هیدروسل چیست؟

این مطلب از نظر علمی به تأیید دکتر احسان اطرج متخصص اورولوژی و فلوشیپ آندرولوژی، از پزشکان متخصص مرکز مام رسیده است.

به تجمع مایع در داخل کیسه بیضه هیدروسل می گویند، که می تواند یک یا تعداد بیشتری باشد. هیدروسل با اصطلاحات آب آوردن بیضه یا تورم بیضه نیز شناخته می شود. هیدروسل بیشتر در نوزادان متداول است و معمولاً تا قبل از 1 سالگی بدون درمان از بین می رود. ابتلا به هیدروسل در پسران بزرگ تر و مردان بالغ، می تواند به دلیل التهاب یا آسیب در کیسه بیضه باشد.

این بیماری معمولا با درد بیضه همراه نبوده و ممکن است نیازی به درمان نداشته باشد. اما اگر در بیضه خود تورم احساس کردید، برای بررسی سایر دلایل، به پزشک مراجعه کنید.

علائم هیدروسل کدامند؟

معمولا تنها نشانه هیدروسل، تورم یک یا هر دو بیضه، بدون درد است. در مردان بزرگسال ممکن است احساس شدید سنگینی ناشی از تورم بیضه، باعث بروز ناراحتی شود. هرچه التهاب بیضه شدیدتر شود درد نیز بیشتر می شود. گاهی اوقات، تورم بیضه در صبح کمتر و در اواخر روز بیشتر است.

اگر تورم بیضه را تجربه کردید به پزشک مراجعه کنید. مهم است که پزشک سایر دلایل تورم بیضه را که ممکن است نیاز به درمان داشته باشند، رد کند. به عنوان مثال ممکن است به علت ضعف در دیواره شکم، یک حلقه از روده به داخل کیسه بیضه (فتق) گسترش یابد و باعث ایجاد تورم شود.

هیدروسل در کودکان معمولاً خود به خود از بین می رود. اما اگر هیدروسل کودک شما بعد از یک سال از بین نرفت و یا بزرگ شد و نیز با درد بیضه همراه شد، از پزشک بخواهید دوباره هیدروسل را معاینه کند.

در صورت بروز ناگهانی درد بیضه یا تورم بیضه، خصوصاً در عرض چند ساعت پس از آسیب دیدن بیضه، تحت درمان سریع پزشکی قرار بگیرید. این علائم و نشانه ها می توانند با تعدادی از شرایط، از جمله مسدود شدن جریان خون در بیضه پیچ خورده (پیچ خوردگی بیضه) بروز کنند. پیچ خوردگی بیضه باید ظرف چند ساعت پس از شروع علائم و نشانه ها درمان شود تا بیضه نجات یابد زیرا پیچ خوردگی بیضه ممکن است باعث عدم خون رسانی به بیضه و از دست دادن بیضه آسیب دیده شود.

علل بوجود آمدن هیدروسل چیست؟

علل هیدروسل می تواند مربوط به قبل از تولد باشد. به طور معمول، بیضه ها از حفره شکمی کودک در حال رشد، به داخل کیسه بیضه پایین می آیند. یک کیسه بیضه هر دو بیضه را احاطه می کند و باعث می شود مایعات، بیضه ها را در برگیرد. مایعات معمولاً در اولین سال زندگی به تدریج جذب می شوند.

از دیگر علل هیدروسل در مردان مسن، آسیب یا التهاب در کیسه بیضه است. التهاب ممکن است در اثر عفونت بیضه یا در لوله ها کوچک پیچ خورده در پشت هر بیضه (اپیدیدیم) ایجاد شود.

عوامل خطرساز در فرد مبتلا به هیدروسل:

بیشتر هیدروسل ها از بدو تولد وجود دارند. حداقل 5 درصد از پسران تازه متولد شده دارای هیدروسل هستند و نوزادانی که زودرس متولد می شوند بیشتر در معرض خطر ابتلا به هیدروسل قرار دارند.

عوامل خطرساز برای ایجاد هیدروسل در مراحل بعدی زندگی عبارتند از:

• آسیب یا التهاب کیسه بیضه؛

• عفونت، از جمله عفونت مقاربتی.

هیدروسل چگونه بر باروری مردان اثر می گذارد؟

هیدروسل معمولاً خطرناک نیست و تاثیری بر قدرت باروری مردان ندارد. اما ممکن است با یک بیماری بیضه زمینه ای همراه باشد که می تواند عوارض جدی ایجاد کند. این بیماری ها شامل عفونت یا تومور که هر دو ممکن است تولید یا عملکرد اسپرم را کاهش دهد، می باشد که ناباروری در مردان را به دنبال دارد.

روش تشخیص هیدروسل چیست؟

پس از مراجعه به پزشک روند تشخیص با معاینه جسمی شروع می شود، که مراحل آن معمولا شامل موارد زیر است:

• بررسی حساسیت در کیسه بیضه بزرگ شده؛

• وارد آوردن فشار به شکم و کیسه بیضه برای بررسی فتق؛

• تاباندن نور از طریق کیسه بیضه (اگر شما یا فرزندتان هیدروسل دارید، با تکنیک ترانس لومیناسیون مایعات شفاف در اطراف بیضه دیده می شود.)که پس از معاینه، پزشک ممکن است موارد زیر را توصیه کند:

• انجام آزمایش خون و ادرار به منظور تشخیص اینکه فرد دچار عفونتی مانند اپیدیدیمیت هستید یا خیر؛

• سونوگرافی برای کمک به رد فتق، تومور بیضه و یا سایر دلایل تورم بیضه.

روش درمان هیدروسل چیست؟

در نوزادان پسر گاهی هیدروسل به صورت خود به خودی از بین می رود. اما برای مردان در هر سنی، ارزیابی هیدروسل برای پزشک مهم است، زیرا می تواند با یک بیماری بیضه زمینه ای همراه باشد.

با توجه به این موضوع، در ادامه روش های درمانی هیدروسل توضیح داده خواهند شد:

• درمان هیدروسل با هیدروسلکتومی:

در بزرگسالان، هیدروسل به طور معمول طی شش ماه از بین می رود و تنها در صورتی به جراحی نیاز دارد که از نوع هیدروسل ارتباطی و همراه با فتق باشد. جراحی برای برداشتن هیدروسل (هیدروسلکتومی) می تواند تحت بیهوشی عمومی یا بی حسی منطقه ای انجام شود. برای از بین بردن هیدروسل، یک برش در کیسه بیضه یا پایین شکم (بسته به محل هیدروسل) ایجاد می شود. اگر مشخص شود بیمار علاوه بر هیدروسل، فتق نیز دارد، جراح ممکن است هیدروسل را از بین ببرد حتی اگر هیچگونه ناراحتی در فرد ایجاد نکند.

بعد از هیدروسلکتومی، ممکن است لوله ای برای تخلیه مایعات برای چند روز در محل جراحی کار گذاشته شود. پزشک شما احتمالاً معاینات پس از عمل را توصیه می کند چرا که ممکن است هیدروسل پس از مدتی عود کند. در بیشتر موارد شما می توانید چند ساعت پس از عمل، ترخیص شده و به خانه بروید.

• درمان هیدروسل با آسپیراسیون سوزنی:

گزینه دیگر برای درمان هیدروسل تخلیه آن با سوزن بلند است. در برخی موارد، ممکن است دارویی تزریق شود تا از پر شدن مجدد کیسه جلوگیری شود. آسپیراسیون سوزنی، معمولا در مردانی انجام می شود که در معرض خطر عوارض حین جراحی هستند. شایع ترین عوارض ناشی از آسپیراسیون سوزن، درد موقتی در کیسه بیضه و خطر عفونت است.