جفت پیر چیست؟

داشتن جفت سالم در دوران بارداری حیاتی است زیرا این جفت است که اکسیژن و مواد مغذی را به جنین می رساند و مواد زائد را از بین می‌برد. برای بسیاری از مادران این سوال پیش می‌آید که جفت پیر شده یعنی چه؟ پیر شدن یا کلسیفیکاسیون جفت در بارداری شرایطی است که در آن آهسته اما پیوسته رسوب کلسیم در جفت به وجود می آید.     
جفت پیر می‌تواند منجر به کاهش جریان خون در جفت و اختلال در گردش خون و رشد جنین شود. وجود کلسیفیکاسیون جفت در اواخر بارداری طبیعی است، اما اگر این مسئله قبل از هفته سی و ششم بارداری رخ دهد، می‌تواند منجر به تغییرات پاتولوژیک و غیرعادی در مادر و جنین شود. زیرا توانایی جفت در تامین اکسیژن و غذا به جنین کاهش می‌یابد و نفس کشیدن در رحم مادر یا حتی دریافت تغذیه از مادر برای جنین دشوار خواهد شد. 

علل پیر شدن جفت

کلسیفه شدن جفت یک فرآیند فیزیولوژیک است و بیش از ۵۰ درصد جفت‌ها در دوران بارداری به ویژه اواخر بارداری دچار درجاتی از کلسیفیکاسیون می‌شوند. مطالعات نشان داده‌اند که علل احتمالی ایجاد جفت پیر عبارتند از:
•    مصرف سیگار؛
•    فشار خون بالا ناشی از بارداری؛
•    وجود باکتری‌های خاص در جفت؛
•    عوامل محیطی از جمله قرار گرفتن در معرض تشعشعات؛
•    واکنش به دارو (آنتی اسیدها) یا مکمل‌های ویتامین (کلسیم بیش از حد)؛
•    استرس.

علائم جفت پیر شده

جفت پیر شده، به ندرت علامت بالینی ایجاد می‌کند. یکی از رایج‌ترین علائمی که زنان مبتلا به جفت کلسیفه توصیف می‌کنند این است که به نظرشان می‌رسد جنین کمتر از حد طبیعی حرکت می‌کند. سایر علائم احتمالی داشتن جفت کلسیفه شامل خونریزی واژینال، انقباضات رحمی یا درد در ناحیه شکم یا کمر است. همچنین ممکن است شکم فرد آن طور که باید رشد نکند، که می‌تواند نشان دهنده محدودیت در رشد جنین باشد. 

تشخیص جفت پیر شده در بارداری  

علائم بالینی آشکار پیر شدن جفت بسیار کم است و گرید جفت فقط در سونوگرافی قابل تشخیص است. با این حال با سونوگرافی هم تخمین سن دقیق یا کلسیفیکاسیون جفت تا حدی دشوار است. رادیولوژیست‌های آموزش دیده که سونوگرافی انجام می‌دهند ممکن است بتوانند سن تقریبی و گرید جفت را از طریق تصاویر سونوگرافی تخمین بزنند، اما پزشکان مختلف ممکن است تفسیرهای متفاوتی از یک تصویر داشته باشند.

مراحل مختلف پیر شدن جفت

۱- کلسیفیکاسیون جفت قبل از هفته ۳۲
اگر کلسیفیکاسیون قبل از هفته ۳۲ بارداری شروع شود، کلسیفیکاسیون زودرس جفت نامیده می‌شود. شروع کلسیفیکاسیون در این دوره از بارداری می‌تواند برای مادر و جنین بسیار خطرناک باشد. مادر ممکن است خونریزی پس از زایمان و جدا شدن زودرس جفت را تجربه کند. نوزاد هم ممکن است نارس به دنیا بیاید و انواع خطرات مرتبط با زایمان زودرس را تجربه کند. معمولا این نوزادان هنگام تولد نمره آپگار بسیار پایینی دارند و وزن آن‌ها پایین‎تر از حد نرمال است.  
۲- جفت کلسیفیه بین ۲۸ تا ۳۶ هفته
زنان باردار که از فشار خون بالا، دیابت، اختلالات کلیوی، کم خونی، مشکلات قلبی و غیره رنج می‌برند یا به عبارتی زنان دارای حاملگی‌های پرخطر بیشتر از زنان دارای حاملگی‌های کم‌خطر یا حاملگی‌های طبیعی در معرض خطر این مشکل قرار دارند. از این رو، بررسی‌های سونوگرافیک که کلسیفیکاسیون جفت را در این بازه زمانی نشان می‌دهد، می‌تواند به شناسایی حاملگی‌های پرخطر کمک کند. 
کلسیفیکاسیون در این مرحله از بارداری می‌تواند منجر به پیامدهای نامطلوب برای مادر و جنین، مانند تولد نوزاد کم وزن شود. در موارد نادر، جنین ممکن است در رحم مادر بمیرد. 
۳- کلسیفیکاسیون جفت از هفته ۳۷ تا ۴۲
کلسیفیکاسیون جفت در حدود ۲۰ تا ۴۰ درصد از بارداری‌های طبیعی دیده می‌شود. با این حال، تصور می‌شود که از اهمیت بالینی کمی برخوردار باشد. کلسیفیکاسیون جفت از هفته 37 به بعد را می‌توان ایمن نامید. زیرا جنین کاملا بالغ است و با هیچ خطری مواجه نمی‌شود. وزن نوزادان هنگام تولد معمولاً طبیعی است و پزشکان آن را برای مادر یا نوزاد خطرناک نمی‌دانند. با این حال، نوزادان باید قبل از هفته ۴۲ به دنیا بیایند، زیرا بالارفتن گرید جفت باعث می‌شود جفت قادر به رساندن غذا و اکسیژن به جنین نباشد. تامین ناکافی اکسیژن نیز می‌تواند خطراتی را برای مغز کودک ایجاد کرده و به او آسیب برساند. 

عوارض جفت پیر شده طی بارداری

کلسیفیکاسیون جفت در اواخر دوران بارداری طبیعی است. در واقع، شروع کلسیفیکاسیون جفت می‌تواند به این معنی باشد که فرد به زمان زایمان خود نزدیک شده است. با این حال، کلسیفیکاسیون قبل از هفته سی و ششم می‌تواند مشکلاتی برای نوزاد ایجاد کند از جمله:
•    وزن کم هنگام تولد؛ 
•    زایمان زودرس؛
•    امتیاز آپگار پایین؛
•    خونریزی پس از زایمان؛
•    جدا شدن زودرس جفت؛
•    مرده زایی.
با مداخله فوری پزشکی و نظارت مستمر مادر و نوزاد می‌توان از این عوارض پیشگیری کرد. 

پیشگیری از کلسیفیکاسیون جفت 

علت دقیق کلسیفیکاسیون جفت مشخص نیست. یکی از دلایل اصلی کلسیفیه شدن جفت سیگار کشیدن در دوران بارداری است. بنابراین، مهم است که زنان باردار در دوران بارداری سیگار نکشند و یا در معرض دود سیگار هم نباشند. اما متاسفانه هیچ راه قطعی برای جلوگیری از این مشکل وجود ندارد. 
با این حال، مصرف منظم ویتامین‌ها، مواد مغذی و مواد غذایی سالم حاوی آنتی اکسیدان می‌تواند پیری زودرس جفت را متوقف کند. مخصوصاً غذاهای حاوی ویتامین E، ویتامین C و بتاکاروتن باید به مقدار بیشتری مصرف شوند تا از این وضعیت جدی در دوران بارداری جلوگیری شود. این عارضه بیشتر زنانی را که در سنین پایین باردار می‌شوند، تحت تاثیر قرار می‌دهد. بنابراین، اجتناب از بارداری تا زمانی که بدن شما بالغ شود، می‌تواند راهی برای جلوگیری از پیری زودرس جفت باشد.