این مطلب از نظر علمی به تأیید دکتر فاطمه فرج زاده فلوشیپ ناباروری و IVF، از پزشکان متخصص مرکز مام رسیده است.

برای مراقبت بعد از سقط جنین، چه اقداماتی باید انجام داد؟

سقط جنین یکی از شایع ترین عوارض بارداری می باشد. این عارضه با غم و اندوه زیادی برای مادر همراه است و ممکن است کنار آمدن با آن نیازمند زمان باشد. پس از سقط جنین، حفظ سلامت روحی و سلامت جسمی مادر بسیار مهم است و باید به آن توجه شود. از همین رو، انجام مراقبت بعد از سقط جنین بسیار حائز اهمیت می باشد.
مراقبت مناسب از خود برای سلامت جسمی و بهبود روحی پس از سقط مهم است. زنان باید از عوارض پس از سقط جنین و چگونگی برنامه ریزی برای استراحت و بهبودی خود آگاه باشند. طبق تحقیقات، تقریباً از هر 4 زن در سنین باروری 1 نفر قبل از 45 سالگی سقط جنین را تجربه می کند. در این مطلب، در مورد آنچه که زنان پس از سقط جنین باید انتظار داشته باشند، صحبت می کنیم؛ همچنین نکاتی را برای مراقبت از خود، زمان بهبودی و زمان مراجعه به پزشک ارائه می دهیم.
 

انواع روش های انجام سقط جنین:

اغلب سقط ها به صورت خود به خودی رخ می دهند و علت سقط جنین هنوز به طور دقیق، مشخص نیست. اما گاهی ممکن است نیاز به مداخله پزشکی برای القای سقط جنین باشد، مانند زمانی که سقط فراموش شده رخ دهد.
پزشک ممکن است روش های مختلفی را برای سقط جنین، با توجه به نیازهای پزشکی مادر و سن بارداری توصیه کند. این روش ها شامل موارد زیر می باشند: 
•    استفاده از قرص برای سقط جنین؛
•    آسپیراسیون (ساکشن)؛ 
•    اتساع و تخلیه یا کورتاژ (D&E).
 

عوارض بعد از سقط جنین:

بدون توجه به روش سقط جنین اعم از سقط خودبخودی، استفاده از قرص و یا کورتاژ، ممکن است زنان علائم مشابهی را بعد از سقط تجربه کنند. اما در صورتی که خانمی در اواخر نیمه دوم بارداری، به خصوص در سه ماهه دوم بارداری سقط کند، علائم ممکن است شدیدتر باشند. پس از سقط جنین، مشاهده علائم زیر طبیعی است: 
•    خونریزی یا لکه بینی به مدت 3-6 هفته (گرچه برخی از زنان اصلا خونریزی نمی کنند)؛ 
•    دفع لخته های خون از اندازه های کوچک تا متوسط؛ 
•    گرفتگی هایی شبیه به قاعدگی یا کمی شدیدتر؛ 
•    سینه های دردناک یا متورم. 
سیکل قاعدگی بعد از سقط جنین معمولاً باید طی 4 تا 8 هفته برگردد، گرچه ممکن است در ابتدا جریان خونریزی کمی متفاوت باشد. برخی از خانم ها دچار تغییرات خلقی زیادی می شوند. تغییر در سطح هورمون های بارداری یا احساسات آن ها در مورد سقط جنین می تواند مسئول این امر باشد. پس از سقط جنین، ممکن است بارداری زود هنگام به محض وقوع تخمک گذاری (که قبل از قاعدگی اول انجام می شود) اتفاق بیافتد؛ بنابراین استفاده از روش های کنترل بارداری یا پرهیز از رابطه جنسی از جمله روش های مراقبت بعد از سقط جنین است که بسیار مهم می باشد.
 

روش های مراقبت بعد از سقط جنین:

در روزهای اول پس از سقط جنین، برخی از زنان احساس ناراحتی یا خستگی می کنند. درد ناشی از گرفتگی عضلات بخصوص دل درد شایع است و ممکن است بیمار گاهی دچار درد شدید شود. در صورتی که بیمار پس از سقط جنین با مصرف قرص یا عمل کورتاژ در بیمارستان بستری گردد، باید پس از مرخص شدن با خودروی شخصی به خانه برگردد. در خانه نیز بیمار باید استراحت کافی داشته باشد تا هر چه سریعتر بهبود یافته و خطر عوارضی که به علت سقط جنین در او ایجاد می شوند، کاهش یابد.
همچنین بیمار باید از انجام هر کاری که از نظر روحی یا جسمی سنگین است، اجتناب کند. پس از سقط جنین، خانم بیشتر در معرض عفونت می باشد زیرا ممکن است مدتی طول بکشد تا دهانه رحم بسته شود. برای کاهش خطر عفونت، توصیه می شود تا خانم ها از مصرف تامپون تا پریود بعدی، داشتن رابطه جنسی و قرار دادن هر شی‎ء در واژن به مدت 1-2 هفته و شنا در استخر به مدت 1-2 هفته اجتناب کنند. به طور کلی استفاده از نوار بهداشتی برای جلوگیری از هرگونه خونریزی ایمن تر است.
از دیگر نکات مراقبت بعد از سقط جنین می توان به موارد زیر اشاره کرد:
•    ماساژ: ماساژ شکم می تواند به رفع گرفتگی و دفع محتویات رحم کمک کند. ماساژ پشت نیز ممکن است به بهبود گرفتگی کمک نماید. قرار دادن کمپرس گرم روی شکم یا کمر نیز ممکن است گرفتگی و درد را تسکین دهد. 
•    مصرف به موقع داروها: داروهای تجویز شده توسط پزشک، مانند آنتی بیوتیک ها و یا مسکن های بدون نسخه مانند ایبوپروفن باید به موقع مصرف شوند. در صورتی که درد شدید یا غیر قابل تحمل باشد، باید به پزشکی مراجعه شود. 
•    چک کردن دمای بدن: به مدت یک هفته هر روز دمای بدن باید کنترل شود، زیرا تب می تواند نشان دهنده عفونت باشد. 
•    ویزیت توسط پزشک: بیمار باید چند هفته بعد از سقط جنین، توسط پزشک ویزیت شود. این مساله برای اطمینان از کامل بودن سقط جنین و بهبودی رحم مهم است.
 

چه زمانی پس از سقط جنین، بیمار بهبود می یابد؟

زمان بهبودی پس از سقط جنین در هر خانم متفاوت است. زنانی که در سه ماهه اول بارداری دچار سقط جنین می شوند و کسانی که هیچ گونه عارضه ای ندارند، معمولاً طی چند روز دارای علائم طبیعی هستند. خونریزی معمولاً طی 6 هفته متوقف می شود.
در سقط جنین های دیرهنگام ممکن است بهبودی بیشتر طول بکشد. در صورت بروز عوارض، بهبودی بسیار طولانی تر می شود و افراد ممکن است نیاز به بستری شدن در بیمارستان یا جراحی داشته باشند؛ هرچند این مساله غیرمعمول است و اکثر زنان طی چند هفته بهبود می یابند. 
 

آیا پس از سقط جنین انجام مراقبت های پزشکی لازم است؟ 
 

اکثر زنانی که دچار سقط جنین می شوند، تا چند هفته باید توسط پزشک پیگیری شوند. اگر نشانه ای از عوارض سقط جنین وجود نداشته باشد، مراقبت های پزشکی بیشتر لازم نیست. اما زنانی که علائم و عارضه های سقط جنین را دارند، ممکن است نیاز به ویزیت فوری با پزشک داشته باشند. گاهی برخی از عوارضی که به علت سقط جنین ایجاد می شوند، ممکن است نیاز به مراجعه به اورژانس داشته باشند، البته این موضوع خیلی شایع نیست.
 

در صورت مشاهده چه علائمی بعد از سقط جنین باید به پزشک مراجعه کرد؟

پس از سقط جنین، در صورت وجود علائم زیر باید به اورژانس مراجعه کنید: 
•    خونریزی شدید به صورتی که در هر ساعت بیش از یک نوار بهداشتی بزرگ خیس شود؛ 
•    دفع بیش از یک لخته خون که بزرگتر از یک توپ گلف است؛
•    احساس سرگیجه یا ضعف؛
•    داشتن افکار خودآزاری یا خودکشی؛
•    بروز علائم واکنش آلرژیک مانند مشکلات تنفسی. 
زنانی که به تازگی سقط جنین کرده اند، باید در موارد زیر به پزشک مراجعه کنند: 
•    درد شدیدی؛
•    ایجاد تب؛
•    بوی بد واژن؛
•    نگرانی از کامل نبودن سقط.