آزمایش قبل ازدواج

در این مقاله به پاسخ برخی سوالات از جمله موارد زیر پراخته ایم:
-    آزمایش قبل از ازدواج چیست؟
-    لزوم آزمایش قبل ازدواج و مشاوره ژنتیک 
-    آزمایش های اجباری قبل از ازدواج کدامند؟
بیشتر افراد از جنبه‌ی سلامت و بهداشت ازدواج چشم‌پوشی می‌کنند و فراموش می‌کنند که این بخش از مهم‌ترین بخش‌های یک رابطه‌ی سالم و شاد است. در کنار مشاوره، انجام برخی از انواع آزمایش ازدواج قبل از پیوند زناشویی عاقلانه‌ترین کاری است که شما می‌توانید انجام دهید.

آزمایش های قبل از ازدواج نه تنها شما را با موانع احتمالی موجود آشنا می‌کنند، بلکه به شما کمک می‌کنند تا راه مواجهه با این موانع را در مسیر طولانی زندگی مشترک بیاموزید.
در ایران، عروس و داماد با یک معرفی‌نامه‌ی عکس‌دار مهرشده از سوی محضر، به آزمايشگاه های مشخصی که به آن‌ها معرفی می‌شوند مراجعه کرده تا آزمايشات پیش از ازدواج را انجام دهند. البته در این روند صرفا تعداد محدودی از آزمایشات درخواست شده و برخی موارد با وجود اهمیت فراوان، به‌صورت رایج مورد بررسی قرار نمی‌گیرند. این دسته از آزمایشات می‌بایست شخصأ توسط خود زوجین مورد پیگیری قرار گیرند.

بنابراین توصیه می‌کنیم به عنوان فردی آگاه با تست‌های مهمی که هر عروس و دامادی باید قبل از ازدواج در مرکز باروری انجام دهند آشنا شوید:

 آزمايشات پیش از ازدواج: 

تست های رایجی که در این سطح قرار می‌گیرند، وضعیت سلامت عمومی فرد را بررسی می‌کنند. تشخیص هرگونه ناهنجاری، زوج‌ها را برای آنالیزهای بعدی در سطوح پیشرفته‌تر هدایت می‌کند. این مجموعه شامل تست‌های بیوشیمیایی معمول یا همان آزمایش های خونی پیش از ازدواج هستند که به صورت رایج در آزمایشگاه‌ها انجام می‌گیرند:
•    شمارش سلول‌های قرمز خون (CBC) ؛
•    گروه خونی (ABO) و نوع (Rh)؛
•    کمیت آنزیم G6PD بررسی وضعیت ابتلا به فاویسم.

مشاوره ژنتیک قبل ازدواج

این نوع از تست های قبل از ازدواج مشخص می‌کنند که آیا شما و همسرتان ناقل ژنی که می‌تواند باعث بروز بیماری در فرزندتان شود هستید یا خیر. اغلب بیماری‌هایی مانند تالاسمی، سرطان، دیابت نوجوانی یا نوع یک، ناهنجاری‌های ذهنی و غیره مورد آزمایش قرار می‌گیرند.

معمولاً تست‌های موجود برای نشانه‌های ژنتیکی بارز نیازمند نمونه‌ی خون می‌باشند ولی ضروری است که شما به مراکزی مراجعه کنید که دقیقاً همین نشانه‌های ژنتیکی را مورد آزمایش قرار می‌دهند. یکی از آزمایش های ژنتیکی پایه، تعیین کاریوتایپ است. تعیین کاریوتایپ تستی برای بررسی کروموزوم‌ها در نمونه‌ی سلول‌های فرد است که می‌تواند به تشخیص مشکلات ژنتیکی به‌عنوان دلیل برخی بیماری‌ها یا ناهنجاری‌ها کمک کند. 

این تست قادر است که تعداد کروموزوم‌های فرد را بشمارد و تغییرات ساختاری در کروموزوم‌ها (که شامل هزاران ژن هستند و به شکل ساختار DNA ذخیره شده‌اند) را شناسایی کند. بدین صورت که نمونه‌ی مورد نظر در آزمایشگاه در ظروف مخصوصی رشد پیدا می‌کند. سپس سلول‌ها از نمونه‌ی در حال رشد جدا شده و رنگ‌آمیزی می‌شوند. متخصص آزمایشگاه با استفاده از میکروسکوپ، کروموزوم‌ها را از لحاظ اندازه، شکل و تعداد مورد بررسی قرار می‌دهد. از نمونه‌ی رنگ‌آمیزی‌شده تصویربرداری صورت می‌گیرد و ترتیب قرارگیری کروموزوم‌ها معلوم می‌شود. ناهنجاری‌های خاصی از طریق نحوه‌ی قرارگیری یا تعداد کروموزوم‌ها قابل تشخیص است. تعداد زیادی از این مراکز هستند که چنین امکاناتی را فراهم می‌کنند.

آزمایش تالاسمی قبل از ازدواج

شاید شنیده باشید که می‌گویند "گروه خونی عروس و داماد به هم نمی‌خورد،" اما در واقع متفاوت بودن گروه خونی نقشی در ازدواج ندارد، بلکه آنچه مهم است وضعیت ابتلای زوجین به تالاسمی مینور (یک کم‌خونی ارثی) و یا کم‌خونی داسی‌شکل (سیکِل ‌سِل) است.

اگر زن و مرد هر دو مبتلا به تالاسمی مینور باشند، 25 درصد احتمال دارد که فرزند آن‌ها مبتلا به تالاسمی ماژور شود که نوع عارضه‌دار تالاسمی است. به همین دلیل ازدواج زوجینی که مبتلا به تالاسمی مینور هستند با یکدیگر ممنوع است، مگر اینکه تعهد بدهند یا با کمک روش‌های بررسی ژنتیکی PGD و PGS پیش از بارداری، جنین کاملاً سالم از نظر ژنتیکی طی فرآیند لقاح آزمایشگاهی (IVF) به درون رحم خانم منتقل شود و یا اینکه در طی بارداری تست‌های ژنتیکی مخصوص بررسی سلامت جنین (PND) انجام گیرند تا در صورت ابتلای جنین بتوان از سقط درمانی کمک گرفت.

آزمایشات STD قبل ازدواج

به دلیل فرهنگ و فقدان آموزش‌های جنسی مناسب، ایرادهای زیادی از جانب مردم به این نوع تست‌ها گرفته می‌شود ولی باور کنید که بهتر است هر دو نفر شما وضعیت سلامت خود را در رابطه با این نوع بیماری‌ها قبل از ازدواج بدانید. بیماری HIV زندگی شما را به خطر می‌اندازد ولی باقی بیماری‌های مقاربتی مانند هپاتیت B و هپاتیت C ، هرپس یا تبخال تناسلی ایجاد‌شده توسط ویروس هرپس‌سیمپلکس)، سوزاک (ایجاد‌شده توسط باکتری نایسریا گونوره‌آ) از جمله بیماری‌هایی هستند که شما باید در طول عمر خود با آن‌ها و عوارض آزاردهنده‌یشان زندگی کنید، البته اگر خطر انتقال این بیماری‌ها به فرزندتان را در نظر نگیریم! 

مهم نیست که همسر آینده‌ی شما تا چه حد اصرار به نداشتن روابط جنسی حفاظت‌نشده و خارج از عرف با سایر افراد دارد، در هر حال توصیه‌ی ما بر این است که تست‌های مربوط به بیماری‌های مقاربتی را حتماً انجام دهید. 

این تست‌ها نیازمند نمونه‌ی خون و در مواقعی، معاینه‌ی فیزیکی هستند. معمولاً تمامی آزمایشگاه‌هایی که تست‌های تشخیصی رایج را انجام می‌دهند، تست‌های مربوط به بیماری‌های جنسی را نیز پوشش می‌دهند. البته تست مربوط به بررسی ابتلا به بیماری مقاربتی سیفلیس (VDRL)، در آزمایشات قبل از ازدواج در ایران برای مردان اجباری و الزامی است.

آزمایش ناباروری قبل از ازدواج

خیلی از مردم اعتقاد دارند که آسیب‌های روحی ناشی از این تست‌ها و اطلاع از اختلال در توانایی باروری بیشتر از منفعت آن‌هاست اما بدانید که همیشه بهتر است از قبل، از وضعیت جسمانی و شرایط باروری خود آگاه باشید تا اینکه بعد از ازدواج بخواهید شوکه یا ناامید شوید. معمولاً توصیه بر این است که تمامی زوج‌های جوان آزمایش ناباروری قبل از ازدواج را انجام دهند ولی در افراد زیر لزوم انجام بررسی‌ها بیشتر احساس می‌‌شود:
•    خانم‌هایی که چرخه‌های قاعدگی نامنظم دارند: این خانم‌ها می‌بایست سونوگرافی و همچنین آزمایش خون برای بررسی سطح هورمون‌های تولیدمثلی همچون هورمون‌ FSH و LH، هورمون پرولاکتین PRL، هورمون‌های تیروئیدی  T4،TSH و T3 و هورمن آنتی‌مولرین (AMH) انجام دهند تا عملکرد دستگاه هورمونی و تخمدان‌هایشان سنجیده شده و اختلالات احتمالی در دستگاه باروری از جمله عدم تخمک‌گذاری (Anovulation) شناسایی شوند.

 یکی از دلایل توصیه به انجام این بررسی‌ها رایج بودن سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOD,PCOS) در میان خانم‌های جوان با چرخه‌های قاعدگی نامنظم است.
لازم است بدانید با وجود اینکه بسیاری از افراد همچنان بر این باورند که ناباروری مشکلی از جانب زن است، اما در واقع بیش از نیمی از موارد ناباروری به مردان برمی‌گردد. خوشبختانه شناخت زودهنگام مشکلات باروری در مردان اغلب منجر به درمان سریع مشکل و دست‌یابی به بارداری می‌شود.

در یک بررسی صحیح و اصولی در ابتدا مرد می‌بایست مورد معاینه و بررسی قرار گیرد تا از هزینه‌های اضافی و احساس ناراحتی که زنان هنگام معاینه با آن مواجه می‌شوند تا حد امکان پیشگیری شود. علاوه بر آنالیزمایع منی، یک نوبت مراجعه به اورولوژی برای بررسی عملکرد جنسی توصیه می‌شود. انجام تست‌های هورمونی برای ارزیابی سطح تستوسترون، FSH، LH و پرولاکتین در صورت پایین بودن میزان اسپرم‌ها، اختلال در تمایلات جنسی و یا صفات ثانویه‌ی جنسی مردانه توصیه می‌شود.

آنالیز ادرار برای بررسی حضور گلبول‌های سفید خون (WBC) که نمایانگر عفونت هستند و همچنین برای تشخیص حضور اسپرم در ادرار که نشان‌دهنده‌ی مشکل انزال عقب گرد است، نیز در بررسی‌های مردانه مورد استفاده قرار می‌گیرند.

تست‌های روان‌شناسی

در کشورهایی که ازدواج‌های قانونی هنجار به شمار می‌رود آیا شما با نگاه کردن به یک فرد می‌توانید تشخیص دهید که بیماری ذهنی دارد یا خیر؟ یا اینکه از افسردگی، شیزوفرنی یا ناهنجاری‌های شخصیتی رنج می‌برد یا خیر؟ پاسخ کاملاً منفی است. در نتیجه بهتر است شما و همسرآینده‌یتان تست بدهید. 

تست‌های بیماری‌های ذهنی شامل بررسی شیزوفرنی، افسردگی، اختلالات خلقی، دیوانگی و غیره است. این تست‌ها باید ناهنجاری‌های شخصیتی و رفتاری را نیز شامل شود. اختلال شخصیت وسواسی‌ـ‌جبری یا اختلال شخصیت خودشیفته، مشکلات کنترل خشم، اختلالات دوقطبی و خیلی از مشکلات دیگر می‌تواند بخشی از زندگی همسرتان را درگیر کند. توجه کنید که این مشکلات جزء‌بندی نمی شوند و شما در نهایت باید این شرایط را تحمل کنید. پس بهتر است که یک تست روانی ساده را انجام دهید تا وضعیت سلامت روانی خود را محک بزنید.

در صورت مثبت بودن تشخیص، دلیلی بر پشیمان شدن وجود ندارد و روان شناس قطعاً در کنترل فرد و ازدواج کمکتان خواهد کرد. این تست‌ها معمولاً یک روز طول می‌کشند و برای تجزیه و تحلیل آن یک روان‌شناس بالینی تست را به صورت پرسش‌های چندگزینه‌ای یا آنالیزهای تصویری مدیریت می‌کند. تست ساده است و در صورت تمایل هویت شما مخفی باقی می‌ماند.

آزمایش اعتیاد قبل ازدواج

ازدواج و اعتیاد به مواد مخدر معمولاً سازگاری خوبی با هم ندارند. اعتیاد مشکلات زیادی در زندگی مشترک ایجاد می‌کند. در نتیجه انجام آزمایش‌های اعتیاد قبل از ازدواج توصیه می‌شود. امروزه با اقدامات انجام‌شده سعی شده است که  تقلب در آزمایش اعتیاد را تقریباً به صفر برسانند ولی در هر صورت منفی بودن جواب آزمایش نمی‌تواند دلیلی بر عدم اعتیاد فرد باشد. 

ممکن است فرد برای مدتی مصرف مواد را کنار گذاشته باشد تا نتیجه‌ی آزمایش منفی شود. به همین دلیل افراد باید پیش از هر چیز در مورد فرد مورد نظر تحقیق کنند و کارهای لازم را برای شناخت هر چه بیشتر فرد انجام بدهند.

واکسن کزاز قبل ازدواج

برای جلوگیری از ابتلا به بیماری کزاز که ممکن است در اثر هر زخم کوچکی ایجاد شود، توصیه می‌شود واکسن کزاز هر 10 سال یک‌بار هم برای مردان و هم زنان تزریق شود، اما این تزریق برای خانم‌ها و به‌منظور پیشگیری از تلفات نوزادی، الزامی و اجباری است.
در کنار این تست‌ها همه‌ی زوج‌ها باید مشاوره‌ی قبل از ازدواج را انجام دهند. مشاورین ازدواج به افرادی که قصد ازدواج دارند کمک می‌کنند و آن‌ها را در زمینه‌های مختلف مانند سازگاری جنسی و صمیمیت، نزدیکی احساسی، زندگی به صورت مستقل یا با خانواده، سوءتفاهم‌ها، الگوهای ارتباطی و غیره کمک می‌کنند.