فارسی
العربیهمجله مام - به روزترین مقالات در حوزه باروری و درمان ناباروری
مشاهده فهرست مطالب بارداری
زایمان سزارین
زایمان واژنی همیشه هم ممکن نیست. سزارین ممکن است برای محافظت از مادر و فرزند ضروری باشد. سزارین رایج‌ترین نوع از عمل جراحی بزرگ زنان است. اولین سزارین مدرن توسط متخصص زنان فردیناند آدولف در سال 1881 در آلمان انجام شد.
سزارین یک روش جراحی است که در آن با یک یا چند برش از طریق شکم مادر و رحم برای خروج یک یا چند نوزاد استفاده می‌شود. سزارین عمل جراحی بزرگ شکمی است و از زایمان طبیعی خطرناک‌تر است. در مواقعی که زایمان طبیعی جان مادر و جنینش را به خطر می‌اندازد، سزارین انجام می‌شود.
البته به درخواست مادر بدون دلیل پزشکی هم در برخی کشورها انجام می‌شود که سازمان بهداشت جهانی آن را توصیه نمی‌کند. قبل از انتخاب سزارین باید با عوارض و خطرات احتمالی آن توسط پزشک خود آگاه شوید. انجام سزارین درخواستی، قبل از 38 هفته‌ی بارداری میزان عوارض نوزادی و مشکلات تنفسی را افزایش می‌دهد، به همین دلیل سزارین قبل از 39 هفته بدون دلیل پزشکی انجام نمی‌شود.
علل پزشکی سزارین
برخی دلایل پزشکی که ایجاب می‌کند زایمان با روش سزارین صورت گیرد شامل موارد زیر است:
- قرار گرفتن جنین به صورت عرضی در رحم
حالتی است که جنین به صورت افقی در رحم مادر قرار گرفته باشد. در ماه آخر در حالت طبیعی جنین به صورت عمودی در رحم مادر قرار می‌گیرد. در صورتی که پزشک تشخیص دهد جنین دیگر قادر به چرخیدن نیست، مادر باید سزارین شود.
- قرار گرفتن پاهای جنین در قسمت پایین و درون لگن
در حالت طبیعی سر جنین در قسمت پایینی و درون لگن مادر جای می‌گیرد، ولی گاهی پاهای جنین درون لگن قرار می‌گیرد و صدای قلب جنین در ماه آخر در قسمت بالاتر شکم و رحم شنیده می‌شود. هر چند امکان زایمان واژنی در این حالت وجود دارد ولی به دلیل خطرات احتمالی برای مادر و جنین، زایمان را به روش سزارین انجام می‌دهند.
- بند ناف دور گردن
حالتی است که بند ناف دور گردن جنین پیچیده شده باشد و امکان زایمان طبیعی وجود نداشته باشد. در این حالت بند ناف به بخش پایینی رحم متصل شده و خروج نوزاد از دهانه‌ی رحم را غیرممکن می‌سازد.
- عدم تناسب سری ـ لگنی
این اصطلاح به این معنی است که اندازه‌ی سر یا بدن کودک برای عبور از مجرای لگنی مادر بسیار بزرگ باشد، یا لگن مادر برای زایمان نوزادی با اندازه‌ی طبیعی بسیار کوچک باشد.
- چندقلویی
با وجود اینکه زایمان دوقلوها معمولاً می‌تواند به روش زایمان طبیعی انجام شود، اما تعداد بیشتر بچه‌ها نیازمند سزارین هستند. برای حاملگی دوقلویی سالم بین هفته 37 بارداری و هفته 38 بارداری که در آن سر هر دو قل رو به پایین است زایمان طبیعی توصیه می‌شود. ولی با این حال اکثر پزشکان سزارین را ترجیح می‌دهند.
- سزارین احیا
سزارین احیا، به صورت اورژانسی در هنگام ایست قلبی مادر، برای نجات مادر با برداشتن فشار رحمی از روی رگ‌های اصلی او صورت می‌گیرد. همیشه نجات جان مادر نسبت به جنین در اولویت است.
- طولانی شدن بیش از حد زایمان طبیعی و عدم پیشرفت آن
- گیر افتادن بند ناف درون واژن و لگن و اختلال خونرسانی به جنین
- استرس و زجر جنین (با ریتم ضربان قلب جنین مشخص می‌شود)
- پاره شدن رحم یا احتمال پارگی آن
- فشار خون بالا و غیر قابل کنترل مادر یا فشار خون حاملگی
- افزایش ضربان قلب مادر یا جنین بعد از پاره شدن کیسه‌ی آب به مدت طولانی
- مشکلات جفتی مانند جفت سر راهی یا جدا شدن زودتر از موعد جفت
- عدم آغاز علایم زایمان به صورت طبیعی یا مصنوعی
- جنین با وزن بالای چهار کیلوگرم
- تب خال تناسلی مادر به دلیل احتمال انتقال آن به نوزاد هنگام زایمان طبیعی
- داشتن سابقه‌ی سزارین
- داشتن سابقه‌ی پارگی رحم
- ناهنجاری‌ها رحم مانند رحم دوشاخ
- ناهنجاری‌های جنین
- موارد نادر زایمان پس از مرگ مادر برای نجات جان نوزاد
انواع روش‌های سزارین
سزارین با روش‌ها و برش‌های مختلف روی پوست و رحم با توجه به شرایط و وضعیت قرارگیری جنین انجام می‌شود، اما از روی برش پوست هیچ‌گاه نمی‌توان به برش رحم پی برد.
سزارین کلاسیک با برش طولی
این روش در زایمان‌های زودتر از موعد که هنوز بخش تحتانی رحم تشکیل نشده است یا مشکلاتی مانند چسبندگی در پایین رحم، استفاده می‌شود. در این روش یک برش در خط وسط و برش طولی رحم یک فضای بزرگ برای زایمان ایجاد می‌شود. امروزه به دلیل عوارض آن به ندرت از این روش استفاده می‌شود.
سزارین با برش عرضی
در این روش با یک برش عرضی بالای مثانه مادر را در معرض عوارض کمتری قرار می‌دهند. در این روش خونریزی و عوارض زودرس و دیرس برای مادر کمتر می‌شود، همچنین احتمال زایمان واژنی بعد از سزارین در حاملگی بعدی وجود دارد.
سزارین اصلاح‌شده Misgav Ladach
این روش تقریباً از سال 1990 در سراسر جهان استفاده می‌شود. از مزایای این روش بهبود سریع مادران بعد از عمل جراحی است. با این حال خطر ابتلا به جدا شدن جفت و پارگی رحم در بارداری‌های بعدی وجود دارد.
سزارین و هیسترکتومی
در موارد خونریزی شدید و مقاوم به درمان یا زمانی که جفت از رحم جدا نمی‌شود، برای نجات جان مادر مجبور خواهند شد بعد از سزارین رحم را بردارند.
اقدامات قبل از عمل سزارین
اگر یک سزارین برنامه‌ریزی شده را در پیش دارید، احتمالاً از چند هفته‌ی قبل روز مشخصی برای حضور در بیمارستان را با پزشکتان هماهنگ کرده‌اید. معمولاً توصیه می‌شود قبل از عمل خود را برای آن آماده کنید. برخی نکاتی که بهتر است قبل از رفتن به بیمارستان انجام دهید را ذکر می‌کنیم:
- رعایت ناشتایی طبق دستور پزشک 8 تا 12 ساعت پیش از عمل سزارین
- درآوردن طلا و جواهرات و هر وسیله‌ی فلزی مثل گیره‌ی مو و عینک
- پاک کردن لاک و آرایش
- حضور به موقع در بیمارستان و تشکیل پرونده و پرکردن فرم رضایت عمل توسط خود و همسرتان
- دادن نمونه‌ی خون به منظور بررسی گروه خون و وضعیت کم‌خونی شما و رزرو خون در صورت نیاز
- وصل کردن سرم برای تزریق داروها و مواد غذایی مورد نیاز
- وصل کردن سُند برای تخلیه‌ی ادرار به دلیل تأثیر بیهوشی و بی‌حسی بر کارکرد مثانه
- اصلاح کردن موهای ناحیه‌ی عمل با ژیلت
- کنترل ضربان قلب، فشار خون، نبض و دمای بدن با دستگاه‌های مخصوص
- تزریق آنتی‌بیوتیک برای جلوگیری از عفونت
- داروی ضد تهوع یا آنتی‌اسید برای جلوگیری از استفراغ یا خنثی کردن اسید معده
- بی‌حسی نخاعی یا بیهوشی عمومی با توجه به شرایط شما
مراحل سزارین
سزارین نوعی عمل جراحی است که باید توسط جراح زنان و زایمان و دستیار پزشک و متخصص بیهوشی انجام شود. پزشک اطفال نیز برای بررسی وضعیت سلامت کودک باید حضور داشته باشد. در ابتدا تیم بیهوشی کار خود را آغاز می‌کنند.
بیهوشی
هر دو روش بیهوشی عمومی و منطقه‌ای (بی‌حسی نخاعی اپیدورال) برای استفاده در طول عمل سزارین قابل قبول است. بی‌حسی موضعی به علت امکان ارتباط برقرار کردن نوزاد با مادر در لحظات اول تولد ترجیح داده می‌شود. از دیگر مزایای بی‌حسی موضعی نداشتن عوارض بیهوشی عمومی مثل آسپیراسیون ریوی است که در آن محتویات معده وارد ریه می‌شود و تنفس مادر را دچار مشکل می‌کند.
این روش بیشتر در سزارین برنامه‌ریزی شده استفاده می‌شود و با بی‌حسی موضعی که به عنوان بی‌دردی در زایمان طبیعی استفاده می‌شود، متفاوت است. ممکن است بیهوشی عمومی به دلیل خطرات خاص مادر یا جنین لازم باشد. بیهوشی عمومی در موارد بسیار فوری که فرصتی برای بی‌حسی وجود ندارد مانند پریشانی شدید جنین ترجیح داده می‌شود.
نحوه عمل جراحی سزارین
در اطاق عمل بعد از اطمینان از بیهوشی یا بی‌حسی شما، کار را با ضدعفونی کردن ناحیه‌ی عمل شروع می‌کنند. متخصص شما با یک برش به فاصله‌ی دو تا سه انگشت بالای استخوان شرمگاه و موهای ناحیه‌ی تناسلی پوست و لایه‌های عضلانی را از هم باز می‌کند تا جایی که به رحم و مثانه می‌رسد.
سپس مثانه را کنار زده و رحم را یک برش کوچک می‌دهد تا میزان خونریزی کمتری رخ دهد. حال زمان آن می‌رسد که متخصص با دست فرزند شما را از رحم خارج کند.
با این روش در کمتر از ده دقیقه فرزند شما متولد می‌شود. اگر بی‌هوش نشده باشید می‌توانید فرزندتان را لمس کنید و در آغوش بگیرید. ولی در صورت بیهوشی این لحظه‌ی زیبا و امکان تماس پوستی با فرزندتان را از دست می‌دهید تا زمان به هوش آمدن شما کارهای مراقبتی مورد نیاز فرزندتان توسط متخصص اطفال انجام خواهد شد.
احتمال بد حال به دنیا آمدن نوزادان سزارینی به دلیل احتمال خوردن ترشحات بیشتر است که با گرفتن اکسیژن و ساکشن شدن توسط متخصص بهبود پیدا می‌کند و بعد از خارج کردن جفت با تزریق اکسی‌توسین مصنوعی به سرم شما به جمع شدن و کنترل خونریزی رحم کمک می‌کنند.
سپس لایه‌های باز شده توسط متخصص دوخته و شکم بسته می‌شود. شما به اطاق ریکاوری منتقل می‌شوید تا به هوش بیایید و علایم حیاتی شما تا مدتی کنترل شود. ممکن است احساس سرما یا لرز کنید که کاملاً طبیعی است و با گرم نگه‌داشتن خود به زودی دمای بدنتان نرمال می‌شود.
مدت زمان مورد نیاز برای سزارین از ابتدا تا انتها حدود 1 تا 2 ساعت طول می‌کشد. در اولین فرصت با کمک مامای خود می‌توانید شیردهی فرزندتان را آغاز کنید. هر چند ممکن است با رفتن اثر داروی بیهوشی درد ناحیه‌ی عمل شما به زودی آغاز شود، ولی با استفاده از داروهای ضد دردی که برای شما تجویز می‌شود می‌توانید درد آن را تحمل کنید.
همچنین برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد اینکه آیا اسکار سزارین بر روی باروری تاثیر گذار است یا خیر لطفا بر روی لینک کلیک کنید.
نویسنده مقاله : سارا خلیلی
منابع:
