این مطلب از نظر علمی به تأیید دکتر آزاده حسینی فلوشیپ ناباروری و IVF، از پزشکان متخصص مرکز مام رسیده است.

باند آمنیوتیک چیست؟

سندرم باند آمنیوتیک یک بیماری نادر است که توسط رشته‌هایی از کیسه آمنیوتیک ایجاد می‌شود. این مشکل انگشت‌ها، اندام‌ها و یا سایر قسمت‌های جنین را از هم جدا کرده و در هم می‌گیرد. این انقباض، بسته به اینکه رشته ها در کجا قرار دارند و چقدر محکم پیچیده شده اند، می تواند مشکلات مختلفی ایجاد کند.
جنین در حال رشد در مایع آمنیوتیک موجود در رحم مادر در کیسه آب شناور است؛ چیزی که این مایع آمنیوتیک را در اطراف جنین و داخل رحم نگه می دارد یک کیسه است. این کیسه آب دارای 2 لایه است که به هم چسبیده اند؛ بیرونی ترین لایه ای که رحم را می پوشاند "کوریون" و لایه نزدیک به جنین "آمنیون" نام دارد.
اعتقاد بر این است که سندرم باند آمنیوتیک زمانی رخ می دهد که غشای داخلی (آمنیون) بدون آسیب به غشای خارجی (کوریون) پاره شود. جنین در حال رشد هنوز در کیسه آب و مایع آمنیوتیک شناور است، اما در معرض بافت شناور (بندهای) آمنیون پاره شده قرار می گیرد و این بافت شناور می تواند در اطراف جنین گیر کند.
بروز سندرم باند آمنیوتیک 1 در 12000 تا 1 در 15000 تولد زنده است. علت پارگی آمنیون نامشخص است و یک رویداد تصادفی در نظر گرفته می شود. به نظر می رسد ژنتیکی یا ارثی نباشد، بنابراین احتمال وقوع آن در دوران بارداری رایج نیست.
 

چالش هایی که جنین مبتلا به سندرم باند آمنیوتیک با آن رو به رو است

عوارض باند آمنیوتیک می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. در موارد خفیف، یک نوار ممکن است به دور انگشتان (انگشتان دست یا پا) جنین پیچیده شود که می تواند منجر به قطع انگشتان دست یا پا، یا سین داکتیلی انگشتان دست یا پا شود. سینداکتیلی وضعیتی است که در آن انگشتان دست یا انگشتان پا به هم جوش می خورند که پس از تولد با جراحی قابل درمان است. نوارهای آمنیوتیک متصل به صورت یا گردن گاهی اوقات می توانند باعث ایجاد ناهنجاری هایی مانند شکاف لب و کام شوند.
در موارد دیگر، یک نوار می تواند به دور یک اندام (بازو یا پا) پیچیده شود که منجر به محدود شدن حرکت می شود. این اتفاق باعث ایجاد ناهنجاری هایی مانند پا چماقی می شود. در موارد شدیدتر، یک باند آمنیوتیک می‌تواند به شدت در اطراف یک اندام باعث زخمی شدن آن اندام شود که منجر به کاهش جریان خون و در نتیجه قطع شدن اندام می‌شود.
شدیدترین و تهدیدکننده‌ترین عارضه سندروم باند آمنیوتیک در صورتی است که یک نوار در اطراف نواحی حیاتی مانند سر یا بندناف پیچیده شود. انقباض بند ناف یا سایر نواحی حیاتی می تواند منجر به مرگ جنین شود.
 

سندرم نوار آمنیوتیک جنین چقدر جدی است؟

عوارض آن در هر موردی منحصربه فرد است؛ ممکن است رشته‌های متعددی در اطراف جنین در هم بپیچد و شدت آن می‌تواند بسته به این که نوارها در کجا منقبض شده و چقدر سفت شده‌اند، از خفیف تا شدید متغیر باشد. 
اگر شواهدی از باند آمنیوتیک وجود داشته باشد، باید یک آزمایش سونوگرافی دقیق برای ارزیابی شدت و جلوگیری از تشخیص اشتباه انجام شود. تشخیص باندهای آمنیوتیک به دلیل اندازه کوچک آن ها توسط سونوگرافی دشوار است، بنابراین مهم است که این مورد توسط رادیولوژیستی ماهر و آگاه به سندرم باند آمنیوتیک بررسی شود. اغلب در روند سونوگرافی تک تک رشته ها به سختی دیده می شوند و معمولاً این وضعیت به طور غیرمستقیم توسط انقباضات و تورم هایی که در اندام ها و سایر قسمت های بدن جنین ایجاد می کنند، تشخیص داده می شود.
 

راهکارهای درمانی سندرم باند آمنیوتیک

سندرم باند آمنیوتیک باعث افزایش خطرات دوران بارداری برای مادر نخواهد شد. بیشتر عوارض نوارهای آمنیوتیک پس از تولد درمان می شوند و برای موارد شدیدتر، قبل از اینکه جراحی جنین به عنوان یک گزینه در نظر گرفته شود، ارزیابی دقیق وضعیت و خطرات دوران بارداری ضروری است.
در مواردی که شرایط خفیف باشد جراحی جنین توصیه نمی شود و هر گونه عارضه پس از تولد با جراحی ترمیمی درمان می شود. تمام موارد سندرم باند آمنیوتیک باید با سونوگرافی در دوران بارداری کنترل شود.
در موارد شدیدتر نیز ممکن است برای جنین جراحی در نظر گرفته شود، مشروط بر اینکه خطرات دوران بارداری مادری و جنینی جراحی کم باشد. ارزیابی کامل قبل از انجام عمل جراحی جنین مورد نیاز است زیرا هر مورد از سندرم باند آمنیوتیک منحصر به فرد است و ممکن است عوارض دیگری نیز وجود داشته باشد. جراحی جنین ممکن است یک گزینه درمانی در موارد خاص باشد و می تواند زمانی ارائه شود که باند در اطراف اندام باشد و باعث تورم و انسداد جریان خون به اندام شود. جراحان جنین می توانند با یک ابزار کوچک وارد رحم و کیسه آب شوند و سعی کنند نوار اطراف اندام را برش دهند. این عمل را می توان با برش دادن باند با لیزر یا بریدن باند با ابزار تیز انجام داد. 
 

برای نوزادان مبتلا به سندروم باند آمنیوتیک پس از تولد چه اتفاقی خواهد افتاد؟

جنین مبتلا به سندرم باند آمنیوتیک ممکن است پس از تولد نیاز به درمان داشته باشد. گاهی اوقات ممکن است برای اصلاح شیارهای انقباض عمیق، جوش خوردن انگشتان دست یا پا، شکاف لب، یا پا چاقی جراحی ترمیمی مورد نیاز باشد. بسته به میزان ناهنجاری های ناشی از باند آمنیوتیک، نیازهای جراحی جنین از جزئی تا پیچیده نیز متغیر است.