علت لکه بینی و بررسی عوامل مختلف ایجاد لکه بینی

علت لکه بینی بدون عادت ماهانه چیست؟ لکه بینی همان خونریزی واژینال خفیف است که خارج از زمان پریود رخ می‌دهد. لکه بینی معمولا حاوی مقدار کمی خون است. معمولا بیمار پس از استفاده از سرویس بهداشتی یا از طریق مشاهده لباس زیر خود متوجه لکه بینی می‌گردد.
در صورتی که خونریزی یا لکه بینی در هر زمانی غیر از دوره پریود اتفاق بیفتد، تحت عنوان خونریزی غیر طبیعی یا خونریزی بین قاعدگی در نظر گرفته می‌شود. عوامل مختلفی می‌توانند علت لکه بینی باشند. گرچه لکه بینی معمولا نگران کننده نیست، اما گاهی می‌تواند نشان دهنده وجود یک مشکل جدی باشد.

تفاوت میان لکه بینی و خونریزی قاعدگی

ابتدا لازم است بدانیم تفاوت لکه بینی و خونریزی چیست، جالب است بدانید لکه بینی با خونریزی قاعدگی متفاوت است. لکه بینی معمولا دارای مشخصه‌های زیر است:

• میزان خونریزی در لکه بینی کمتر از قاعدگی است.
• لکه بینی به رنگ صورتی، مایل به قرمز یا قهوه ای است.
• لکه بینی معمولا بیش از یک تا دو روز ادامه ندارد.

اما خونریزی قاعدگی معمولا به حدی زیاد است که به پد یا تامپون نیاز دارد، اغلب تا 4 روز طول می‌کشد، میزان خونریزی معمولا 30 تا 80 میلی لیتر بوده و معمولا هر 21 تا 32 روز یک بار اتفاق می‌افتد. 

علت لکه بینی چیست

لکه بینی به دلایل متعددی ایجاد می‌شود. بسیاری از موارد علل لکه بینی قابل درمان هستند. رایج‌ترین موارد علت لکه بینی عبارتند از موارد زیر.

قرص‌های جلوگیری از بارداری

قرص‌ها، پچ‌های ضد بارداری و ایمپلنت‌های هورمونی، همگی می‌توانند باعث ایجاد لکه بینی بین پریود شوند. هنگام استفاده از قرص های جلوگیری از بارداری، در موارد زیر ممکن است لکه بینی ایجاد شود.

1. در صورتی که برای پیشگیری از بارداری، ابتدا از داروهای هورمونی استفاده شود؛
2. قرص های ضد بارداری به درستی استفاده نشوند؛
3. دوز یا نوع قرص ضد بارداری تغییر کند؛
4. بیمار برای طولانی مدت از قرص های ضد بارداری استفاده کند.

گاهی از قرص های پیشگیری از بارداری برای درمان خونریزی غیر طبیعی بین پریود استفاده می شود. در این مواقع بیمار باید در صورت بهبودی یا بدتر شدن علائم، با پزشک خود صحبت کند. 

تخمک گذاری

حدود 3 درصد زنان در هنگام تخمک گذاری، خونریزی بین قاعدگی را تجربه میکنند. لکه بینی در اثر تخمک گذاری، خونریزی خفیفی است که در حوالی پریود و هنگام آزاد شدن تخمک از تخمدان ایجاد میشود. در بسیاری از زنان، لکه بینی تخمک گذاری می تواند در بین روزهای 11 تا 21 پس از شروع اولین روز قاعدگی باشد. لکه بینی در اثر تخمک گذاری میتواند قرمز رنگ یا صورتی بوده و به مدت 1 تا 2 روز در اواسط سیکل قاعدگی ادامه داشته باشد. سایر علائم تخمک گذاری عبارتند از:

1. افزایش مخاط دهانه رحم یا سرویکس؛
2. افزایش غلظت ترشحات سرویکس و ترشحات شبیه سفیده تخم مرغ؛
3. تغییر در موقعیت یا استحکام سرویکس؛
4. کاهش دمای بدن پیش از تخمک گذاری و سپس افزایش دمای بدن بعد از تخمک گذاری؛
5. افزایش میل جنسی؛
6. درد مبهم در یک طرف شکم؛
7. حساسیت پستان ها؛
8. نفخ شکم؛
9. افزایش حس بویایی، چشایی یا بینایی.

لانه گزینی

لکه بینی در اثر لانه گزینی ممکن است در هنگام لانه گزینی تخمک بارور شده به داخل آندومتر رحم ایجاد شود. اما لزوما همه زنان هنگام لانه گزینی، لکه بینی ندارند. در صورت لانه گزینی، خونریزی بین قاعدگی در اثر لانه گزینی چند روز قبل از قاعدگی بعدی اتفاق می افتد. خونریزی لانه گزینی معمولا صورتی روشن تا قهوهای تیره بوده، مقدار آن خیلی کم است و کمتر از دوره پریود است. سایر علائم لانه گزینی عبارتند از:

1. سردرد؛
2. حالت تهوع؛
3. تغییرات خلقی؛
4. گرفتگی عضلانی خفیف؛
5. حساسیت پستان ها؛
6. درد در قسمت تحتانی کمر؛
7. خستگی.

خونریزی یا لکه بینی لانه گزینی، خطری برای جنین ندارد و بنابراین نگران کننده نیست. اما در صورت وجود خونریزی شدید باید حتما به پزشک مراجعه شود.

لکه بینی در بارداری

لکه بینی در بارداری غیر طبیعی نیست و حدود 15 تا 25 درصد زنان در سه ماه اول بارداری خود لکه بینی دارند. خونریزی بارداری اغلب کم بوده و ممکن است قرمز، صورتی و یا قهوهای باشد. لکه بینی در بارداری معمولا جای نگرانی ندارد، اما در صورت مشاهده لکه بینی در بارداری بیمار باید به پزشک خود اطلاع دهد. چنانچه بارداری به همراه خونریزی شدید یا درد لگنی باشد، بیمار باید بلافاصله به پزشک مراجعه نماید، زیرا موارد گفته شده میتوانند علامت سقط جنین یا حاملگی خارج رحمی باشند.

پیش از یائسگی

زنانی که در شرف یائسگی قرار دارند، چند ماه پیش از یائسگی ممکن است تخمک گذاری نداشته باشند که به این دوره، مرحله پیش از یائسگی میگویند. در دوران پیش از یائسگی، قاعدگی نامنظم شده و همین امر ممکن است علت لکه بینی باشد. همچنین ممکن است در دوران پیش از یائسگی، قاعدگی به کلی قطع شده یا خونریزی قاعدگی سبکتر و یا شدیدتر گردد. 

ایجاد آسیب یا ضربه به واژن یا سرویکس

گاهی آسیب به واژن یا سرویکس می‌تواند علت لکه بینی نامنظم باشد. لکه بینی ناشی از آسیب یا ضربه و جراحت ممکن است به دلایل زیر ایجاد شود:

1. تجاوز جنسی؛
2. داشتن رابطه جنسی خشن؛
3. استفاده از تامپون؛
4. انجام معاینه لگن.

پولیپ رحم یا سرویکس

پولیپ‌ها، بافت‌های غیر طبیعی هستند که می‌توانند در رحم و سرویکس ایجاد شوند. بیشتر پولیپ‌ها خوش‌خیم و یا غیرسرطانی هستند. پولیپ نیز می‌تواند یک علت لکه بینی باشد. پولیپ‌های سرویکس معمولا هیچ علامتی ندارند، اما ممکن است دارای علائمی مانند خونریزی سبک بعد از رابطه جنسی، خونریزی خفیف بین قاعدگی و ترشحات غیر طبیعی باشند.

بیماری جنسی

انواع بیماری جنسی و عفونت‌های مقاربتی از قبیل کلامیدیا یا سوزاک می‌توانند علت لکه بینی بین قاعدگی یا پس از رابطه جنسی باشند. احساس درد یا سوزش هنگام ادرار، ترشحات واژینال سفید یا زرد یا سبز رنگ، خارش واژن یا مقعد و درد لگن از دیگر علائم ابتلا به بیماری جنسی می‌باشند.

بسیاری از انواع بیماری جنسی با تشخیص زود هنگام و درمان به موقع قابل درمان هستند. خوشبختانه برخی از انواع بیماری جنسی با کمک تست پاپ اسمیر تشخیص داده می‌شوند.

بیماری التهابی لگن (PID)

شایع‌ترین علامت بیماری التهابی لگن، لکه بینی یا خونریزی غیر طبیعی بین قاعدگی است. در صورت انتشار باکتری از واژن به رحم، لولههای فالوپ و تخمدانها ممکن است بیماری التهابی لگن ایجاد شود. سایر علائم PID عبارتند از:

1. احساس درد در هنگام رابطه جنسی یا ادرار کردن؛
2. درد در قسمت فوقانی یا تحتانی شکم؛
3. تب؛
4. افزایش ترشحات واژینال یا بوی بد واژن.

بیمار باید در صورت مشاهده علائم بیماری التهابی لگن به پزشک مراجعه نماید، زیرا بسیاری از عفونتها با روشهای درمانی مناسب، قابل درمان هستند. 

فیبروم رحم

فیبروم ها در رحم رشد میکنند و می توانند دیگر علت لکه بینی بدون عادت ماهانه باشند. فیبرومها می تواند علاوه بر لکه بینی دارای علائمی مانند پریودهای طولانی و سنگین، درد لگن، کمر درد، رابطه جنسی دردناک و مشکلات ادراری باشند. البته برخی از زنان مبتلا به فیبروم هیچ علامتی ندارند. فیبرومها معمولا خوش خیم بوده و ممکن است خود به خود کوچک شوند. 

اندومتریوز

بیماری اندومتریوز هنگامی ایجاد می‌شود که بافت رحم در خارج از رحم رشد نماید. اندومتریوز می‌تواند با خونریزی یا لکه بینی بین پریود همراه  باشد. سایر علائم اندومتریوز عبارتند از:

1. درد یا گرفتگی لگن؛
2. قاعدگی دردناک؛
3. پریود های سنگین؛
4. ناباروری؛
5. ادرار یا حرکات روده ای دردناک؛
6. اسهال، یبوست، نفخ و حالت تهوع؛
7. خستگی.

تخمدان پلی کیستیک (PCOD)

گاهی لکه بینی یا خونریزی نامنظم بین قاعدگی به دلیل بیماری تنبلی تخمدان ایجاد می‌شود. تولید بیش از حد هورمون مردانه از تخمدان‌ها یا غدد فوق کلیوی عامل ایجاد بیماری تخمدان پلی کیستیک می‌باشد. بسیاری از زنان مبتلا به تخمدان پلی کیستیک پریود نمی‌شوند یا میزان قاعدگی در آن‌ها بسیار کم است. 

سیکل‌های قاعدگی نامنظم، درد لگن، افزایش وزن، ناباروری و افزایش رشد موهای بدن از دیگر علائم تخمدان پلی کیستیک می‌باشند.

استرس

استرس یک علت لکه بینی است. استرس زیاد می‌تواند باعث ایجاد تغییرات مختلفی از جمله نوسانات سیکل قاعدگی در بدن گردد. گاهی علت لکه بینی، استرس جسمی یا استرس عاطفی است. 

مصرف دارو

برخی داروها از قبیل، داروهای رقیق کننده خون، داروهای تیروئید و داروهای هورمونی نیز علت لکه بینی هستند. در صورت ایجاد لکه بینی ناشی از مصرف داروها، پزشک ممکن است دارو را قطع نموده یا داروی مصرفی را با داروی دیگری جایگزین نماید. 

اختلالات مربوط به تیروئید

گاهی کم کاری تیروئید یا هایپوتیروئیدیسم نیز می تواند باعث ایجاد لکه بینی بین دو پریود گردد. سایر علائم کم کاری تیروئید عبارتند از:

1. خستگی؛
2. افزایش وزن؛
3. یبوست؛
4. خشکی پوست؛
5. حساسیت به سرما؛
6. موهای نازک؛
7. ضعف یا درد عضلانی؛ 
8. درد یا سفتی مفاصل؛
9. کلسترول بالا؛
10. پف صورت؛
11. افسردگی؛ 
12. کاهش ضربان قلب.

رایج ترین روش درمان کم کاری تیروئید، مصرف قرص‌های هورمونی خوراکی است. 

سرطان

برخی سرطان‌ها می‌توانند عامل ایجاد خونریزی غیرطبیعی، لکه بینی یا سایر ترشحات واژینال باشند. سرطان‌هایی مانند سرطان رحم یا اندومتر، سرطان سرویکس، سرطان تخمدان و سرطان واژن می‌توانند علت لکه بینی باشند. البته در بیشتر موارد، لکه بینی علامت سرطان نیست. اما در صورت لکه بینی خصوصا در زمان پیش از یائسگی، بیمار باید توسط پزشک معاینه شود تا علت لکه بینی مشخص گردد. 

سایر علل لکه بینی

برخی از بیماری ها از قبیل دیابت، بیماری‌های کبدی، بیماری‌های کلیوی و اختلالات خونریزی دهنده نیز می‌توانند علت لکه بینی بین قاعدگی شوند. 

لکه بینی و احتمال بارداری

اگر فردی در سنین باروری قرار دارد و دارای لکه بینی بین دو قاعدگی است، ممکن است باردار باشد. بنابراین برای اطمینان از این امر می‌تواند از تست‌های خانگی بارداری استفاده نماید. اگر قاعدگی بیش از یک هفته تاخیر داشته و تست بارداری نیز منفی شده باشد، بیمار باید به پزشک مراجعه نماید. 

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم

اگر فردی لکه بینی غیر قابل توجیه داشته باشد، باید به پزشک مراجعه نماید. اگر چه ممکن است جای نگرانی نباشد و لکه بینی خود به خود برطرف شود، اما گاهی لکه بینی می‌تواند علامت یک مساله جدی تر باشد. بیمار باید زمان و مقدار لکه بینی و سایر علائم همراه با لکه بینی را با پزشک خود در میان بگذارد. در صورتی که لکه بینی همراه با علائم تب، سرگیجه، درد شکم، خونریزی شدید، درد لگن و کبود شدن سریع نقاط مختلف بدن همراه باشد، بیمار باید هر چه زودتر به پزشک مراجعه نماید.

اگر خانمی پس از یائسگی، لکه بینی دارد باید حتما توسط پزشک ویزیت شود. همچنین زنان باید جهت معاینات روتین به پزشک مراجعه کنند تا علاوه بر معاینه لگنی، پاپ اسمیر نیز انجام دهند؛ زیرا پاپ اسمیر می‌تواند عفونت واژینال و احتمال سرطان سرویکس را مشخص نماید. 

کلام آخر

علت لکه بینی بین قاعدگی متعدد است که برخی از آن ها باید سریع درمان شوند و برخی دیگر ضرری ندارند. هر گونه خونریزی و لکه بینی بین دو پریود، غیر عادی تلقی شده و در صورت لکه بینی بیمار باید به پزشک مراجعه نماید.

شما می‌توانید برای خواندن مقالات بیشتر به مجله اینترنتی مام مراجعه کنید، همچنین برای رزرو نوبت و مشاوره حضوری با متخصصین ما، به مرکز مام مراجعه کنید.