کوریوآمنیوتیت چیست و چقدر خطرناک است؟

این مطلب از نظر علمی به تأیید دکتر سیده معصومه قاضی میرسعید فلوشیپ ناباروری و IVF، از پزشکان متخصص مرکز مام رسیده است.

کوریوآمنیوتیت نوعی عفونت باکتریایی است که قبل یا در حین زایمان ایجاد می شود. کوریوآمنیوتیت به غشاهای اطراف جنین یعنی کوریون (غشای خارجی) و آمنیون (کیسه پر از مایع) اشاره دارد. در کوریوآمنیوتیت، عفونت باکتریایی پرده های کوریون، آمنیون و مایع آمنیوتیک را آلوده می کند، بنابراین عفونت باکتریایی می تواند منجر به عفونت مادر و جنین شود. کوریوآمنیوتیت همچنین ممکن است سبب زایمان زودرس، تولد نوزاد نارس و عفونت حاد در مادر و جنین گردد. این عارضه در حدود 2 تا 4 درصد از زایمان ها، ایجاد می شود. در بیشتر موارد کوریوآمنیوتیت، زایمان باید در اسرع وقت و اغلب به صورت سزارین انجام گردد. 

علت کوریوآمنیوتیت

کوریوآمنیوتیت به دلیل وجود عفونت باکتریایی در دستگاه ادراری-تناسلی زنان باردار ایجاد می شود. گاهی عفونت می تواند در واژن، مقعد یا روده بزرگ شروع شده و به رحم مادر باردار منتقل گردد. باکتری های ایکولای، استرپتوکوکوس آگالاکیه گروه B و باکتری های بی هوازی، از شایع ترین علل کوریوآمنیوتیت هستند. عفونت باکتریایی می تواند مایع آمنیوتیک، جفت و جنین را آلوده نماید. 
 

علائم کوریوآمنیوتیت

کوریوآمنیوتیت همیشه همراه با علائم نیست، اما برخی از خانم ها ممکن است علائم زیر را تجربه کنند:

• تب؛
• تپش قلب؛
• حساسیت رحمی؛
• تغییر رنگ و بوی نامطبوع مایع آمنیوتیک؛
• تعریق. 

عوامل خطر کوریوآمنیوتیت

از شایع ترین عوامل خطر کوریوآمنیوتیت می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سن کمتر از 21 سال مادر؛
• وضعیت اقتصادی نامطلوب؛
• لیبر طولانی (شروع درد های زایمانی)؛
• پارگی طولانی مدت کیسه آب برای زایمان زودرس؛
• معاینات واژینال متعدد در طول مراحل زایمان؛
• عفونت های دستگاه تناسلی تحتانی؛
• معاینه داخلی جنین یا رحم.

در صورت وجود یک یا چند مورد از عوامل خطر فوق، احتمالا کوریوآمنیوتیت ایجاد می گردد. 
 

عوارض کوریوآمنیوتیت

کوریوآمنیوتیت یک شرایط اورژانس پزشکی محسوب می شود. مهم‌ترین عوارض کوریوآمنیوتیت در مادر عبارتند از:

• باکترمی (وجود عفونت در جریان خون مادر)؛
• اندومتریت (عفونت در پوشش داخلی رحم)؛
• نیاز به انجام زایمان سزارین؛
• خونریزی شدید هنگام زایمان؛
• وجود لخته خون در ریه ها و لگن.

حدود 3 تا 12 درصد زنانی که کوریوآمنیوتیت دارند به باکترمی مبتلا می شوند. این شرایط احتمال زایمان سزارین را افزایش می دهد. البته لازم به ذکر است که مرگ مادر به دلیل عفونت باکتریایی و کوریوآمنیوتیت بسیار نادر است. 
مهم ترین عوارض کوریوآمنیوتیت در نوزادان عبارتند از:

• مننژیت: کوریوآمنیوتیت می تواند در نوزادان مننژیت ایجاد کند. هر چند کمتر از 1 درصد از نوزادانی که کوریوآمنیوتیت دارند به مننژیت مبتلا می شوند. 
• پنومونی یا باکترمی: حدود 5 تا 10 درصد نوزادان که از مادران مبتلا به کوریوآمنیوتیت به دنیا می آیند پنومونی (ذات الریه) دارند. اما باکترمی در نوزادان نارس، شایع تر است. 

در موارد اندکی، عوارض مرتبط با کوریوآمنیوتیت می تواند برای نوزاد نارس خطرناک باشد. درصورت تشخیص زود هنگام عفونت و درمان آن با آنتی بیوتیک، عوارض کمتری رخ می دهد.
 

تشخیص کوریوآمنیوتیت

کوریوآمنیوتیت معمولا در هنگام انجام معاینه واژینال تشخیص داده می شود، البته تست های آزمایشگاهی نیز می توانند کوریوآمنیوتیت را تایید کنند. ممکن است انجام آمنیوسنتز در زنانی که در معرض زایمان زودرس و تولد نوزاد نارس هستند، ضروری باشد. در هنگام آمنیوسنتز، پیش از تولد مقداری از مایع آمنیوتیک برای آزمایش از کیسه جنین برداشته می شود. در صورتی که در آمنیوسنتز، مایع آمنیوتیک حاوی تعداد زیادی گلبول سفید و غلظت پایین گلوکز باشد، نشان دهنده وجود کوریوآمنیوتیت است. 
 

درمان کوریوآمنیوتیت

پس از تشخیص عارضه کوریوآمنیوتیت، برای جلوگیری از بروز عوارض زایمان سریع و درمان با آنتی‌بیوتیک باید در اولویت قرار گیرد. امکان زایمان طبیعی وجود دارد اما اگر این روند طول بکشد، زایمان باید به صورت سزارین انجام شود. درمان زودرس می تواند تب را کاهش داده، زمان بهبودی را کوتاه تر نموده و خطر عفونت، عوارض کودک را کاهش دهد.   

معمولا برای درمان کوریوآمنیوتیت از آنتی بیوتیک استفاده می شود. آنتی بیوتیک معمولا بصورت وریدی تزریق شده و مصرف آن تا تولد نوزاد ادامه می یابد. رایج ترین آنتی بیوتیک های مورد استفاده در درمان کوریوآمنیوتیت عبارتند از:

• آمپی سیلین؛
• پنی سیلین؛
• جنتامایسین؛
• کلیندامایسین؛
• مترونیدازول.

پیشگیری از کوریوآمنیوتیت

در ابتدا پزشک تمام تلاش خود را برای جلوگیری از بروز عفونت انجام می دهد. از جمله روش هایی که می توانند احتمال ابتلا به کوریوآمنیوتیت را کاهش دهند، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• انجام آزمایش غربالگری واژینوز باکتریال (التهاب واژن) در سه ماه دوم بارداری؛
• کاهش معاینات واژینال در طول مراحل زایمان؛
• انجام غربالگری استرپتوکوکوس آگالاکتیه B در هفته های 35 تا 37 بارداری.