این مطلب از نظر علمی به تأیید دکتر آزاده حسینی فلوشیپ ناباروری و IVF، از پزشکان متخصص مرکز مام رسیده است.

بیماری زونا در بارداری

وقتی کلمه زونا را می شنویم، بیشتر ما به یک بیماری عجیب فکر می کنیم که فقط افراد مسن را تحت تاثیر قرار می دهد. اما واقعیت این است که ویروس زونا می‌تواند هر کسی که سیستم ایمنی ضعیفی دارد، چه به دلیل سن، استرس، بیماری موجود یا بارداری را تحت تاثیر قرار دهد.
از آنجایی که مادران باردار در دوران بارداری بیشتر مستعد ابتلا به انواع ویروس ها هستند، خطر ابتلا به بیماری زونا در زمان بارداری نیز افزایش می یابد.

علائم بیماری زونا در بارداری

بثورات قرمز علامت بارز عفونت زونا است که معمولاً در یک ناحیه کوچک در یک طرف بدن ظاهر می شود. این علائم اغلب در صورت، پشت و یا بالاتنه افراد دیده می شوند. بثورات ممکن است شامل تاول های پر از مایع باشد و ممکن است خارش، سوزش یا احساس درد داشته باشد. همچنین چند روز قبل از ایجاد بثورات، ممکن است در فرد احساس بی‌حسی، گزگز، خارش و یا حساسیت به لمس ایجاد شود.
در حالی که بسیاری از مردم فکر می کنند تنها علامت زونا بثورات تحریک کننده است، علائم دیگری نیز ممکن است مشاهده شوند که عبارتند از:
•    درد اعصاب؛
•    حساسیت به نور؛
•    خستگی؛
•    سردرد؛
•    لرز؛
•    ناراحتی معده؛
•    تب.
در صورتی که فرد واکسینه نشده باشد، قرار گرفتن در معرض فردی که مبتلا به آبله مرغان است می تواند در بارداری به طور بالقوه برای جنین خطرناک تر باشد، اما این خطرات در مورد زونا صدق نمی کند (لازم به ذکر است که زونا فقط زمانی رخ می دهد که فرد قبلاً به آبله مرغان مبتلا شده باشد و این ویروس مجدد در بدن وی فعال شود).

علل بیماری زونا در بارداری

زونا یک عفونت ناشی از ویروس واریسلا زوستر VZV است که همان ویروس عامل آبله مرغان است که پس از بهبودی از آبله مرغان، در بدن شما خفته باقی می ماند. این بدان معناست که شما دیگر هیچ علامتی از آبله مرغان ندارید، اما ویروس می تواند در مراحل بعدی زندگی دوباره فعال شود. اگر دوباره فعال شود، واریسلا زوستر VZV باعث زونا می شود.
اگر هرگز به آبله مرغان مبتلا نشده اید، به زونا مبتلا نخواهید شد. زونا به خودی خود مسری نیست، اما اگر فردی که در برابر آبله مرغان مصونیت ندارد، در معرض فرد مبتلا به زونا قرار گیرد، ممکن است به آبله مرغان مبتلا شود (زیرا هر دو بیماری ناشی از یک ویروس هستند).
هر چه سن شما بالاتر می رود، احتمال ابتلا به زونا بیشتر می شود، اگرچه این ویروس می تواند در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند دوباره فعال شود.

تشخیص زونا در بارداری

تشخیص زونا برای پزشک آسان است. در صورتی که فرد در گذشته مبتلا به آبله مرغان بوده، در صورتی که در یک طرف از بدن یا صورت خود جوش دردناک همراه با سایر علائم شایع زونا را مشاهده کند، به احتمال زیاد مبتلا به زونا است.
اغلب موارد زونا در عرض دو تا چهار هفته برطرف می شود. چند روز پس از شروع علائم اولیه، بثورات احتمالاً ایجاد می شوند و به همین ترتیب علائمی مانند تب و خستگی نیز ایجاد می شوند. معمولاً حدود 7 تا 10 روز طول می کشد تا تاول های راش خشک شوند و پوسته پوسته شوند، اما زمان بیشتری طول می کشد تا پوسته ها از بین بروند و پوست کاملاً پاک شود.
اجتناب از خاراندن یا برداشتن تاول ها و دلمه ها و همچنین تمیز و خشک نگه داشتن پوست برای جلوگیری از عفونت بسیار مهم است.
پس از برطرف شدن عفونت، ممکن است همچنان درد اعصابی را در ناحیه ای که جوش داشتید تجربه کنید. اگر پوست حساسی دارید، ممکن است در جایی که دلمه های بزرگتر وجود دارد، جای زخم ایجاد شود.
پزشک ممکن است تصمیم بگیرد که تشخیص را از طریق کشت پوست تایید کند. برای انجام این کار، هر فرد یک تکه کوچک از پوست را از یکی از تاول های بثورات جدا می کند، سپس آن را به آزمایشگاه می فرستند و از نتایج کشت برای تعیین اینکه بیماری زونا هست یا خیر استفاده می کنند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر مشکوک به زونا در بارداری هستید، باید سریعا به پزشک مراجعه کنید. همچنین توجه داشته باشید که هر گونه جوش روی صورت شما، به خصوص در نزدیکی چشم شما، باید بلافاصله توسط پزشک مشاهده شود. تاول های نزدیک چشم یا گوش شما می توانند باعث آسیب دائمی به بینایی و شنوایی شوند.
مراجعه به پزشک در ابتدای عفونت ممکن است به بیمار این امکان را دهد تا مدت زمان بیماری خود را کوتاه تر کند. 

درمان زونا در زنان باردار

از آنجایی که زونا یک ویروس است، نمی توان آن را با آنتی بیوتیک یا سایر داروها درمان کرد. اما اغلب می توان از داروهای ضد ویروسی برای کوتاه کردن طول بیماری و کاهش علائم آن استفاده کرد.
معمولاً از سه نوع ضد ویروس برای درمان زونا در زنان باردار استفاده می شود:
-    آسیکلوویر؛
-    والاسیکلوویر؛
-    فامسیکلوویر.
در بیشتر موارد، استفاده از این ضد ویروس ها در دوران بارداری بی خطر است، به خصوص اگر خطرات احتمالی برای مادر یا نوزاد بیشتر از درمان نکردن عفونت ویروسی وجود داشته باشد.
اگرچه زونا در زنان باردار به خودی خود برای جنین خطرناک نیست، برخی از علائم به ویژه زمانی که بیماری شدید یا طولانی مدت باشد، ممکن است مضر باشند. برای مثال تب یا کم آبی بدن می توانند باعث عوارض بارداری شوند.
همچنین ممکن است لازم باشد در مورد تسکین درد با پزشک صحبت کرد. استامینوفن برای استفاده در دوران بارداری برای تسکین درد و تب بی‌خطر در نظر گرفته می‌شود، اما پزشک ممکن است به بیمار اجازه دهد از سایر گزینه‌های تسکین درد نیز استفاده کند.
چند درمان رایج برای مدیریت درد عصبی مانند داروهای ضد تشنج و ضد افسردگی، ممکن است توسط پزشک در دوران بارداری توصیه نشود. سایر درمان‌های خانگی برای خارش، مانند آنتی هیستامین‌ها، بلغور جوی دوسر و کمپرس‌های خنک، عموماً برای استفاده در دوران بارداری بی‌خطر هستند، اما بهتر است در صورت داشتن هرگونه سوال یا نگرانی با پزشک مشورت کرد.
توجه داشته باشید که بهترین نتایج زمانی رخ می دهند که درمان بلافاصله پس از ظاهر شدن اولین بثورات شروع شود. باید ظرف 24 ساعت پس از ظاهر شدن اولین علامت به پزشک مراجعه کرد.
 

جلوگیری از زونا در بارداری

در صورتی که قبلاً آبله مرغان گرفته اید، راه‌های زیادی برای پیشگیری از زونا وجود ندارد، چرا که نمی‌توانید کنترل کنید آیا واریسلا زوستر دوباره در بدن شما فعال می‌شود یا خیر. با این حال، واکسن زونا موجود است که خطر ابتلا به عفونت را تا حدود 50 درصد کاهش می دهد.
شما نمی توانید زونا را از شخص دیگری بگیرید. با این حال، در صورتی که در گذشته هرگز به آبله مرغان مبتلا نشده اید، می توانید در هر سنی به آن مبتلا شوید. توجه کنید که آبله مرغان مسری است. حتی زمانی که فرد مبتلا به آبله مرغان سرفه می کند، ویروس می تواند پخش شود. فرد مبتلا به زونا تنها در صورتی می تواند ویروس را به فرد دیگری منتقل کند که آن فرد غیر آلوده مستقیماً با جوش هایی که هنوز بهبود نیافته است تماس داشته باشد. در حالی که از قرار گرفتن در معرض چنین افرادی زونا نمی گیرید، ممکن است در معرض VZV قرار بگیرید و به آبله مرغان مبتلا شوید. زونا نیز ممکن است روزی ظاهر شود، اما فقط پس از اینکه آبله مرغان سیر خود را طی کرد.
زمانی که فرد به آبله مرغان مبتلا شود، تا آخر عمر از آن مصون خواهد بود. در صورتی که باردار هستید و هرگز به آبله مرغان مبتلا نشده اید، باید سعی کنید از قرار گرفتن در کنار افرادی که آبله مرغان یا زونا دارند، اجتناب کنید. حتی در صورتی که افراد مبتلا به تازگی بیماری خود را پشت سر گذاشته باشند.
بسیاری از افراد مسن و افراد دارای نقص ایمنی برای جلوگیری از عفونت، واکسینه شدن را انتخاب می کنند.
ممکن است پزشک شما واکسن زونا را در دوران بارداری توصیه نکند، اما اگر هنوز باردار نیستید (یعنی قصد دارید در آینده نزدیک باردار شوید)، این واکسن را پیش از بارداری دریافت کنید.
اگر در دوران کودکی واکسن آبله مرغان زده اید، احتمال ابتلا به زونا در بزرگسالی کاهش می یابد.
 

اثر زونا بر روی جنین در دوران بارداری

در صو.رتی که باردار هستید و در گذشته به آبله مرغان مبتلا شده اید، شما و کودکتان از قرار گرفتن در معرض افراد مبتلا به آبله مرغان یا زونا در امان هستید. با این حال، اگر در کودکی آبله مرغان داشته اید، می توانید در دوران بارداری خود به زونا مبتلا شوید. اگرچه این موضوع غیرعادی به نظر می رسد اما زونا معمولاً پس از سال‌های باروری ظاهر می‌شود. گر فقط به زونا مبتلا شوید، کودک شما ایمن خواهد بود.
اگر در دوران بارداری متوجه بثورات پوستی شده اید سریعا به پزشک خود اطلاع دهید. ممکن است آبله مرغان یا زونا نباشد، اما ممکن است یک بیماری جدی دیگر باشد که تشخیص را تضمین می کند.
اگر آنتی بادی برای ویروس آبله مرغان پیدا نکردند، می توانید ایمونوگلوبولین دریافت کنید. این واکسن حاوی آنتی بادی آبله مرغان خواهد بود. تزریق این دارو ممکن است به این معنا باشد که از ابتلا به آبله مرغان و احتمالاً زونا در آینده جلوگیری شده است و یا ممکن است مورد جدی تری از آبله مرغان داشته باشید. توجه کنید برای اینکه مصرف این دارو تا حد ممکن موثر باشد، باید تزریق را ظرف 96 ساعت پس از قرار گرفتن در معرض آن انجام دهید.
قبل از تزریق ایمونوگلوبولین یا هر واکسن دیگری باید به پزشک خود بگویید که باردار هستید. چه در اوایل بارداری باشد و چه به تاریخ زایمان نزدیک‌تر، باید مراقب تمام داروها، مکمل‌ها و غذایی که وارد بدنتان می‌شود باشید.