند و با تحت تأثیر قرار دادن سلامت مادر و جنین ممکن است آن‌ها را در معرض خطر مرگ قرار دهد.

بهتر است مادران بارداری که برای سفر به مناطق مالاریاخیز مصر هستند، بدانند که خطرات ناشی از مصرف مواد مخدر برای مادر باردار و جنین بسیار کمتر از خطرات ناشی از ابتلا به مالاریا است. بنابراین احتمال ابتلا به بیماری و مرگ مادر و جنین بسیار جدی‌تر از زنان غیرباردار بوده در نتیجه توصیه می‌شود مادران باردار از سفر به این مناطق اجتناب کنند و یا از گزش پشه در هنگام حضور در مناطق مالاریاخیز به شدت جلوگیری نمایند.

مالاریا ممکن است باعث از دست دادن جنین به علت جداشدن جفت، زایمان زودرس و یا سقط جنین و وزن کم هنگام تولد شود. از آن‌جا که هیچ رژیم درمانی و پیشگیری‌کننده‌ای حفاظت کامل را در برابر این بیماری فراهم نمی‌کند، زنان باردار باید سفر به مناطق مالاریاخیز را تا بعد از زایمان به تأخیر بیاندازند. با این حال، اگر سفر اجتناب‌ناپذیر است باید اقدامات احتیاطی برای جلوگیری از گزش پشه، استفاده از یک رژیم پیشگیری‌کننده‌ی مؤثر، استفاده از پشه‌بند و مواد دافع حشرات و پوشیدن لباس‌های محافظ را در نظر بگیرند.

در صورت سفر به این مناطق مادر باردار باید بررسی‌های خود را به طور دقیق با پزشک مطرح کند. ​