سقط خود به خودی

سقط خود به خودی عبارت است از ختم حاملگی قبل از هفته‌ی 20 بارداری یا زایمان یک جنین مرده یا زنده‌ی با وزن کمتر از 500 گرم. تقریباً 10 تا 15 درصد بارداری‌ها با سقط همراهند. بیشتر از 80 درصد سقط‌های خود به خودی در سه‌ماهه‌ی اول بارداری رخ می‌دهند و بعد از هفته‌ی 12 حاملگی، میزان سقط به طور قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند. 

بیشتر از 8 درصد سقط‌های خود به خودی تشخیص داده نمی‌شوند. اگر سقط در 12 هفته‌ی اول حاملگی رخ دهد به آن سقط زودرس و اگر بین 12 تا 20 هفته رخ دهد سقط دیررس می‌گویند. تخمک‌گذاری ممکن است دو هفته بعد از سقط جنین برگردد، بنابراین جلوگیری از بارداری مؤثر هر چه زودتر بعد از سقط باید شروع شود.

انواع سقط خود به خودی

انواع سقط خود به خودی شامل این موارد است:

• تهدید به سقط
• سقط اجتناب‌ناپذیر
• سقط ناکامل
• سقط کامل
• سقط فراموش‌شده

تهدید به سقط

هرگونه ترشح خونی از واژن یا خونریزی واژینال در نیمه‌ی اول بارداری از نشانه‌های تهدید به سقط محسوب می‌شود.

علایم سقط جنین عبارتند از:

• خونریزی خفیف و مختصر
• وجود یا عدم وجود درد انقباضی شکم
• وجود و یا عدم وجود درد پشت در قسمت پایین
• درد می‌تواند با فاصله‌ی منظم یا به صورت مداوم باشد
• درد می‌تواند مبهم و به صورت فشار لگنی و تندرنس رحم (درد در قسمتی از بدن به دنبال فشار دادن آن نقطه) باشد
• عدم باز شدن دهانه‌ی رحم
• عدم دفع محصولات حاملگی

خونریزی ممکن است شدید باشد و چند روز تا چند هفته ادامه داشته باشد. از هر 4 تا 5 زن حامله، یک مورد دچار لکه‌بینی یا خونریزی واژینال در مراحل اولیه‌ی بارداری خواهد شد و 50 درصد این زنان جنین خود را سقط خواهند کرد. بنابراین در صورت مشاهده‌ی هرگونه خونریزی واژینال باید سریعاً به پزشک مراجعه کنید.

ممکن است بنا به دستور پزشک با تجویز یک مسکن، مادر به منزل برگردد و استراحت داشته باشد. اما از آن جایی که نزدیکی ممکن است روند بیماری را تشدید و شانس سقط را افزایش دهد بهتر است تا بهتر شدن شرایط از نزدیکی اجتناب شود.

معاینات با انجام سونوگرافی برای تشخیص زنده بودن جنین، انجام آزمایش بتا به صورت پی‌درپی و اندازه‌گیری پروژسترون سرم صورت می‌گیرد. ممکن است با توجه به نتایج آزمایشات مادر در بیمارستان بستری شده و تحت نظر پزشک باشد و اقدامات لازم صورت گیرد. در این موارد یا بارداری ادامه پیدا می‌کند و یا با وجود اقدامات انجام شده بارداری منجر به سقط می‌شود.

سقط اجتناب‌ناپذیر

سقط زمانی اجتناب‌ناپذیر خواهد بود که حداقل 2 مورد از علایم زیر وجود داشته باشد:

• پارگی کیسه‌ی آب
• باز شدن دهانه‌ی رحم بیشتر از 3 سانتی‌متر
• نرمی متوسط دهانه‌ی رحم
• خونریزی بیشتر از 7 روز
• پایدار ماندن درد و انقباض علی‌رغم استفاده از مُسکن‌ها
• علایم دیگر ختم حاملگی مثل خروج نسبی محصولات حاملگی

هر خانمی که با پارگی کیسه‌ی آب در مراحل اولیه‌ی بارداری به پزشک مراجعه کند، باید در بیمارستان بستری شده و تحت نظر قرار گیرد. برای جلوگیری از پیشرفت روند سقط و دفع محصولات حاملگی، باید فعالیت‌های مادر محدود شده و هم‌چنین باید از نزدیکی اجتناب شود. احتمال ادامه‌ی بارداری با چنین شرایطی بسیار کم بوده و ممکن است پس از بررسی‌های لازم نیاز به انجام کورتاژ (بازکردن دهانه‌ی رحم و تخلیه‌ی محصولات حاملگی) باشد.

سقط ناکامل

دفع ناکامل محصولات حاملگی قبل از هفته‌ی 20 بارداری را سقط ناکامل می‌گویند. در سقط‌های قبل از هفته‌ی 10 بارداری، جنین و جفت معمولاً با هم دفع می‌شوند، اما بعد از این زمان خروج جفت و جنین جدا از هم صورت می‌گیرد. علامت عمده‌ی سقط ناکامل، خونریزی است که معمولاً شدید صورت می‌گیرد.

سایر مشخصات:

• داشتن انقباض
• باز بودن دهانه‌ی رحم
• رحم بزرگ و نرم

در این موارد نیز مادر بستری شده و برای خروج باقیمانده‌های احتمالی، کورتاژ صورت می‌گیرد. زیرا این روش مؤثرترین روش برای اطمینان از تخلیه‌ی کامل رحم و جلوگیری از عوارض احتمالی بعدی است.

سقط کامل

خروج کامل همه‌ی محصولات حاملگی قبل از هفته‌ی 20 بارداری سقط کامل است. سقط کامل با قطع درد و قطع خونریزی مشخص می‌شود. همه‌ی محصولات حاملگی باید به دقت معاینه شوند تا از نظر خروج کامل آن‌ها اطمینان حاصل شود.

سقط فراموش‌ شده

باقیماندن محصولات مرده‌ی حاملگی در رحم به مدت چندین هفته را سقط فراموش‌ شده می‌گویند.

مشخصات این نوع از سقط عبارتند از:

• از بین رفتن علایم حاملگی
• کاهش اندازه‌ی رحم
• ترشح واژینال مایل به قهوه‌ای
• دهانه‌ی رحم سفت و بسته

بسیاری از زنان ممکن است هیچ‌گونه علامتی جز قطع پایدار قاعدگی نداشته باشند. در صورت باقی ماندن طولانی‌مدت محصولات مرده‌ی حاملگی در رحم (بیش از 4 هفته)، ممکن است نقایص انعقادی جدی رخ دهد. به خصوص اگر قبل از مرگ جنین، حاملگی به سه‌ماهه‌ی دوم رسیده باشد. بیمار ممکن است با خونریزی از بینی یا لثه‌ها و به خصوص از مکان‌هایی که دچار آسیب خفیف شده‌اند، به پزشک مراجعه کند.

مادر باردار در این مواقع بستری شده و سونوگرافی برای تأیید مرده بودن جنین انجام می‌شود. سپس سایر آزمایش‌ها و بررسی‌ها صورت می‌گیرد. بلافاصله پس از تشخیص، اگر در سه‌ماهه‌ی اول بارداری باشد، رحم تخلیه می‌شود و در سه‌ماهه‌ی دوم با استفاده از روش‌های دارویی تخلیه صورت می‌گیرد.

توصیه می‌شود حداقل دو چرخه‌ قاعدگی تا بارداری بعدی فاصله باشد. زیرا به علت تغییرات باقیمانده از سقط قبلی ممکن است بارداری بعدی نیز به سقط منجر شود.​