درمان ناباروری با روش GIFT

GIFT  (انتقال سلول‌های جنسی به درون لوله‌ی فالوپ) یک تکنیک اولیه و بسیار ساده در روش‌های کمک باروری است که در سال 1980 برای دستیابی به بارداری در اکثر زوج‌هایی که قادر به استفاده از درمان‌های معمولی برای ناباروری نبودند (علی رغم داشتن اسپرم خوب و لوله های رحمی طبیعی) طراحی شد. 

GIFT مخفف Gamete Intra-Fallopian Transfer است. گامت، یعنی تخمک‌های زن و اسپرم مرد، از طریق سوند مستقیماً درون لوله‌های رحمی (فالوپ) زن قرار می‌گیرند. این روش شامل یک عمل جراحی جزئی است که به فرد امکان می‌دهد همان روز با درد خفیفی که فقط چند روز به طول می‌انجامد به خانه برود. با استفاده از GIFT، لقاح در بدن زن (نه خارج) اتفاق می‌افتد و از سفری که یک تخم لقاح یافته‌ی طبیعی برای لانه‌گزینی در رحم دارد، تقلید می‌کند.

GIFT  چگونه انجام می‌شود؟

در یک زوج بارور، روند بارداری با آزاد شدن تخمک از تخمدان‌های زن شروع می‌شود. تخمک وارد لوله‌ی رحمی می‌شود و در آنجا با اسپرم‌هایی که از طریق مقاربت به آنجا رسیده‌اند ملاقات می‌کند. اسپرم به‌طور معمول تخمک را در لوله‌ی رحمی بارور می‌کند. تخم بارور شده که اکنون جنین اولیه نامیده می‌شود، شروع به تقسیم می‌کند و در طی چهار روز، حاوی سلول‌های زیادی می‌شود. در این زمان، جنین از لوله‌ی رحمی به سمت حفره‌ی رحم حرکت می‌کند که در طی دو روز دیگر آماده لانه‌گزینی می‌شود. جنین سپس در دیواره‌ی رحم کاشته می‌شود و بارداری رخ می‌دهد.

روند اولیه برای GIFT همان است که برای لقاح آزمایشگاهی(IVF) ا نجام می‌شود: با داروهای مختلف و متعدد محرک تخمک‌گذاری سعی در آن است که تعداد قابل قبولی تخمک رشد کرده و برای برداشت، آماده شوند. تخمک‌ها و اسپرم‌ها دقیقاً مانند روش IVF جمع آوری می‌شوند، اما بعد از آن است که این دو روش با هم تفاوت دارند. در IVF، جنین در روز سه تا پنج با استفاده از لوله‌ای مویین با روشی سریع و ساده وارد رحم می‌شود.

اما در GIFT تخمک‌های برداشت شده از تخمدان در یک ظرف آزمایشگاهی حاوی مایع کشت قرار می‌گیرد و در زیر میکروسکوپ مشاهده می‌شوند تا به مرحله‌ی بلوغ برسند. سپس اسپرم‌های شسته شده و تخمک‌های بالغ به‌طور متوالی داخل سوند قرار می‌گیرند و با روش جراحی یا از طریق لاپاروسکوپی یا برش کوچک "مینی لاپ" در ناحیه‌ی تحتانی شکم با استفاده از لاپاروسکوپ (یک ابزار کوچک تلسکوپ مانند) در لوله‌های رحمی قرار می‌گیرند. لاپاراسکوپی نیاز به بیهوشی عمومی دارد، اگرچه معمولاً به صورت سرپایی انجام می‌شود. این عمل در اتاق عمل و آزمایشگاه پیشرفته و با محیطی کاملاً کنترل شده انجام می‌شود تا از بروز هرگونه آلودگی ناخواسته به تخمک‌ها ، اسپرم‌ها یا جنین‌ها جلوگیری شود.

اگر همه چیز خوب پیش برود، به محض اینکه تخمک‌ها در لوله‌های رحمی قرار بگیرند و توسط اسپرم بارور شوند، لقاح صورت گرفته و در رحم لانه گزینی صورت گیرد، بارداری رخ می‌دهد.

مزایا و معایب GIFT

تکنیک GIFT به تخمک‌ها اجازه می‌دهد در محیط طبیعی لوله‌ی رحمی، بارور شوند و سپس راه خود را به رحم برای لانه‌گزینی مطابق با یک جدول زمانی طبیعی ادامه دهد. در مقابل، لقاح آزمایشگاهی (IVF) تخم‌های بارور شده را مستقیماً درون رحم قرار می‌دهد. یكی از مهم‌ترین مزایای GIFT نسبت به IVF این است كه این روش به مراتب بیشتر به فرآیندهای طبیعی بدن و جدول زمانبندی تولیدمثل شباهت دارد.

به دلیل اینکه تخمک‌ها و اسپرم‌ها در لوله‌های رحمی قرار می‌گیرند، هیچ راهی برای دانستن اینکه آیا لقاح رخ داده است یا خیر وجود ندارد. به طور معمول، تخمک‌های بیشتری در GIFT برای اطمینان از بارداری استفاده می‌شود که این مسأله باعث افزایش احتمال چندقلوزایی می‌شود. همچنین در این روش نمی‌توان از روش PGD (آزمایش ژنتیک پیش از لانه‌گزینی) استفاده نمود.

احتمال بارداری

اکثر بیماران نابارور با انواع روش‌های کمک‌باروری (ART) شانس بارداری‌شان افزایش می‌یابد. میزان موفقیت با GIFT حتی تا حدودی بالاتر از IVF (لقاح آزمایشگاهی) است، اما GIFT را می‌توان تنها در صورتی انجام داد که زوجین دارای لوله‌های رحمی نرمال و اسپرم کافی باشند. برای مواردی‌که لوله‌های رحمی غیرطبیعی دارند، IVF الزامی است. برای مواردی هم که اسپرم ضعیفی دارند، روش ICSI توصیه می‌شود.

امروزه تقریباً GIFT به اندازه‌ی IVF محبوب نیست. با این وجود، هنوز هم ۵۰٪ بارداری‌ها در هر سیکل درمان ناباروری برای GIFT است. در زنان مسن میزان بارداری کمتر است. اگر یک زن مسن به اندازه‌ی کافی خوش‌شانس باشد که تخمک‌های زیادی را به بار بیاورد، با قرار دادن تخمک‌های بیشتر، احتمال بارداری او می‌تواند معادل یک زن جوان‌تر باشد. 

اگر در هر سیکل از روش‌های کمک باروری نتوانستید به بارداری برسید، باید در آینده تعداد سیکل‌های بیشتری را انجام دهید. اگر در اولین سیکل خود باردار نشدید (و هیچ مشکلی در تخمک وجود ندارید)، می‌توانید در دوره‌های بعدی باردار شوید و میزان بارداری همچنان به همان اندازه باقی می‌ماند.