جفت پایین در بارداری یا low lying چیست

در این مقاله قصد داریم به بررسی جفت پایین در بارداری بپردازیم. جفت پاین یا جفت سر راهی به جفتی می‌گویند که قسمتی یا تمام دهانه رحم (ورودی رحم) را می‌پوشاند و ممکن است باعث خونریزی در بارداری شود. در این مقاله توضیح می‌دهیم که جفت سرراهی ممکن است چه خطراتی را برای شما و فرزندتان داشته باشد و همچنین به 10 تا از پرتکرار ترین سوالات شما در مورد جفت سرراهی پاسخ می‌دهیم.

جفت پایین در بارداری

جفت عضوی است که به رشد و تکامل کودک شما کمک می‌کند و در دوران بارداری همراه با جنین در رحم شما رشد می‌کند. به دیواره رحم شما متصل می‌شود و ارتباط بین شما و جنین را فراهم می‌کند. اکسیژن و مواد مغذی از خون شما و از طریق جفت به کودک شما انتقال داده می‌شود. همچنین مواد زائد را از کودک شما به منبع خون شما می‌برد. جفت اندکی پس از تولد نوزاد به دنیا می‌آید.

در اکثر بارداری‌ها جفت به جلو یا پشت رحم می‌چسبد. اما گاهی اوقات ممکن است به پایین رحم بچسبد و ممکن است قسمتی یا تمام دهانه رحم (ورودی رحم) را بپوشاند. با پیشرفت بارداری، رحم شما بزرگ می‌شود و این بر موقعیت جفت تأثیر می‌گذارد. ناحیه‌ای که جفت به آن چسبیده است معمولاً به سمت بالا و دور از دهانه رحم شما کشیده می‌شود. اگر جفت در رحم شما پایین بماند، ممکن است راه خروج کودک را مسدود کند. 

اگر جفت کمتر از 2 سانتی متر از دهانه رحم فاصله داشته باشد به این جفت کم ارتفاع گفته می‌شود، یا اگر جفت به طور کامل دهانه رحم را پوشانده باشد، جفت پریویا یا سرراهی نامیده می‌شود. موقعیت جفت شما در سونوگرافی 18 تا 21 هفته ای شما ثبت می‌شود. اگر جفت شما به طور قابل توجهی پایین است، در اواخر بارداری (معمولاً در هفته 32) یک سونوگرافی اضافی برای بررسی مجدد موقعیت آن به شما پیشنهاد می‌شود.

انواع جفت سر راهی در بارداری

بسته به اینکه جفت به چه شکلی در رحم و جلوی دهانه رحم قرار بگیرد به انواع مختلفی دسته بندی می‌شود. هر نوع جفت سرراهی می‌تواند باعث خونریزی واژینال در دوران بارداری و زایمان شود. به دلیل خطر بالای خونریزی، اکثر افراد به زایمان سزارین نیاز دارند.

جفت سرراهی حاشیه ای

زمانی که جفت در لبه دهانه رحم قرار بگیرد به آن جفت سر راهی حاشیه‌ای می‌گویند. دهانه رحم شما را لمس می‌کند، اما آن را نمی‌پوشاند. این نوع جفت سرراهی به احتمال زیاد قبل از موعد زایمان به خودی خود برطرف می‌شود.

جفت سرراهی جزئی

زمانی به جفت، جفت سر راهی جزئی گفته می‌شود که جفت تا حدی دهانه رحم شما را می‌پوشاند. که باز هم مراقبت نیاز دارد.

جفت سرراهی کامل

در این مورد جفت به طور کامل دهانه رحم شما را می‌پوشاند و واژن شما را مسدود می‌کند. این نوع جفت سرراهی کمتر اصلاح می‌شود. این نوع خطرناک‌ترین وضع در جفت سر راهی است که به مراجعه سریع به پزشک نیاز دارد.

علت پایین آمدن جفت در بارداری

علت شناخته شده‌ای برای جفت سرراهی وجود ندارد. عواملی وجود دارند که می‌توانند خطر ابتلا به جفت سرراهی را افزایش دهند، از جمله سابقه پزشکی و برخی عادات سبک زندگی.

علائم جفت پایین در بارداری

جفت سر راهی یا کم ارتفاع ممکن است کاملا بدون علامت باشد. اما مهم‌ترین علامت جفت سر راهی ایجاد خونریزی است که در سه ماهه اول و یا در نیمه دوم بارداری رخ می‌دهد. خونریزی در سه ماهه سوم شایع‌تر بوده و بعد از 28 هفتگی، ممکن است مادر باردار دچار خونریزی ناگهانی و بدون درد شود.

• خونریزی روشن از نیمه‌ی بارداری به بعد؛
• افزایش خونریزی به مرور زمان؛
• خونریزی مقطعی
• دردهای رحمی.

علت سر راهی شدن جفت در بارداری چیست

اگر سلول تخم در نزدیکی دهانه‌ی رحم لانه‌گزینی کند، جفت نیز در همان‌جا رشد می‌کند و اگر کامل روی دهانه‌ی رحم را بپوشاند تا پایان بارداری همان‌جا می‌ماند و بارداری را تهدید می‌کند. ولی در صورتی که کمی از دهانه‌ی رحم را بپوشاند می‌توان امیدوار بود در ادامه‌ی بارداری و رشد رحم، جفت به قسمت‌های بالایی کشیده ‌شود. احتمال سر راهی قرار گرفتن جفت با برش‌ها و جراحی‌های قبلی رحم، بزرگی جفت در چند قلویی‌ها، سن بالای 35 سال و سابقه‌ی زایمان در ارتباط است.

عوامل خطر جفت پویا

جفت پرویا یا جفت سرراهی در برخی افراد با احتمال بیشتری رخ می‌دهد، این عوامل خطر عبارتند از مواردی مانند:

• قبلاً سابقه سقط جنین یا کورتاژ داشته‌اید؛
• بالای 35 سال هستید؛
• در گذشته یک یا چند بار سزارین شده‌اید؛
• سیگار کشیدن یا مصرف مواد مخدر؛
• بارداری چند قلویی داشته‌اید؛
• جفت پراویا نیز ممکن است به دلیل بافت اسکار در رحم شما ایجاد شود؛
• قبلا سابقه جفت پرویا داشتید؛
• پس از انجام یک روش فن آوری کمک باروری (ART) برای درمان ناباروری باردار هستید.

خطرات جفت پایین در بارداری

جفت پایین در بارداری یا low lying جفت ممکن است خطراتی را برای شما و فرزندتان بوجود آورد. برخی از این خطراتی که می‌تواند برای شما ایجاد کند.

• خونریزی: خونریزی شدید ممکن است در دوران بارداری و یا زایمان رخ دهد.
• تولد زودهنگام: اگر خونریزی شدید دارید، پزشک ممکن است قبل از ترم شدن نوزاد (هفته 40) سزارین اضطراری انجام دهد.
•  از دست دادن خون: کم خونی، فشار خون پایین، رنگ پریدگی پوست یا تنگی نفس همگی از عوارض از دست دادن خون زیاد هستند.
• جفت آکرتا: جفت آکرتا جفتی است که بیش از حد عمیق در دیواره رحم شما رشد می‌کند. این می‌تواند باعث خونریزی شدید بعد از زایمان شود.
• جدا شدن زودرس جفت: جفتی که قبل از تولد جنین از رحم شما جدا می‌شود باعث کاهش اکسیژن و مواد مغذی جنین شما می‌شود.
• سزارین: اگر لبه جفت شما بسیار نزدیک (کمتر از 2 سانتی متر) به دهانه رحم شما (ورودی رحم) باشد، مطمئن ترین راه برای زایمان سزارین است.

خطراتی که جفت پایین در بارداری برای برای جنین شما ممکن است ایجاد کند شامل موارد زیر است.

• زایمان زودرس: اگر خونریزی شما شدید است و نیاز به سزارین اورژانسی دارید، ممکن است کودک شما زودتر از موعد به دنیا بیاید.
• وزن کم هنگام تولد: از عوارض جانبی بالقوه زایمان زودرس، وزن کم هنگام تولد است.
• مشکلات تنفسی: ریه های توسعه نیافته می‌توانند تنفس را برای نوزاد شما دشوارتر کنند.

تشخیص جفت سر راهی

جفت پایین در بارداری را از روی خونریزی و پیگیری آن با سونوگرافی تشخیص می‌دهند. گاهی برای مطمئن شدن از تشخیص انجام با احتیاط سونوگرافی داخلی نیز نیاز است. گاهی از ام‌آرآی نیز استفاده می‌شود. در بیمارستان برای بررسی روتین وضعیت شما در صورت شک به محل قرارگیری جفت معاینه‌ی داخلی انجام نخواهد شد.

درمان جفت پایین در بارداری

درمان جفت سرراهی به موارد متعددی بستگی دارد. بسته به شرایط هر فرد برای او تصمیم خاص گرفته می‌شود. حجم خونریزی، سن بارداری، خطرات احتمالی جان مادر و جنین، محل جفت و قطع خونریزی از عواملی است که بر تصمیم‌گیری تأثیر می‌گذارد.

تصمیم پزشک می‌تواند توصیه‌هایی مبنی بر قطع رابطه‌ی جنسی داخلی، استراحت مطلق یا نسبی، دوری از فعالیت بدنی یا سزارین اورژانسی در مواقع خونریزی شدید باشد.

با رعایت توصیه‌ها می‌توان از احتمال زایمان زودرس کاست. بدانید نگرانی و ناراحتی از جفت سر راهی نه تنها مشکلی را حل نمی‌کند بلکه آرامش را از شما و جنین می‌گیرد. فقط خونسرد و آماده‌ی زنگ خطر خونریزی باشید. با سرعت و دقت می‌توانید بارداری خود را با سلامت به پایان برسانید.

اگر جفت پایین است یا فقط بخشی از دهانه رحم را پوشانده است و خونریزی ندارید، پزشک ممکن است توصیه کند:

• کاهش فعالیت های سنگین مانند دویدن، بلند کردن و ورزش کردن؛
• استراحت در خانه؛
• جلوگیری از آمیزش جنسی؛
• قرار ملاقات های پره ناتال و سونوگرافی های مکرر.
• برای موارد متوسط تا شدید جفت سرراهی یا خونریزی مکرر، درمان های دیگر می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
• استراحت در بستر در بیمارستان؛
• دارویی برای جلوگیری از زایمان زودرس؛
• واکسن های استروئیدی برای کمک به رشد سریع ریه های کودک؛
• اگر خونریزی شدید داشته باشید، انتقال خون انجام دهید؛
• سزارین اورژانسی برای خونریزی شدید و کنترل نشده.

زایمان با جفت پریویا یا جفت کم ارتفاع

اگر لبه جفت شما بسیار نزدیک (کمتر از 2 سانتی متر) به دهانه رحم شما (ورودی رحم) باشد، مطمئن ترین راه برای زایمان سزارین است. این به این دلیل است که جفت کانال زایمان را مسدود می‌کند ور در صورت زایمان طیعی خونریزی شدیدی اتفاق می‌افتد.

سزارین ممکن است بین هفته های 36 تا 37 توصیه شود، اما اگر در طول بارداری خونریزی واژینال داشته‌اید، ممکن است به شما توصیه شود که زودتر از این زمان سزارین خود را انجام دهید. اگر جفت بیشتر از 2 سانتی متر از دهانه رحم شما فاصله داشته باشد، در صورت تمایل می‌توانید زایمان طبیعی داشته باشید.

10 سوال پرتکرار در مورد جفت پایین در بارداری

آیا می توانم با جفت کم ارتفاع یا جفت پریویا با هواپیما سفرکنم

اگر جفت کم ارتفاع یا جفت پریویا دارید، ممکن است به شما توصیه شود که به دلیل خطرات خونریزی یا زایمان قبل از موعد مقرر با هواپیما سفر نکنید. اگر مطمئن نیستید با ماما یا مشاور خود مشورت کنید.

آیا جفت کم ارتفاع یا جفت پریویا خطر سقط جنین را افزایش می‌دهد

داشتن جفت پریویا خطر زایمان زودرس را به جای سقط جنین افزایش می‌دهد. هیچ مدرکی مبنی بر افزایش خطر سقط جنین با جفت کم ارتفاع وجود ندارد.

آیا جفت کم ارتفاع یا جفت پریویا شایع است

داشتن جفت کم ارتفاع در هفته 20 غیر معمول نیست، اما در بیشتر موارد این امر خود به خود برطرف می‌شود و از هر 10 نفری که در هفته 20 جفت پایینی دارند، 9 نفر بعداً دچار جفت کم ارتفاع یا جفت پریویا نمی‌شوند. در بارداری از هر 200 نفر فقط 1 نفر در پایان بارداری خود جفت کم ارتفاع یا جفت پریویا دارند. اگر قبلاً با سزارین (سزارین) بچه دار شده اید، احتمال کمتری وجود دارد که جفت در قسمت پایینی رحم بماند.

آیا می‌توان از جفت پریویا جلوگیری کرد

هیچ کاری نمی‌توانید برای جلوگیری از جفت پریویا انجام دهید. اگرچه عوامل خطری برای جفت سرراهی وجود دارد اما دلیل آن مشخص نشده است.

 آیا می‌توانم با جفت کم ارتفاع یا جفت پریویا رابطه جنسی داشته باشم

رابطه جنسی ممکن است بعد از هفته 20 باعث خونریزی در زنان و افرادی که دارای جفت کم ارتفاع یا جفت پریویا هستند، شود و پزشک یا ماما ممکن است به شما توصیه کند که از رابطه جنسی خودداری کنید. در برخی موارد جفت پریویا برای اولین بار به دلیل خونریزی پس از آمیزش جنسی کشف می‌شود. وضعیت شما ممکن است به محل قرارگیری جفت بستگی داشته باشد، اما برای اطمینان با پزشک خود صحبت کنید.

اگر بعد از 32 هفته اسکن جفت همچنان پایین باشد، چه اتفاقی می‌افتد 

موقعیت جفت شما در سونو 18 تا 21 هفته ای شما ثبت می‌شود. اگر جفت شما به طور قابل توجهی پایین باشد، در اواخر بارداری (معمولاً در هفته 32) یک سونوگرافی اضافی برای بررسی مجدد موقعیت جفت به شما پیشنهاد می‌شود. در صورتی که جفت همچنان پایین بود، به طور معمول زایمان سزارین توصیه می‌شود زیرا جفت راه خروج کودک را مسدود می‌کند. برای نظارت بر بارداری، اغلب اوقات بستری شدن در بیمارستان توصیه می‌شود. همچنین احتمال تولد زودهنگام نوزاد (قبل از هفته 37) بیشتر است.

تفاوت بین جفت سرراهی و جداشدگی جفت چیست

در جفت سرراهی، جفت تمام یا بخشی از دهانه رحم شما را می‌پوشاند. حتی اگر جفت در موقعیت پیچیده‌ای قرار دارد، همچنان به رحم شما متصل است. جدا شدن جفت زمانی است که جفت از رحم شما جدا می‌شود. هر دو می‌توانند باعث خونریزی واژینال در دوران بارداری و زایمان شوند.

آیا می توانید بدون خونریزی جفت سرراهی داشته باشید

بله، ممکن است جفت سرراهی داشته باشید و خونریزی واژینال را تجربه نکنید. ممکن است گرفتگی یا درد خفیف در ناحیه لگن یا کمر داشته باشید. بهتر است در مورد خونریزی یا درد لگنی که دارید با پزشک خود صحبت کنید.

آیا جفت سرراهی از بین می رود

جفت سرراهی اگر در سه ماهه دوم بارداری پیدا شود می‌تواند خود به خود از بین برود. از بین رفتن خود به خود به این معنی است که جفت به سمت بالای رحم شما منتقل می‌شود. اگر در اواخر بارداری دهانه رحم را پوشانده باشد، احتمال از بین رفتن آن کمتر است.

آیا جفت سرراهی می تواند باعث نقص مادرزادی شود

غیر معمول است که جفت سرراهی باعث نقص مادرزادی شود. اگر پزشک شما توصیه کند که امن ترین زمان برای زایمان، زایمان زودتر از موعد است، ممکن است نوزاد شما نارس به دنیا بیاید. زایمان زودرس عوارضی مانند وزن کم هنگام تولد و مشکلات تنفسی را به همراه دارد.

کلام اخر

در این مقاله توضیح دادیم که جفت کم ارتفاع یا جفت پایین در بارداری چیست و چه خطراتی را می‌تواند برای شما و فرزند‌تان بوجود آورد. همچنین به ده تا از پرتکرار ترین سوالات شما درمورد جفت سرراهی پاسخ داده‌ایم تا اگر دچار این مشکل در بارداری خود هستید، آگاهی و آمادگی لازم را در مورد جفت پایین داشته باشید.

شما می‌توانید برای خواندن مقالات بیشتر به مجله اینترنتی مام مراجعه کنید، همچنین برای رزرو نوبت و مشاوره حضوری با متخصصین ما، به مرکز مام مراجعه کنید.